290.
Xa lìa hạnh phúc nhỏ nhoi
Tìm hạnh phúc lớn
để soi hướng về
Lạc nhỏ, bậc trí không mê!
Quyết hái lạc lớn:
bồ đề tám bông [*]

[*] Bát chánh đạo

291.
Cứ gieo đau khổ cho người
Ðể tìm hạnh phúc,
nực cười lắm thay!
Kẻ ngu thù hận trói tay
Bị lôi, bị siết,
bủa vây oán cừu!

292.
Việc đáng thì lại không làm
Việc không thích đáng
lại chăm dính vào
Người ngu ngã mạn tự hào
Lậu hoặc tăng trưởng
khác nào bìm leo!

293.
Những người cần mẫn siêng năng
Niệm thân, quán trưởng
thường hằng chẳng lơi
Chỉ làm việc thích đáng thôi
Ngã mạn, lậu hoặc
khó mòi nẩy sanh!

294.
Sau khi giết "cha mẹ" rồi [1]
Giết hai vua [2] nọ
hết đời hiếu tranh!
Chém tên quốc khố đại thần [3]
Diệt luôn lãnh thổ
quan quân tùy tùng [4]
Ðược rồi quốc độ mênh mông
Bậc vô ưu sống
thong dong bốn mùa!

295.
"Mẹ cha" đã giết, đã chôn
Và hai vua Bà-la-môn, chém ngành!
Ðoạn viên hổ tướng thứ năm [*]
Bậc vô ưu sống
cõi hằng vô sinh!

296.297.298.299.300.301.
Ðệ tử đức Gotama
Ngày đêm tỉnh giác
Phật đà niệm luôn
Chăm chuyên trú niệm tinh cần
Nằm, ngồi, ăn, nói
nhất tâm niệm hoài
Ðệ tử của đức Như Lai
Ngày đêm tỉnh niệm
trọn bài Ðạt ma
Luôn luôn tỉnh niệm Tăng già
Như người canh cửa
lơ là chẳng nên!

Ðệ tử của đức Ðại hiền
Ngày đêm tỉnh giác
trú thiền niệm tâm
Ðệ tử đức Chuyển pháp luân
Ngày đêm tỉnh giác
chuyên cần tấn tu
Niềm vui vô hại vô thù
Nằm ngồi ăn nói
công phu thiền hành
Ðệ tử của đức Vô sanh
Ngày đêm tỉnh giác,
trong lành, hỷ an
Thân tâm trú niệm chu toàn
Vui đời thiền quán
xứng hàng sa môn!

302.
Khó thay đời sống xuất gia!
An vui đời sống
không nhà, khó hơn!
Tại gia, phiền não dập dồn
Lại khó hơn nữa,
sầu buồn kéo lôi!
Bạn bè không hợp, chán ôi!
Làm người lữ khách luân hồi,
càng thương!
Vậy nên dừng gót đoạn trường
Theo chi, biết khổ,
vẫn bương chải hoài!

303.
Ðức tin, giới hạnh tròn đầy
Danh thơm, tài sản: [*]
Sa môn có rồi!
Ði đâu cũng được đón mời
Cung nghinh, quý trọng
phúc trời dám so?

[*] gia tài chánh hạnh

304.
Cao cao núi tuyết Hy ma
Người lành cũng vậy,
ở xa thấy liền
Mũi tên bay giữa đêm đen
Kẻ xấu tánh nết,
ai thèm biết cho!
305.
Với ai thích sống cô đơn
Ðộc hành lặng lẽ -
chánh chơn tự lòng!
Ngồi nằm, tâm ý thanh trong
Rừng sâu khả ái
thật không phụ người!

307.
Xuất gia tâm chẳng xuất gia!
Bao nhiêu xấu ác
"trong nhà" còn y!
Lòng đầy hươu vượn sân si
Mở cửa địa ngục
mà đi hưởng nhàn!

308.
Thà rằng sắt đỏ nuốt tươi!
Thà rằng lửa hực
dầu sôi dạ dày!
Còn hơn ngửa bát trên tay
Ăn nhờ vật thực,
đông tây tín thành
Người ngu chẳng niệm điều lành
Thân tâm ác giới,
loạn hành nhớ cho?!

