SỐ 220
KINH ĐẠI BÁT-NHÃ BA-LA-MẬT-ĐA
HỘI THỨ I
PHẨM 12: BỒ-TÁT
(QUYỂN 45 - 46)
Hán dịch: Đời Đường, Tam tạng Pháp sư Huyền Trang.
Bấy giờ, Cụ thọ Thiện Hiện bạch Phật:
−Bạch Thế Tôn, chỗ gọi là Bồ-tát, ý nghĩa đích thực là gì?
Phật bảo:
−Thiện Hiện, không có ý nghĩa đích thực là ý nghĩa đích thực của Bồ-tát. Vì sao? Thiện Hiện, vì Bồ-tát chẳng sinh, Tát-đỏa chẳng có nên không có ý nghĩa đích thực là ý nghĩa đích thực của Bồ-tát. Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực của dấu chân chim trong hư không, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực của sự như huyễn, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực của cảnh mộng, ý nghĩa đích thực của ánh nắng, của ánh sáng phản chiếu, của hoa đốm trong hư không, của ảnh tượng, của tiếng vang, của ảo thành, của trò biến hóa, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được. Ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực của chân như, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; như ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực của pháp giới, của pháp tánh, của pháp trụ, của pháp định, của sự chẳng hư vọng, của sự chẳng đổi khác, của tánh ly sinh, của tánh bình đẳng, của cõi thật, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được. Ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về sắc của người huyễn hóa, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-lamật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về thọ, tưởng, hành, thức của người huyễn hóa, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về nhãn xứ của người huyễn hóa, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã bala-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về nhĩ, tỷ, thiệt, thân, ý xứ của người huyễn hóa, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về sắc xứ của người huyễn hóa, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã bala-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về thanh, hương, vị, xúc, pháp xứ của người huyễn hóa, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về nhãn giới của người huyễn hóa, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã bala-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về sắc giới, nhãn thức giới và nhãn xúc cùng các thọ do nhãn xúc làm duyên sinh ra của người huyễn hóa, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về nhĩ giới của người huyễn hóa, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã bala-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về thanh giới, nhĩ thức giới và nhĩ xúc cùng các thọ do nhĩ xúc làm duyên sinh ra của người huyễn hóa, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về tỷ giới của người huyễn hóa, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã bala-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về hương giới, tỷ thức giới và tỷ xúc cùng các thọ do tỷ xúc làm duyên sinh ra của người huyễn hóa, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về thiệt giới của người huyễn hóa, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã bala-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về vị giới, thiệt thức giới và thiệt xúc cùng các thọ do thiệt xúc làm duyên sinh ra của người huyễn hóa, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về thân giới của người huyễn hóa, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã bala-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về xúc giới, thân thức giới và thân xúc cùng các thọ do thân xúc làm duyên sinh ra của người huyễn hóa, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về ý giới của người huyễn hóa, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã bala-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về pháp giới, ý thức giới và ý xúc cùng các thọ do ý xúc làm duyên sinh ra của người huyễn hóa, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về địa giới của người huyễn hóa, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã bala-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về thủy, hỏa, phong, không, thức giới của người huyễn hóa, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về Thánh đế khổ của người huyễn hóa, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về Thánh đế tập, diệt, đạo của người huyễn hóa, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về vô minh của người huyễn hóa, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã bala-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về hành, thức, danh sắc, lục xứ, xúc, thọ, ái, thủ, hữu, sinh, lão tử, sầu bi khổ ưu não của người huyễn hóa, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về bốn Tĩnh lự của người huyễn hóa, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã bala-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về bốn Vô lượng, bốn Định vô sắc của người huyễn hóa, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về bốn Niệm trụ của người huyễn hóa, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về bốn Chánh đoạn, bốn Thần túc, năm Căn, năm Lực, bảy chi Đẳng giác, tám chi Thánh đạo của người huyễn hóa, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được,
Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về pháp môn giải thoát Không của người huyễn hóa, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về pháp môn giải thoát Vô tướng, Vô nguyện của người huyễn hóa, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về Bố thí ba-la-mật-đa của người huyễn hóa, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về Tịnh giới, An nhẫn, Tinh tấn, Tĩnh lự, Bát-nhã ba-lamật-đa của người huyễn hóa, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về năm loại mắt của người huyễn hóa, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về sáu phép thần thông của người huyễn hóa, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về mười lực của Phật nơi người huyễn hóa, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về bốn điều không sợ, bốn sự hiểu biết thông suốt, đại Từ, đại Bi, đại Hỷ, đại Xả, mười tám pháp Phật bất cộng, trí Nhất thiết, trí Đạo tướng, trí Nhất thiết tướng của người huyễn hóa, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã bala-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Lại nữa Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về sự tu hành không bên trong của người huyễn hóa, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về sự tu hành pháp không bên trong, pháp không bên ngoài, pháp không cả trong ngoài, pháp không không, pháp không lớn, pháp không thắng nghĩa, pháp không hữu vi, pháp không vô vi, pháp không rốt ráo, pháp không không biên giới, pháp không tản mạn, pháp không không đổi khác, pháp không bản tánh, pháp không tự tướng, pháp không cộng tướng, pháp không nơi tất cả pháp, pháp không chẳng thể nắm bắt được, pháp không không tánh, pháp không tự tánh, pháp không không tánh tự tánh của người huyễn hóa, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về việc tu hành bốn Tĩnh lự của người huyễn hóa, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về việc tu hành bốn Vô lượng, bốn Định vô sắc của người huyễn hóa, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về việc tu hành bốn Niệm trụ của người huyễn hóa, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về việc tu hành bốn Chánh đoạn, bốn Thần túc, năm Căn, năm Lực, bảy chi Đẳng giác, tám chi Thánh đạo của người huyễn hóa, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-lamật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về việc tu hành pháp môn giải thoát Không của người huyễn hóa, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về việc tu hành pháp môn giải thoát Vô tướng, Vô nguyện của người huyễn hóa, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã bala-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về việc tu hành Bố thí ba-la-mật-đa của người huyễn hóa, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về việc tu hành Tịnh giới, An nhẫn, Tinh tấn, Tĩnh lự, Bátnhã ba-la-mật-đa của người huyễn hóa, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về việc tu hành năm loại mắt của người huyễn hóa, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về việc tu hành sáu phép thần thông của người huyễn hóa, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về việc tu hành mười lực của Phật nơi người huyễn hóa, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về việc tu hành bốn điều không sợ, bốn sự hiểu biết thông suốt, đại Từ, đại Bi, đại Hỷ, đại Xả, mười tám pháp Phật bất cộng, trí Nhất thiết, trí Đạo tướng, trí Nhất thiết tướng của người huyễn hóa, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Lại nữa Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về tướng sắc của Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về tướng thọ, tưởng, hành, thức của Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mậtđa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về tướng nhãn xứ của Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về tướng nhĩ, tỷ, thiệt, thân, ý xứ của Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mậtđa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về tướng sắc xứ của Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về tướng thanh, hương, vị, xúc, pháp xứ của Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-lamật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về tướng nhãn giới của Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về tướng sắc giới, nhãn thức giới và nhãn xúc cùng các thọ do nhãn xúc làm duyên sinh ra của Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-lamật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về tướng nhĩ giới của Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về tướng thanh giới, nhĩ thức giới và nhĩ xúc cùng các thọ do nhĩ xúc làm duyên sinh ra của Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-lamật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về tướng tỷ giới của Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về tướng hương giới, tỷ thức giới và tỷ xúc cùng các thọ do tỷ xúc làm duyên sinh ra của Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mậtđa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về tướng thiệt giới của Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về tướng vị giới, thiệt thức giới và thiệt xúc cùng các thọ do thiệt xúc làm duyên sinh ra của Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-lamật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về tướng thân giới của Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về tướng xúc giới, thân thức giới và thân xúc cùng các thọ do thân xúc làm duyên sinh ra của Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-lamật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về tướng ý giới của Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về tướng pháp giới, ý thức giới và ý xúc cùng các thọ do ý xúc làm duyên sinh ra của Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mậtđa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về tướng địa giới của Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về tướng thủy, hỏa, phong, không, thức giới của Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã bala-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về tướng Thánh đế khổ của Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về tướng Thánh đế tập, diệt, đạo của Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mậtđa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về tướng vô minh của Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về tướng hành, thức, danh sắc, lục xứ, xúc, thọ, ái, thủ, hữu, sinh, lão tử, sầu bi khổ ưu não của Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-lamật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về tướng bốn Tĩnh lự của Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về tướng bốn Vô lượng, bốn Định vô sắc của Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-lamật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về tướng bốn Niệm trụ của Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về tướng bốn Chánh đoạn, bốn Thần túc, năm Căn, năm Lực, bảy chi Đẳng giác, tám chi Thánh đạo của Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về tướng pháp môn giải thoát Không của Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-lamật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về tướng pháp môn giải thoát Vô tướng, Vô nguyện của Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về tướng Bố thí ba-la-mật-đa của Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về tướng Tịnh giới, An nhẫn, Tinh tấn, Tĩnh lự, Bát-nhã bala-mật-đa của Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về tướng năm loại mắt của Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về tướng sáu phép thần thông của Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mậtđa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về tướng mười lực của Phật của Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về tướng bốn điều không sợ, bốn sự hiểu biết thông suốt, đại Từ, đại Bi, đại Hỷ, đại Xả, mười tám pháp Phật bất cộng, trí Nhất thiết, trí Đạo tướng, trí Nhất thiết tướng của Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Lại nữa Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về tướng tu hành pháp không bên trong của Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã bala-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về tướng tu hành pháp không bên ngoài cho đến không tánh tự tánh của Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về tướng tu hành bốn Tĩnh lự của Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về tướng tu hành bốn Vô lượng, bốn Định vô sắc của Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã bala-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về tướng tu hành bốn Niệm trụ của Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về tướng tu hành bốn Chánh đoạn, bốn Thần túc, năm Căn, năm Lực, bảy chi Đẳng giác, tám chi Thánh đạo của Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về tướng tu hành pháp môn giải thoát Không của Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-lamật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về tướng tu hành pháp môn giải thoát Vô tướng, Vô nguyện của Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về tướng tu hành Bố thí ba-la-mật-đa của Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mậtđa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về tướng tu hành Tịnh giới, An nhẫn, Tinh tấn, Tĩnh lự, Bátnhã ba-la-mật-đa của Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về tướng tu hành năm loại mắt của Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về tướng tu hành sáu phép thần thông của Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mậtđa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về tướng tu hành mười lực của Phật của Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mậtđa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về tướng tu hành bốn điều không sợ, bốn sự hiểu biết thông suốt, đại Từ, đại Bi, đại Hỷ, đại Xả, mười tám pháp Phật bất cộng, trí Nhất thiết, trí Đạo tướng, trí Nhất thiết tướng của Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mậtđa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực của vô vi giới trong hữu vi giới, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, ý nghĩa đích thực của hữu vi giới trong vô vi giới, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mậtđa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực của không sinh, không diệt, không tạo tác, không hành động, không nắm bắt, không chấp giữ, không nhiễm, không tịnh, đều không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mậtđa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Cụ thọ Thiện Hiện bạch Phật:
−Bạch Thế Tôn, ý nghĩa đích thực của pháp nào là không sinh, không diệt, không tạo tác, không hành động, không nắm bắt, không chấp giữ, không nhiễm, không tịnh, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được?
Phật bảo Thiện Hiện:
−Ý nghĩa đích thực của sắc là không sinh, không diệt, không tạo tác, không hành động, không nắm bắt, không chấp giữ, không nhiễm, không tịnh, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; ý nghĩa đích thực của thọ, tưởng, hành, thức là không sinh, không diệt, không tạo tác, không hành động, không nắm bắt, không chấp giữ, không nhiễm, không tịnh, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được.
Thiện Hiện, ý nghĩa đích thực của nhãn xứ là không sinh, không diệt cho đến không nhiễm, không tịnh, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; ý nghĩa đích thực của nhĩ, tỷ, thiệt, thân, ý xứ là không sinh, không diệt cho đến không nhiễm, không tịnh, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được.
Thiện Hiện, ý nghĩa đích thực của sắc xứ là không sinh, không diệt cho đến không nhiễm, không tịnh, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; ý nghĩa đích thực của thanh, hương, vị, xúc, pháp xứ là không sinh, không diệt cho đến không nhiễm, không tịnh, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được.
Thiện Hiện, ý nghĩa đích thực của nhãn giới là không sinh, không diệt cho đến không nhiễm, không tịnh, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; ý nghĩa đích thực của sắc giới, nhãn thức giới và nhãn xúc cùng các thọ do nhãn xúc làm duyên sinh ra là không sinh, không diệt cho đến không nhiễm, không tịnh, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được.
