TẠNG KINH
SỐ 48 - PHẬT NÓI KINH PHÁP ĐÚNG, PHÁP SAI
Hán dịch: Đời Hậu Hán, Sa-môn An Thế Cao, người nước An tức.
Nghe như vầy:
Một thời Đức Phật ở tại khu lâm viên Kỳ-đà Cấp cô độc, thuộc nước Xá-vệ.
Bấy giờ Đức Phật bảo các Tỳ-kheo hãy tụ họp để nghe pháp. Các Tỳ-kheo thưa: “Dạ vâng”. Các Tỳ-kheo đều theo Đức Phật để nghe giảng dạy.
Đức Phật dạy:
–Các Tỳ-kheo hãy lắng nghe Ta nói. Có pháp của bậc Hiền giả, cũng có pháp chẳng phải của bậc Hiền giả. Hãy lắng nghe! Hãy lắng nghe cho kỹ, biết rõ, suy nghĩ về điều này thật thấu đáo.
Các Tỳ-kheo thưa:
–Dạ vâng! Xin theo Phật để thọ giáo.
Đức Phật nói:
–Này các Tỳ-kheo, những gì là pháp chẳng phải của bậc Hiền giả? Nếu Tỳ-kheo thuộc dòng dõi quý tộc, yêu thích đạo, muốn học đạo; nếu có các Tỳ-kheo khác đồng học nhưng không phải là dòng dõi quý tộc mà Tỳ-kheo dòng dõi quý tộc kia tự kiêu đối với bản thân mình, khinh chê người khác. Đó là pháp chẳng phải của bậc Hiền giả.
Những gì là pháp của bậc Hiền giả? Vị Hiền giả tu học suy tính rằng ta chẳng cần phải nhờ nơi dòng họ tôn quý, mà có thể đoạn tham dục, đoạn trừ sân hận, đoạn trừ ngu si. Hoặc bấy giờ có vị Tỳ-kheo không phải thuộc dòng họ tôn quý thuyết giảng giáo pháp, ta nên nương vào phương tiện để thọ pháp, theo pháp mà nói, theo điều cốt yếu của chánh pháp để thực hiện, tùy thuận pháp mà hành hóa. Nhờ theo vị danh đức ấy để nghe pháp, như pháp mà hành, thuận theo pháp chân thật, không tự khen mình, cũng không khinh chê người. Đó là pháp của bậc Hiền giả.
Hoặc bấy giờ có vị Tỳ-kheo hình tướng hết sức đoan nghiêm, các Tỳ-kheo khác không bằng, do mình đoan nghiêm cho nên tự khen mình khinh chê người khác. Đó không phải là pháp của bậc Hiền giả. Bậc Hiền giả thì không như vậy. Bậc Hiền giả không nhờ vào hình tướng đoan nghiêm của mình mà có thể đoạn trừ được tham dâm, có thể đoạn được sân hận, có thể đoạn được ngu si.
Hoặc lúc ấy có vị Tỳ-kheo tuy hình tướng không đẹp đẽ thuyết giảng giáo pháp, ta chỉ theo pháp ấy hoặc nhiều hay ít để thọ trì, thực hành, liền được ngợi khen, có tiếng. Vậy ta nên thọ pháp ấy một cách chắc chắn, tùy theo pháp mà hành hóa, không tự khen mình, cũng không chê người.
Đó là pháp của bậc Hiền giả.
Hoặc bấy giờ có vị Tỳ-kheo khéo giảng nói những lời hay đẹp, còn các Tỳ-kheo khác thì không được như vậy. Vị ấy nhân khéo nói được những lời hay đẹp nên tự khen mình, chê người khác. Đó không phải là pháp của bậc Hiền giả. Hiền giả thì không như vậy. Vị Hiền giả tu học suy tính rằng ta chẳng nhờ theo các lời nói hay đẹp, cũng không nhờ theo việc biết nói những lời hay đẹp, mà có thể đoạn trừ được tham dục, có thể đoạn trừ được sân hận, có thể đoạn trừ được ngu si.
Hoặc có vị Tỳ-kheo lời giảng nói không hay đẹp, lại cũng không khéo giảng nói, nhưng chỉ như pháp thọ giáo, nhiều hay ít theo đấy mà thực hành, nhờ việc làm đó nên được cung kính, nhờ việc ấy mà được nhiều người biết đến. Vị ấy với pháp đó, dốc thọ trì pháp, thực hành chắc thật, không tự khen mình, chê người. Đó là pháp của bậc Hiền giả.