309.310.
Tà dâm, tà vạy vợ người
Bốn điều bất hạnh
đến thời phải vương:
Một chịu họa hại tai ương
Hai là khó ngủ
dạ thường lo âu
Ba, đời phỉ nhổ ngập đầu
Bốn đọa địa ngục,
đâm xâu, cột đùm!

Tội đầy, phải vác, phải bưng
Bất hạnh chạy đuổi,
còng lưng mà bò!
Khoái lạc mảnh tợ đường tơ
Lại hoảng, lại sợ
vui so thấm gì!
Luật vua hình trọng kéo đi!
Gặt quả khốc liệt
dính chi vợ người!

311.
Ai người lấy cỏ kusa?
Nếu tay vụng nắm
thịt da cắt lìa!
Hạnh sa môn cũng thế kia!
Gìn thân không khéo,
dao lia chém mình!

312.313.
Một điều dễ dãi buông lung
Một điều ô nhiễm
khởi cùng ác tri
Một điều phạm hạnh đáng nghi
Lòng chưa vững chắc
mong gì tốt hơn?!

Có điều phải, hãy nên làm
Tiến từng bước một,
kiên gan hành trì
Ðời tu sĩ có ra gì:
Dễ duôi, tung bụi,
càng khi càng mờ!

314.
Không nên làm xấu hay hơn
Dẫu là ác nhỏ,
khổ buồn về sau!
Hãy nên làm tốt, làm mau!
Ðiều lành, mai hậu
chẳng cầu cũng vui!

315.
Như trên ải trấn biên thùy
Quan quân bảo vệ
chẳng uy giặc ngoài
Thân tâm phòng hộ, hỡi ai!
Sát na biếng trể,
"gia tài" còn đâu?
Bỏ qua cơ hội lần đầu
Ðọa vào khổ cảnh
ruột rầu thối gan!

316.317.318.319.
Thẹn thùa những việc quàng xiêng!
Lại không hổ thẹn
chuyện nên thẹn thùa!
Ai người tà kiến vậy kia?
Bàng sanh ác thú,
cởi hia nhảy vào!

Sợ hãi những chuyện gì đâu
Lại không hãi sợ,
lo âu đáng điều
Ôm ấp tà kiến ấy nhiều
Người ngu đọa khổ,
chẳng "siêu" được nào!

Không chi, lại thấy lỗi lầm
Lỗi lầm
lại nghĩ tầm ngầm là không!
Người ngu tà kiến, si ngông
Rơi vào cảnh khổ,
đi tong cuộc đời!

Việc sai thì bảo rằng sai
Việc đúng, thấy đúng
ai ngoài trí nhân?
Ði đâu chánh kiến theo chân
Khói sương khinh khoát -
nhàn vân gót hài!

321.
Ngựa voi đã luyện, đã thành
Con nào thuần nhất
để dành vương quân
Cao thượng nhất giữa nhân quần
Chịu đựng phỉ báng,
dao đâm tiếng lời!

322.
Con la tinh thục, quý thay!
Ngựa kỳ, ngựa ký
tung mây, quý là!
Quý hơn: voi lớn có ngà!
Quý hơn tất cả:
chính ta tự điều!

323.
Lừa, voi hay ngựa tinh thuần
Ðưa ta ngàn dặm
Ðến gần tự do?
Có người "tự chế con đò"!
Núi sông chẳng ngại,
vượt bờ tới nơi!

324.
Voi con thân rỉ tanh hôi
Quay cuồng bất trị
đến hồi phát điên
Bỏ ăn, bỏ uống, chảy ghèn
Nhớ rừng, nhớ mẹ
bao phen phá chuồng!

325.
Những người hôn ám, ngu si
Ham ăn mê ngủ,
li bì thối thây
Heo no nằm đống cứt nhầy
Thai bào sanh thú
kiếp này, kiếp kia!

326.327.
Trước kia phóng túng quen nề
Chạy theo dục lạc,
u mê ở đời
Nhưng nay niệm phục được rồi
Như dùng móc sắt
khiển voi tài tình!