Thiện Hiện, ý nghĩa đích thực của nhĩ giới là không sinh, không diệt cho đến không nhiễm, không tịnh, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; ý nghĩa đích thực của thanh giới, nhĩ thức giới và nhĩ xúc cùng các thọ do nhĩ xúc làm duyên sinh ra là không sinh, không diệt cho đến không nhiễm, không tịnh, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được. Thiện Hiện, ý nghĩa đích thực của tỷ giới là không sinh, không diệt cho đến không nhiễm, không tịnh, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; ý nghĩa đích thực của hương giới, tỷ thức giới và tỷ xúc cùng các thọ do tỷ xúc làm duyên sinh ra là không sinh, không diệt cho đến không nhiễm, không tịnh, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được. Thiện Hiện, ý nghĩa đích thực của thiệt giới là không sinh, không diệt cho đến không nhiễm, không tịnh, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; ý nghĩa đích thực của vị giới, thiệt thức giới và thiệt xúc cùng các thọ do thiệt xúc làm duyên sinh ra là không sinh, không diệt cho đến không nhiễm, không tịnh, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được.
Thiện Hiện, ý nghĩa đích thực của thân giới là không sinh, không diệt cho đến không nhiễm, không tịnh, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; ý nghĩa đích thực của xúc giới, thân thức giới và thân xúc cùng các thọ do thân xúc làm duyên sinh ra là không sinh, không diệt cho đến không nhiễm, không tịnh, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được.
Thiện Hiện, ý nghĩa đích thực của ý giới là không sinh, không diệt cho đến không nhiễm, không tịnh, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; ý nghĩa đích thực của pháp giới, ý thức giới và ý xúc cùng các thọ do ý xúc làm duyên sinh ra là không sinh, không diệt cho đến không nhiễm, không tịnh, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được.
Thiện Hiện, ý nghĩa đích thực của địa giới là không sinh, không diệt cho đến không nhiễm, không tịnh, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; ý nghĩa đích thực của thủy, hỏa, phong, không, thức giới là không sinh, không diệt cho đến không nhiễm, không tịnh, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được.
Thiện Hiện, ý nghĩa đích thực của Thánh đế khổ là không sinh, không diệt cho đến không nhiễm, không tịnh, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; ý nghĩa đích thực của Thánh đế tập, diệt, đạo là không sinh, không diệt cho đến không nhiễm, không tịnh, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được.
Thiện Hiện, ý nghĩa đích thực của vô minh là không sinh, không diệt cho đến không nhiễm, không tịnh, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; ý nghĩa đích thực của hành, thức, danh sắc, lục xứ, xúc, thọ, ái, thủ, hữu, sinh, lão tử, sầu bi khổ ưu não là không sinh, không diệt cho đến không nhiễm, không tịnh, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được.
Thiện Hiện, ý nghĩa đích thực của bốn Tĩnh lự là không sinh, không diệt cho đến không nhiễm, không tịnh, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; ý nghĩa đích thực của bốn Vô lượng, bốn Định vô sắc là không sinh, không diệt cho đến không nhiễm, không tịnh, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được.
Thiện Hiện, ý nghĩa đích thực của bốn Niệm trụ là không sinh, không diệt cho đến không nhiễm, không tịnh, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; ý nghĩa đích thực của bốn Chánh đoạn, bốn Thần túc, năm Căn, năm Lực, bảy chi Đẳng giác, tám chi Thánh đạo là không sinh, không diệt cho đến không nhiễm, không tịnh, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được.
Thiện Hiện, ý nghĩa đích thực của pháp môn giải thoát Không là không sinh, không diệt cho đến không nhiễm, không tịnh, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; ý nghĩa đích thực của pháp môn giải thoát Vô tướng, Vô nguyện là không sinh, không diệt cho đến không nhiễm, không tịnh, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được.
Thiện Hiện, ý nghĩa đích thực của Bố thí bala-mật-đa là không sinh, không diệt cho đến không nhiễm, không tịnh, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; ý nghĩa đích thực của Tịnh giới, An nhẫn, Tinh tấn, Tĩnh lự, Bát-nhã ba-la-mật-đa là không sinh, không diệt cho đến không nhiễm, không tịnh, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được.