Hoặc khi ấy nghe có một vị Tỳ-kheo lớn tuổi, hiểu biết nhiều bạn bè kết giao là hàng giàu có, còn các Tỳ-kheo khác thì không bằng. Vị Tỳ-kheo kia liền theo vị Tỳ-kheo lớn tuổi nhiều hiểu biết, rồi tự khen mình, tự kiêu ngạo, khinh chê kẻ khác. Đó không phải là pháp của bậc Hiền giả. Hiền giả thì không như vậy. Bậc Hiền giả chỉ học hỏi, suy nghĩ: “Chính ta chẳng phải nhờ theo vị Tỳ-kheo lớn tuổi, cũng không phải nhờ có nhiều hiểu biết, cũng không nhờ theo người có nhiều phước đức mà có thể đoạn trừ được tham dục, có thể đoạn trừ được sân hận, có thể đoạn trừ được ngu si”.
Hoặc bấy giờ có vị Tỳ-kheo còn nhỏ, cũng không có nhiều hiểu biết, phước đức cũng còn ít, nhưng thọ pháp, muốn tùy pháp tu hành, hoặc nhiều hay ít, nhờ đó được nhiều người biết đến. Vị ấy theo pháp, tùy thuận pháp chân thật nhưng không tự khen mình, không tự kiêu mạn, không khinh chê kẻ khác. Đó là pháp của bậc Hiền giả.
Hoặc lúc ấy có vị Tỳ-kheo biết nghe kinh, có thể thuyết giảng kinh, biết giới luật, biết rõ, hiểu sâu về ý nghĩa của kinh, còn các Tỳ-kheo khác thì không được như vậy. Vị ấy nhờ hiểu sâu về ý nghĩa, thông suốt kinh nên tự khen mình, tự kiêu mạn, khinh chê kẻ khác. Đó chẳng phải là pháp của bậc Hiền giả. Bậc Hiền giả thì không như vậy. Hiền giả nên học như vầy: “Chính ta không phải nhờ hiểu sâu về ý nghĩa kinh, cũng không phải nhờ thông suốt kinh điển mà có thể đoạn trừ được tham dục, có thể đoạn trừ được sân hận, có thể đoạn trừ được ngu si”.
Hoặc bấy giờ có vị Tỳ-kheo không hiểu sâu xa, cũng không thông suốt kinh điển, chỉ thọ pháp, tùy pháp, dốc sức tùy theo pháp mà hành hóa, nên nhờ đó mà được cung kính, được nhiều người biết đến. Đó là nhờ thọ trì pháp, tùy pháp, thực hành điều chân thật, cho nên vị ấy không tự khen mình, không tự kiêu ngạo, cũng không khinh chê kẻ khác. Đó là pháp của bậc Hiền giả.
Hoặc lúc ấy có vị Tỳ-kheo tự hành khất thực, không nhờ các bạn hữu để hành khất thực, không quá bảy nhà, ngồi một chỗ, ngày ăn một bữa, sau đó ai cúng cũng không nhận. Còn các Tỳ-kheo khác thì không được như vậy. Do ngày ăn một bữa, sau đó có ai cúng cũng không nhận, rồi tự khen mình, tự kiêu mạn, khinh chê kẻ khác. Đó không phải là pháp của bậc Hiền giả. Hiền giả thì không như vậy. Hiền giả cần phải học: “Ta không phải nhờ theo hạnh ngày ăn một bữa, sau đó có ai cúng cũng không nhận mà có thể đoạn trừ được tham dục, đoạn trừ được sân hận, đoạn trừ được ngu si.
Hoặc bấy giờ có vị Tỳ-kheo không theo hạnh ngày ăn một bữa, sau đó có ai cúng cũng không nhận. Vị ấy chỉ thọ pháp, tùy pháp chân chánh tiếp nhận đúng pháp, nhờ đó được cung kính, được nhiều người nghe biết. Vị này tùy thuận pháp chân thật, không tự khen mình, không tự kiêu ngạo, cũng không khinh chê kẻ khác. Đó là pháp của bậc Hiền giả.
Hoặc khi ấy có vị Tỳ-kheo dùng ba y ở nơi chốn gò mả để tu tập, còn các Tỳ-kheo khác thì không được như vậy. Nhờ sự tu tập ấy nên tự khen mình, tự kiêu mạn, khinh chê kẻ khác. Đó chẳng phải là pháp của bậc Hiền giả. Hiền giả thì không như vậy. Hiền giả chỉ học: “Không hẳn ta nhờ dùng ba y này mà có thể đoạn trừ được tham dục, có thể đoạn trừ được sân hận, có thể đoạn trừ được ngu si”.