Voi kia chân ngập xuống sình
Kiên trì nỗ lực
tự mình thoát ra!
Sa môn: chánh miện làm "đà"
Kiên trì nỗ lực,
nhảy xa khổ đồ!

Voi kia chân bị sa lầy
Kiên trì nỗ lực,
thoát ngay khỏi sình
Sa môn chánh niệm giữ mình
Kiên trì nỗ lực,
khổ sinh bước ngoài!

328.329.
Ra đi trên bước đường đời
Gặp được thiện trí:
đáng người làm quen!
Học chân thật, học dịu hiền
kết bằng, vui sống
vượt miền hiểm nguy!

Xa xăm vạn dặm độc hành
Kết bạn thiện sĩ
phúc lành lắm thay!
Học tâm, học trí đủ đầy
An vui, chánh niệm -
vượt ngay hiểm nghèo!
Ra đi trên bước đường đời
Nếu không gặp bạn
là người trí nhân
Là người tuệ hạnh trong ngần
Là người chánh niệm
ân cần sớm hôm
Thà rằng vững bước cô đơn
Như voi chúa nọ
thâm sơn một mình!
Xa xăm vạn dặm độc hành
Nếu không gặp được
bạn lành cùng đi
Sẽ không tăng trưởng tuệ tri
Không thêm giới hạnh,
khiêm bi cũng hoài!
Thà rằng cô độc hôm mai
Rừng sâu chúa tể
mình voi hưởng nhàn!

330.
Tốt hơn, hãy sống một mình
Người ngu kết bạn đồng hành,
chẳng nên!
Ác xa, rời bỏ não phiền
Chúa voi cô độc
vui miền rừng xanh!

331.
Vui thay! gặp bạn lúc cần
Vui thay! biết đủ, biết ân giữa đời
Vui thay! tích đức làm rồi!
Vui thay lánh ác,
Xa rời khổ đau!

Vui thay! hiếu kính mẹ già!
Vui thay! hiếu kính
ơn cha vẹn toàn!
Vui thay! cung kỉnh sa môn!
Vui thay! cung kỉnh
Thánh nhơn đời này!

Vui thay! giới hạnh trẻ già!
Vui thay! tín đức
trong ta trú lành!
Vui thay! trí tuệ đạt thành!
Vui thay! ác pháp
chẳng sanh nẩy chồi!

Ai người khắng khít đê hèn
Buông lung dục vọng
đua chen dối lừa
Cỏ birina gặp mưa
muộn phiền nảy nở,
dây dưa dính chùm!

Ai người thiện trí đời này
Tự điều các dục,
tự xây thành trì
Như nước kia chảy trượt đi
Lá sen chẳng đọng,
sầu bi nào còn?
Như Lai thương dạy các con:
"Về đây tụ họp,
lòng son tín thành!
Dục tham bứng gốc cho nhanh!
Như đào lấy rễ
cỏ tranh khác gì
Ðừng để ma vương khinh khi
Như cơn tràn lũ
cuốn đi rác bèo"!

338.
Cây kia dẫu bị chặt rồi
Còn nguyên chùm rễ
vẫn chồi nẩy lên
Nếu chưa nhổ "ái tùy miên" [*]
Muộn sầu sanh mãi,
tương duyên, tương tồn!

Cây kia dẫu bị chặt rồi
Còn nguyên chùm rễ
nẩy chồi lớn mau
Nếu chưa diệt ái ngủ sâu
Nó còn sống mãi,
khổ sầu sống theo!

339.
Ba mươi sáu ái hướng dòng [*]
Bởi do tư tưởng
bởi lòng hỷ tham
Si mê, tà kiến thế gian
Theo cơn thác lũ
ngập tràn cuốn đi!

[*] 12 ái dục liên quan 6 căn, 6 trần - trong 3 cõi Dục, Sắc và Vô sắc

340.
Than ôi! ái dục chảy lan
Dây leo bìm quấn
mọc tràn khắp nơi
Trí nhân thấy rễ, thấy chồi
Mài gươm tuệ nhãn
ngời ngời chém phăng!

341.
Mỗi khi ái dục phát sanh
Ngũ trần chờ sẵn
cuốn nhanh người vào
Mong tìm hỷ ái khác nào
Sanh, già chờ sẵn -
gai rào túm chân!

