TẠNG LUẬN
BỘ THÍCH KINH
SỐ 1518 - LUẬN PHẬT MẪU BÁT NHÃ BA LA MẬT ĐA VIÊN TẬP YẾU NGHĨA
Tác giả:-Bồ Tát Đại Vực Long (gồm 224 câu 5 chữ) Hán dịch:-Đời Triệu Tống Đại sư-Sa môn Thi Hộ.
Kính lễ Đại Bồ-Tát Đồng Chơn Diệu Kiết Tường v.v…
Bát nhã được thành tựu,
Trí không hai Như Lai
Trong đó nghĩa tương ưng,
Tiếng và hai: Giáo-Đạo.
Nương tựa và tác dụng,
Sự nghiệp đồng tu hành,
Phân biệt tướng và tội,
Khen ngợi sẽ nói sau.
Đủ tin lấy làm Thể,
Thầy trò cùng thuyết-chứng,
Lúc nói và nơi nói,
Tự lượng được thành tựu.
Người nói pháp nên biết,
Thời và xứ thế gian,
Người nói có đồng chứng,
Sau mới thành như lượng,
Tất cả đều tụ họp,
Ta nghe điều đã nói.
Hòa hợp nghĩa như thế,
Ba hai phẩm cao quí,
Phân biệt mười sáu tướng,
Các không theo thứ tự.
Trong tám ngàn tụng nói,
Hiểu phương tiện khác nói,
Nay tám ngàn tụng này,
Nói đủ nghĩa không thiếu.
Tùy ý thích lược tụng,
Nghĩa như thế, như thuyết,
Bồ tát chẳng thấy ngã,
Đây nói thật-Tịch mặc.
Nhận các sự bên trong, (năng thọ)
Kia nói đó là Không,
Sắc và tự tánh sắc,
Đây nói cũng là Không.
Các xứ bên ngoài v.v.. này,
Phần đã nhận (sở thọ) đều dứt,
Thân kia với tướng sắc v.v…
Lìa an trú và tướng.
Hướng nghĩa nếu kia thấy,
Trong ấy tức không thật,
Tánh Không các Nội xứ,
Tự tánh cũng lại Không.
Sở hữu chủng tướng thức,
Ngã liền khởi Bi-Trí,
Chẳng sinh cũng chẳng diệt,
Rõ những thứ v.v… hữu tình.
Hữu tình, sinh tử dục,
Kia nói đó là Không,
Phật pháp chẳng thể thấy,
Pháp Bồ-tát cũng vậy.
Những điều đã nói đây,
Cả Mười lực v.v… cũng Không,
Có các pháp riêng rẽ,
Đây nói là Biến Kế.
Trong Thắng nghĩa chẳng có,
Các pháp, nói như thế,
Cắt đứt hết Ngã kiến v.v..
Đại sĩ hành rốt ráo.
Nhưng kẻ ấy không ngã,
Phật nói khắp mọi nơi,
Tất cả pháp chẳng sinh,
Ở đây nói cũng thế.
Tuyên nói pháp vô ngã,
Nói thật khắp các xứ,
Có tội và không tội,
Chẳng thêm cũng chẳng bớt.
Pháp Hữu vi, Vô vi,
Ngăn sở hữu các thiện,
Trong tánh Không (của) các thiện,
Nó sinh ra vô tận
Biến kế phân biệt này
Nó gồm khắp đều Không.
Mười thứ tâm tán loạn
Tâm tán loạn chỗ khác
Ngu chẳng được tương ưng
Trí không hai chẳng thành.
Nó ngăn chặn, đả phá
Năng, Sở trị lẫn nhau
Với pháp Bát-nhã này
Nơi Viên Tập đã nói
Nếu như Bồ-tát có
Phân biệt Vô tướng này
Thầy ngăn ngừa tán loạn
Nói các Uẩn thế tục
Đây tám ngàn bài tụng
Từ lời đầu, thứ lớp
Đến cuối đều chỉ ngăn
Nói: Phân biệt Vô tướng
Nhơn nói chẳng như thế
Đây chỉ nói sự tướng
Ở trong kinh Phạm Võng
Biết tất cả như lý
Bồ-tát chẳng thấy ngã
Nhưng đây v.v… luôn rộng lớn
Thế Tôn ngăn điều này
Phân biệt Hữu tướng loạn
Nếu chẳng thấy tên gọi
Cảnh giới hành cũng vậy
Uẩn ấy tất cả xứ
Đều chẳng thấy Bồ-tát
Đây chỉ ngăn Biến kế
Thâu khắp đây mà nói
Nhờ nhân Nhất Thiết Trí
Huệ phân biệt các tướng
Bát-nhã Ba-la-mật
Nói ba thứ nương tựa
Gọi Biến-kế, Y-tha
Và tánh Viên-thành-thật.