Hoặc có Tỳ-kheo không dùng ba y tu tập như thế, nhưng vị ấy thọ pháp, tùy thuận pháp, chân chánh tiếp nhận theo đúng pháp, nhờ đó liền được cung kính, được nhiều người nghe biết. Nhờ pháp này, tùy thuận pháp chân thật, nhưng vị ấy không tự khen mình, không tự kiêu mạn, cũng không khinh chê kẻ khác. Đó là pháp của bậc Hiền giả.
Hoặc có Tỳ-kheo ở những nơi đất trống hay bên cạnh gốc cây, hoặc chốn đầm vắng, giữa vùng gò mả, để tu tập, ngồi thiền đúng lúc, còn các Tỳ-kheo khác thì không như vậy. Do đó vị ấy tự khen mình, tự kiêu mạn, khinh chê kẻ khác. Đó không phải là pháp của bậc Hiền giả. Hiền giả thì không như vậy. Hiền giả chỉ học: “Không hẳn ta nhờ tu tập, ngồi thiền ở nơi đất trống, dưới gốc cây, nơi đầm vắng, giữa vùng gò mả mà có thể đoạn trừ được tham dục, có thể đoạn trừ được sân hận, có thể đoạn trừ được ngu si”.
Hoặc có Tỳ-kheo không có những điều nói trên, nhưng vị ấy chỉ thọ pháp, tùy thuận pháp, chân chánh tiếp thọ tùy pháp, nhờ đó liền được cung kính, được nhiều người biết đến. Nhờ pháp này, tùy thuận pháp chân thật, nhưng vị ấy không tự khen mình, tự kiêu mạn, khinh chê kẻ khác. Đó là pháp của bậc Hiền giả.
Hoặc có Tỳ-kheo đã đạt được đệ Nhất thiền, còn các Tỳ-kheo khác thì không được như vậy. Vì được đệ Nhất thiền nên vị ấy tự khen mình, tự kiêu mạn, khinh chê kẻ khác. Đó không phải là pháp của bậc Hiền giả. Hiền giả thì không như vậy. Hiền giả chỉ học: “Đệ nhất thiền, Đức Phật dạy là phải tự mình biết điều ấy, thọ trì pháp chân thật ấy, không tự khen mình, không tự kiêu mạn, không khinh chê kẻ khác”. Đó là pháp của bậc Hiền giả.
Hoặc có Tỳ-kheo đạt được đệ Nhị thiền, đệ Tam thiền, đệ Tứ thiền, giống như đã nói về đệ Nhất thiền. Đó là pháp của bậc Hiền giả.
Hoặc có Tỳ-kheo hiểu rõ về Không hành ý, hoặc có lúc hiểu về Thức hành ý, hoặc có lúc hiểu về Phi thường hành ý, hoặc có lúc hiểu Vô hữu tư tưởng hành ý, Hữu tư tưởng hành ý. Còn các Tỳ-kheo khác thì không được như vậy. Nhờ có được các pháp định như vậy nên tự khen mình, tự kiêu mạn, khinh chê kẻ khác. Đó không phải là pháp của bậc Hiền giả. Hiền giả thì không như vậy. Hiền giả chỉ học: “Vô hữu tư tưởng hành, cũng như Hữu tư tưởng hành, Đức Phật dạy không nên chấp ta có cái này, nên thọ pháp, tùy thuận pháp chân thật không tự khen mình, không tự kiêu mạn, không khinh chê kẻ khác”. Đó là pháp của bậc Hiền giả.
Đức Phật bảo:
–Này các Tỳ-kheo, Ta đã nói về pháp của bậc Hiền giả, cũng nói pháp không phải của bậc Hiền giả. Các Tỳ-kheo hãy nên tự tư duy. Đối với pháp không phải của bậc Hiền giả cũng nên tư duy. Nên dốc thực hành pháp của bậc Hiền giả, xả bỏ pháp không phải của bậc Hiền giả. Hãy thọ nhập pháp của bậc Hiền giả, tùy thuận pháp, Tỳ-kheo nên học như vậy.
Đức Phật dạy như thế. Các Tỳ-kheo lãnh hội và chí tâm hành trì.