342.
Kẻ bị Ái dục buộc ràng
Thỏ nằm trong rọ,
kinh hoàng xiết bao!
Mong chi tính chuyện bôn đào
Thúc thằng quấn siết,
khổ lao nhiều bề!

343.
Kẻ bị ái dục buộc ràng
Thỏ nằm trong rọ
kinh hoàng xiết bao?
Sa môn không thích khổ lao
Viễn ly ái dục,
mở rào như chơi!

344.
Ðã tìm vui chốn rừng già
Ðể mong thoát khỏi
căn nhà thế gian
Nhưng kìa! chúng lại lộn quàng!
Mái xưa trở lại,
buộc ràng hơn xưa!

345.346.
Bậc trí đã dạy như vầy:
''-Dùng gai hay sắt
làm dây chẳng bền!
Nhưng lòng bám víu bạc tiền
Vợ con, tài sản
cố kiên hơn nhiều!"
Bậc trí đã dạy như vầy:
"-Sự trói buộc nọ
là dây quá bền!
Như tơ mảnh, như lụa mềm
Kéo lên, trì xuống
trược phiền thế gian
Có ai chẳng tiếc, chẳng màng
Cắt lìa, tận diệt.
lên đàng thảnh thơi!"?

347.
Những ai tham ái đắm say
Sẽ rơi trở lại
loay hoay giữa dòng
Nhện giăng lưới, tự sa tròng
Người trí cắt đứt
rỗng không, khước từ!

348.
Quá khứ, hiện tại, vị lai
Thảy trôi đi hết
xa ngoài dặm không!
Bỏ thế tình, thoát qua sông
Sao lặn hụp mãi
giữa dòng tử sinh?

Trôi đi! dĩ vãng trôi đi
Tương lai cũng vậy,
chẳng gì, trôi luôn!
Hiện tại theo nước chảy suông
Chẳng gì chứa giữ.
vui buồn thoảng xa!
Ôi nhân sinh, kiếp người ta!
Phủi chân tất cả
bước qua cõi này
Sao đành sanh tử vướng vây?
Bờ kia giải thoát
nước mây thanh bình!

349.
Người kia tư tưởng chẳng lành
Nuôi lớn dục lạc
nẩy sanh tâm hồn
Ái tham như nước thông nguồn
Nước càng chảy mãi
ái duồn tăng thêm
Là dây trói buộc chắc bền
Mà ma vương đã
xỏ xiêng tặng đời!

350.
Người kia vui thích niệm lành
Chế ngự dục lạc
chẳng sanh tâm hồn
Ái tham cắt mạch nước nguồn
Nước kia khô cạn,
ái còn ẩn đâu?
Bứt dây trói buộc hai đầu
Ma vương ngơ ngác,
trước sau khó tìm!

351.
Tới đích, sợ hãi bỏ xa
Dục tham lưu lạc,
không nhà mà nương!
Mũi tên sanh tử chẳng vương
Thân này thân cuối,
biết phương nào tìm?

Mục tiêu vị ấy đạt rồi
Gỡ hết lo sợ
gỡ mồi dục tham
Mũi tên sinh tử bắn quàng!
Thân này chẳng dính,
biết đàng nào truy?

352.
Ái không, chấp thủ cũng không
Ngữ nguyên vô ngại,
suốt thông tứ từ
Trước sau cú pháp nhiên như
Biện tài, thiện xảo,
kinh thư lòng mình
Bậc như vậy quả vô sinh
Vĩ nhơn, đại trí,
tuệ minh khó lường!

353.
Mọi thí, pháp thí vô song!
Hương thơm thù thắng -
chẳng đồng pháp hương,
Niềm vui "pháp hỷ" khó lường
Ái diệt tối thượng,
khổ ương tận lìa!

354.
Tài sản làm hại người mê
Nhưng không hại kẻ
"kết bè" vượt sông!
Tham giàu đã hại mình xong
Còn dìm kẻ khác
trong dòng nước đen!