Không có cú, thuyết này v.v..
Ngăn tất cả Biến kế
Dụ huyễn v.v… thuộc về thấy
Đấy nói tánh Y-tha
Có bốn thứ thanh tịnh
Nói tánh Viên-thành-thật
Bát-nhã Ba-la-mật
Phật nói không riêng khác
Mười phân biệt tán loạn
Đối trị nói như sau
Ba thứ này biết rồi
Nói: Hoặc tức, hoặc lìa.
Như lời đầu Viên thành
Y-tha và Biến-kế
Phân biệt Vô tướng sắc
Ngăn trừ tán loạn đó
Phật ấy cũng Bồ đề
Chẳng thấy có người nói v.v…
Đến rốt cùng biết đó
Ngăn trừ tánh Biến kế
Sắc ấy không tự tánh
Câu tướng làm sao có?
Trong lời khác biệt này
Hiểu biết đã ngăn nó
Đây chẳng không, nên Không
Lời như thế đã nói
Các phân biệt chê bai
Tất cả nói đều ngăn.
Như huyễn, Phật cũng vậy
Đó như mộng, cũng vậy
Như sẽ biết như vậy
Thuộc lời, trí quyết định
Các thứ đồng sở tác
Đây nói Phật như huyễn
Tuyên nói v.v... dụ huyễn ấy v.v...
Đây nói tánh Y-tha.
Nếu các trí Dị sinh
Tự tánh nó thanh tịnh
Nên nói Phật ấy nói
Bồ-tát cũng như thế.
Tự tánh tự sắc che
Vô minh ấy làm nhân
Như huyễn hiện riêng khác
Quả như mộng nên bỏ
Không hai nói riêng khác
Quả v.v… quyết định chê bai
Các phân biệt, chê bai v.v..
Đây, nói là hủy báng
Sắc, Không, chẳng hoà hợp
Nó trái ngại lẫn nhau
Chẳng sắc chẳng tên không
Sắc tướng tự hoà hợp
Phân biệt một tánh đó
Đối trị các thứ tánh
Không, chẳng khác sắc ấy.
Không ấy làm sao có?
Đây “không thực” hiện bày
Đó vô minh nổi lên
Đây “không thực” năng biểu
Đó nói là vô minh
Đây nói sắc như thế
Bát-nhã Ba-la-mật
Không hai, hai như thế
Đối trị, phân biệt hai.
Như lý nói tánh tịnh
Cũng vậy-chẳng thể được
Tánh, không tánh, trái nhau
Các thứ tánh định thấy
Nói sắc này chỉ tên
Chơn thực không tự tánh
Phân biệt tự tánh ấy
Chấp nhận phải ngăn trừ
Sắc và tự tánh Sắc
“Không” như trước đã nói
Tự tánh-câu tướng kia
Phân biệt này nên trừ
Chẳng sinh và chẳng diệt
Nếu có quán các pháp
Phật nói nếu tán khác
Là phân biệt sai khác
Danh, ngôn v.v.. đều giả dối
Nếu phân biệt pháp ấy
Tiếng và nghĩa, chẳng hợp
Chẳng phải ý tự tánh
Bát-nhã Ba-la-mật
Phật, Bồ-tát cũng thế
Đó chỉ là tên gọi
Phân biệt lìa thật nghĩa
Ngăn tiếng-nghĩa vốn có
Đây chẳng ngăn trừ sự
Chỗ khác cũng biết vậy
Nghĩa quyết định trong ngữ
Đúng là không có được (vô sở đắc),
Thật biết tất cả tên,
Tánh như nghĩa là vậy,
Chẳng ngăn trừ tiếng ấy.
Tu Bồ Đề lìa hai,
Tiếng và nghĩa như vậy,
Bồ-tát chẳng có tên,
Đây nói có “ngã kiến”.
Bát-nhã Ba-la-mật,
Ngữ không quyết định sinh,
Chỉ Bậc Trí tìm xét,
Được nghĩa Tuệ vi diệu.
Nếu phân biệt nghĩa riêng,
Nghĩa nối nhau nên trừ,
Bát-nhã Ba-la-mật,
Lời đó như tiếng vang.
Tóm lược nghĩa như vậy,
Chỗ nương như Bát-nhã v.v…
Như thế nghĩa xoay vòng,
Lại nương vào nghĩa riêng.
Bát-nhã Ba-la-mật,
Chính thâu tám ngàn tụng,
Nếu được tụ phước đức,
Đều do Bát-nhã sinh.