355.
Như Lai tất cả vượt qua
Vượt qua trói buộc
căn nhà thế gian
Như Lai tất cả phục hàng
Thấy rõ tất cả hỗn mang
lòng người!
Như Lai ái dục diệt rồi
Suốt thông vạn pháp
sống đời thắng tri
Thoát tất cả, chẳng vướng gì
Như Lai ai sánh?
nói chi là thầy!

356. 357. 358. 359
Cỏ dại tai hại ruộng đồng
Tham lam nhiễm độc
giữa lòng thế gian
Quý thay, những bậc "ly tham"!
Cúng dường vị ấy
phúc vàng kết xây

Cỏ dại tai hại ruộng đồng
Sân hận nhiễm độc
giữa lòng thế nhân
Quý thay, những bậc "ly sân"!
Cúng dường vị ấy
phúc ân dồi dào!

Cỏ dại tai hại ruộng đồng
Si mê nhiễm độc
ai không thấy gì
Quý thay, những bậc "ly si"!
Cúng dường vị ấy,
phước đi, phước về!

Cỏ dại tai hại ruộng đồng
Ái dục nhiễm độc
chẳng hòng chừa ai!
Quý thay, dục ái bỏ ngoài
Cúng dường vị ấy
phúc đài kết hoa!

361.
Lành thay! thân được hộ phòng
Lành thay! lời nói
giữ không vọng quàng!
Lành thay! ý được buộc ràng!
Lành thay! tất cả
bảo toàn chẳng lơi!
Tỳ kheo muốn thoát khổ đời
Canh phòng mọi điểm
khắp nơi, trọn mình!

362.
Tay chân đã chế ngự rồi
Thu thúc tâm ý,
nói lời chánh chơn
Vui thích thiền định, cô đơn
Tri túc, tự tại
biết ơn mọi người
Ðến đi chẳng dính bụi đời
Sống được như vậy
rạng ngời tỳ kheo!

363.
Lành thay! miệng lưỡi thiện tài!
Nói năng điềm đạm,
khoan thai, dịu dàng!
Nghĩa kinh khéo giảng giọng vàng
Chẳng kiêu, chẳng mạn
xứng hàng tỳ kheo!

364.
Ẩn cư với giáo pháp này
Thỏa thích giáo pháp
suy ngày, tưởng đêm!
Tỳ kheo như vậy đáng khen!
Giáo pháp cao thượng
kề bên chẳng lìa!

365.
Vật của mình lại coi khinh
Vật người có được
lại sinh tỵ hiềm
Tham, ganh xao động chẳng yên
Tỳ kheo như vậy,
định thiền khó thay!

366.
Dầu được chút ít vật thôi
Hằng luôn biết đủ,
quý người, trọng ân
Tỳ kheo chánh mạng nuôi thân
Chư thiên ái kính,
xa gần tán dương!

367.
Không chấp ta và của ta
thân tâm thấy rõ
chỉ là sắc danh
Xa rời phiền não, vô minh
Người như vậy đấy
thật tình tỳ kheo!

368.
Tỳ kheo ẩn náu tâm từ
Hỷ hoan giáo pháp,
an như, tín thành
Chứng đạt trạng thái trong lành
Thấy rõ tịch tịnh
các hành hữu vi!

369.
Rỗng không thuyền tát nước rồi
Rỗng không, thuyền nhẹ
chèo bơi nhẹ hều!
Tham sân theo đám rong bèo
Thuyền xuôi biển giác
Tỳ kheo xứng người!

370.
Tỳ kheo cắt đứng năm dây [i]
Vượt qua năm ải [ii]
bủa vây lối về
Tấn tu năm pháp bồ-đề [iii]
Vượt cơn lũ lớn,
dòng mê, xứng người!

371.
Hỡi tỳ kheo! hãy tham thiền
Buông lung dục lạc
phải nên dè chừng!
Nếu nuốt cục sắt đỏ hừng
Bị thiêu bị đốt,
nhớ đừng khổ than!

372.
Không trí tuệ: không định thiền!
Không định thiền:
biết tuệ duyên chỗ nào?
Niết bàn giải thoát tối cao
Ðủ đầy định tuệ,
bước vào như không!

373.
Vào nơi ẩn náu cô đơn
Giữ lòng an tĩnh
chánh chơn ly trần
Hân hoan phỉ lạc siêu nhân
Tỳ kheo như vậy,
hưởng phần pháp hương!

374.
Hằng chuyên quán niệm tự thân
Pháp sanh, pháp diệt
thấy gần thấy xa!
Vui thay! các uẩn tiêu ma!
Bậc bất tử biết
rõ là vô sanh!

375.
Tỳ kheo có trí, có cần
Tri túc, tự chế, lục căn bảo toàn
Thu thúc giới bổn nghiêm trang
Vật dùng chánh mạng,
bạn vàng kết giao
Tấn ích, lợi lạc xiết bao!
Khiêm nhu, thanh tịnh,
phiền lao nào còn?

376.
Khi giao tiếp, lúc vào ra
Khiêm hư, thuần hậu,
nết na tiếng lời
Hỷ an, niệm niệm chẳng dời
Tâm hồn không bợn,
một đời vô ưu!

Tiếp giao thân thiện mọi người
Ðoan trang, nho nhã,
ý lời thanh tao!
Hỷ an, niệm niệm ngọt ngào
Tâm hồn không bợn,
khổ lao tận lìa!

377.
Như cành hoa vassikà
Tự quăng bỏ lấyû
cánh già úa hương
Chư tỳ kheo cũng như dường
Tham sân tướt cọng,
chẳng thương cọng nào!

378.
Những người thân, khẩu tĩnh an
Ý cũng an tĩnh,
khéo nhàn, khéo tu!
Bỏ xa thế sự bụi mù
Là bậc tịch tịnh
xứng từ tỳ kheo!

379.
Con ơi! hãy cứ thật tình
Tự tri, tự kiểm
xét mình mới hay!
Canh phòng giác tỉnh đêm ngày
Chánh niệm được lạc,
có ngay chẳng cầu!

380.
Chỉ ta mới bảo vệ ta
Chỉ ta nương tựa
chẳng là khác ai!
Tự mình điều phục hôm mai
Như khách buôn ngựa
khéo tài kềm cương!

381.
Tỳ kheo giáo pháp tín thành
Thọ hưởng pháp lạc
trong lành hân hoan
Dễ sao chứng được tĩnh an
Các hành tịch tịnh,
lạc bang nào tìm?

382.
Tỳ kheo nhỏ tuổi mặc dầu
Tự thân cần quán,
pháp mầu siêng tu
Vầng trăng thoát đám mây lu
Chiếu soi rỡ rỡ
cõi mù thế gian!

384.
Khi người tuệ, định đủ đầy
bờ kia sẽ đạt,
ở đây, tức thì!
Bao nhiêu thằng thúc đoạn ly
Bà-la-môn
đã chứng tri tỏ tường!

385.
Bên này sông, bên kia sông
Cả hai không có,
cũng không bờ nào!
Thoát ly phiền não buộc rào
Bà-la-môn gọi
đúng sao, danh người!

386.
Tu thiền ly nhiễm, vô trần
Sống đời ẩn dật
tinh cần sớm hôm
Hoàn thành mục đích chánh chơn
Như Lai gọi,
Bà-la-môn chẳng nhầm!

387.
Mặt trời chiếu sáng ban ngày
Mặt trăng soi rạng
nước mây đêm dài
Gươm đao, nhung giáp ngời ngời
Ðức vua, quân lính
khắp nơi trận tiền
Bà-la-môn lúc định thiền
Ánh sáng rực rỡ
xóa miền tối đen
Nhưng vinh hạnh suốt ngày đêm
Hào quang đức Phật
vô biên mé ngần!

388.
Dứt ác gọi Bà-la-môn
Sống đời an tịnh -
Sa môn chính là
Tự mình cấu uế lìa xa
Tu sĩ ẩn dật,
xuất gia, đúng từ!

389.
Ðánh đập phạm chí, không nên!
Phạm chí đánh trả
không kềm nổi sân
Người đánh xấu hổ một phần
Còn người đánh lại
nhiều lần xấu hơn!

390.
Phạm chí không trả thù ai
Là điều lợi ích
lâu dài về sau!
Khi dứt ái luyến vọng cầu
Tâm hại chận đứng,
khổ sầu tự tiêu!

391.
Với người ba nghiệp ác xa
Là thân khẩu ý
ôn hòa, vô vi
Ngày đêm tỉnh giác hộ trì
Bà-la-môn ấy
đúng vì danh xưng!

392.
Hiểu thông giáo pháp nhờ ai
Từ bậc Toàn Giác
Như Lai giáo truyền?
Như phạm chí thờ lửa thiêng
Ta phải thành kính
khắc tên đá vàng!

393.
Chẳng vì bện tóc, thọ sanh
Chẳng vì giai cấp
thanh danh gia đình
Với ai chơn hạnh, tuệ minh
Bà-la-môn ấy
xứng vinh gọi là.

394.
Người ngu kia có ích gì
Ðầu thì bện tóc
áo thì da dê!
Bên trong ác uế, u mê
Bên ngoài trang sức
thói nề chơn tu!?

395.
Ðắp y vải lượm bên đường
Gân xanh lồ lộ
trơ xương, ốm gầy
Rừng sâu thiền định tháng ngày
Cô đơn phạm chí,
ai tày danh xưng?

396.
Phải đâu do cha mẹ sanh?
Thai bào dòng giống
mà thành Bla-môn?
Nó chỉ là tên gọi suông
Níu đeo cấu uế
nối guồng dục tham!?
Không phiền não, chẳng buộc ràng
Mới là phạm chí,
dự hàng chân tu!

397.
Cắt đứt rễ má, dây mơ
Ðoạn lìa trói buộc
chẳng lo sợ gì
Vượt xa dính mắc hữu vi
Như Lai sẽ gọi,
đúng vì Bla-môn!

398.
Bỏ dây nọng, bỏ dây cương [i]
Ðai da [ii] cùng với
các phường thèo leo [iii]
Ðập tan trục, chốt [iv] buộc đeo
Bla-môn, phạm chí
tên theo tâm người!
Bỏ dây cương, bỏ đai da
Bỏ luôn dây nọng,
giết ma ngủ ngầm
Ðập tan trục, chốt ngu đần
Làm người sáng suốt
dự phần Bla-môn!

399.
Người không tức giận bao giờ
Trước lời phỉ báng:
lặng tờ, nín thinh!
Dẫu cho roi trượng phạt hình
Lấy đức nhẫn nại
làm binh hộ phòng
Tâm từ rải kháp hư không
Những kẻ như vậy
xứng dòng Bla-môn!

400.
Người mà vô hận, vô sân
làm tròn bổn phận,
tự tâm, tự điều
Ly tham, cất bước tiêu diêu
Ðúng bậc phạm chí
chẳng nhiều lắm đâu!

401.
Lá sen chẳng giữ mưa sa
Ðầu kim chẳng dính
hạt hoa cải vàng
Vô y, vô nhiễm thế gian
Những người như vậy
xứng làm Bla-môn!

402.
Ở đây, ở thế gian này
Ai người thấy khổ,
diệt ngay khổ sầu
Bỏ gánh nặng xuống bên cầu
Sống đời giải thoát
đừng đầu Bla-môn!

403.
Người có trí tuệ thâm sâu
Nẻo tà, đường chánh
đâu đâu cũng rành
Chứng tri tối thượng pháp hành
Những người như vậy
trọn lành Bla-môn!

404.
Xuất gia, thế tục hai hàng
Ðến đi chẳng luyến
dặm ngàn thong dong
Cô đơn, thiểu dục bên lòng
Như lai sẽ bảo
xứng dòng Bla-môn!

Xuất gia, cư sĩ chẳng thân
Non xanh vô ngại
dặm trần an như
Gió xao chẳng gợn tâm tư
Cô đơn, thiểu dục,
đúng từ Bla-môn!

405.
Trượng đao vị ấy bỏ rồi
Chúng sanh vô hại,
với đời vô sân
Cũng không xúi bẫy hại ngầm
Lòng từ quảng đại
chẳng lầm Bla-môn!

406.
Thân thiện giữa đám nghịch thù
Giữa người hung dữ
ôn nhu, ôn hòa
Vô nhiễm giữa cõi trần sa
Những vị như vậy
chính là Bla-môn!

407.
Tham sân chẳng dính vào lòng
Ngã kiêu, tật đố
thảy dòng nước trôi
Hạt cải kia - đầu kim rơi!
Những người như vậy
sống đời Bla-môn!

408.
Nói lời chẳng mất lòng ai
Dựng xây, chân thật,
hòa hài, ôn nhu
Nói lời thâm thiết, bi từ
Bla-môn là vậy
đúng như danh người!

409.
Vật kia dầu ngắn hay dài
Dẫu to hay nhỏ
của ai chẳng màng
Xấu tốt không lấy, không ham
Những bậc như vậy
xứng làm Bla-môn

410.
Rỗng không chẳng một hy cầu
Ðời này,đời kế
chẳng đâu bận lòng
Thảnh thơi siêu thoát trần hồng
Những người như vậy
đúng dòng Bla-môn!

411.
Người mà tham ái tiêu vong
Do nhờ trí tuệ
đoạn lòng hoài nghi
Thể nhập bất tử, vô vi
Như lai sẽ gọi
đúng vì Bla-môn!

412.
Người đã vượt thoát hai điều:
Cả thiện và ác -
tiêu diêu cõi ngoài
Không bụi bặm, chẳng sầu ai
Những người như vậy,
thiện tài Bla-môn!

413.
Lòng kia không bợn, sạch làu
Sáng trong, vắng lặng,
vui sầu chẳng xao
Ái và thủ, hữu vẫy chào
Bla-môn là vậy
ai nào khác đâu!

414.
Vũng lầy nầy đã bước ra
Con đường nguy hiểm
thoát xa hồi nào
Ðại dương đời sống dạt dào
Xuyên qua, đi khỏi
ba đào sân si

Cắt lìa ái dục, hoài nghi
Tịch tịnh, vô trước
thoát ly mọi miền
Chẳng còn đâu nữa ''tùy miên''
Những bậc như vậy
vinh hiền Bla-môn!

415.
Ai người bỏ dục đi ra
Khước từ đời sống
căn nhà thế gian
Dục hữu đốt cháy tiêu tan
Những bậc như vậy
dự hàng Bla-môn!

416.
Ai người bỏ ái đi ra
Khước từ đời sống
căn nhà thế gian
Ái hữu đốt cháy tiêu tan
Những bậc như vậy
dự hàng Bla-môn!

417.
Lìa xa hạnh phúc cõi người
Lìa luôn phước báu
cõi trời cao sang
Thoát bao cám dỗ huy hoàng
Những bậc như vậy
đồng hàng Bla-môn!

418.
Thản nhiên: ưa ghét hai bờ!
Sanh y lìa đoạn
lặng tờ tâm tư
Thế gian chiến thắng trượng phu
Bà-la-môn gọi
cho dù là ai!

419.
Là người hiểu rõ hoàn toàn
Sự sống, sự chết
các hàng chúng sanh
Không ái luyến, đào thoát nhanh
Tự mình giác ngộ
xứng dành Bla-môn!

420.
Ðã lậu tận, dứt sanh y
Chấm dứt thọ mạng
ra đi phương nào?
Chư thiên dẫu thấp hay cao
Dạ ma, nhân loại
biết sao mà lần?
Là La hán, là thánh nhân
Là bậc tối thượng,
xuất trần Bla-môn!

421.
Ai mà quá, hiện, vị lai
Sống không sở hữu,
trong ngoài sạch lau
Sạch lau cũng chẳng mắc câu
Những người như vậy
đứng đầu Bla-môn!

422.
Ví như trâu chúa kiêu hùng
Ðại sĩ, vô úy,
vô cùng quý cao
Bậc chiến thắng cả trần lao
Tuệ tri, giác ngộ -
khác nào Bla-môn!

423.
Ai đời trước thấy rõ ràng
Cảnh khổ đọa xứ,
cảnh nhàn chư thiên
Ðã tận sanh diệt các miền
Trí tuệ cao viễn
tự viên, tự thành
Mâu ni, đạo sĩ đã đành
Là bậc bất tử,
tên dành Bla-môn!