Thiện Hiện, ý nghĩa đích thực của năm loại mắt là không sinh, không diệt cho đến không nhiễm, không tịnh, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; ý nghĩa đích thực của sáu phép thần thông là không sinh, không diệt cho đến không nhiễm, không tịnh, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được.
Thiện Hiện, ý nghĩa đích thực nơi mười lực của Phật là không sinh, không diệt cho đến không nhiễm, không tịnh, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; ý nghĩa đích thực của bốn điều không sợ, bốn sự hiểu biết thông suốt, đại Từ, đại Bi, đại Hỷ, đại Xả, mười tám pháp Phật bất cộng, trí Nhất thiết, trí Đạo tướng, trí Nhất thiết tướng là không sinh, không diệt cho đến không nhiễm, không tịnh, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực của các pháp như vậy là không sinh, không diệt cho đến không nhiễm, không tịnh, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã bala-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Lại nữa Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về tướng rốt ráo thanh tịnh của sắc, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; ý nghĩa đích thực về tướng rốt ráo thanh tịnh của thọ, tưởng, hành, thức, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về tướng rốt ráo thanh tịnh của nhãn xứ, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; ý nghĩa đích thực về tướng rốt ráo thanh tịnh của nhĩ, tỷ, thiệt, thân, ý xứ, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về tướng rốt ráo thanh tịnh của sắc xứ, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; ý nghĩa đích thực về tướng rốt ráo thanh tịnh của thanh, hương, vị, xúc, pháp xứ, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về tướng rốt ráo thanh tịnh của nhãn giới, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; ý nghĩa đích thực về tướng rốt ráo thanh tịnh của sắc giới, nhãn thức giới và nhãn xúc cùng các thọ do nhãn xúc làm duyên sinh ra, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mậtđa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về tướng rốt ráo thanh tịnh của nhĩ giới, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; ý nghĩa đích thực về tướng rốt ráo thanh tịnh của thanh giới, nhĩ thức giới và nhĩ xúc cùng các thọ do nhĩ xúc làm duyên sinh ra, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về tướng rốt ráo thanh tịnh của tỷ giới, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; ý nghĩa đích thực về tướng rốt ráo thanh tịnh của hương giới, tỷ thức giới và tỷ xúc cùng các thọ do tỷ xúc làm duyên sinh ra, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về tướng rốt ráo thanh tịnh của thiệt giới, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; ý nghĩa đích thực về tướng rốt ráo thanh tịnh của vị giới, thiệt thức giới và thiệt xúc cùng các thọ do thiệt xúc làm duyên sinh ra, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về tướng rốt ráo thanh tịnh của thân giới, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; ý nghĩa đích thực về tướng rốt ráo thanh tịnh của xúc giới, thân thức giới và thân xúc cùng các thọ do thân xúc làm duyên sinh ra, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về tướng rốt ráo thanh tịnh của ý giới, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; ý nghĩa đích thực về tướng rốt ráo thanh tịnh của pháp giới, ý thức giới và ý xúc cùng các thọ do ý xúc làm duyên sinh ra, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về tướng rốt ráo thanh tịnh của địa giới, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; ý nghĩa đích thực về tướng rốt ráo thanh tịnh của thủy, hỏa, phong, không, thức giới, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về tướng rốt ráo thanh tịnh của Thánh đế khổ, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; ý nghĩa đích thực về tướng rốt ráo thanh tịnh của Thánh đế tập, diệt, đạo, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về tướng rốt ráo thanh tịnh của vô minh, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; ý nghĩa đích thực về tướng rốt ráo thanh tịnh của hành, thức, danh sắc, lục xứ, xúc, thọ, ái, thủ, hữu, sinh, lão tử, sầu bi khổ ưu não, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về tướng rốt ráo thanh tịnh của bốn Tĩnh lự, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; ý nghĩa đích thực về tướng rốt ráo thanh tịnh của bốn Vô lượng, bốn Định vô sắc, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mậtđa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về tướng rốt ráo thanh tịnh của bốn Niệm trụ, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; ý nghĩa đích thực về tướng rốt ráo thanh tịnh của bốn Chánh đoạn, bốn Thần túc, năm Căn, năm Lực, bảy chi Đẳng giác, tám chi Thánh đạo, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-lamật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về tướng rốt ráo thanh tịnh của pháp môn giải thoát Không, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; ý nghĩa đích thực về tướng rốt ráo thanh tịnh của pháp môn giải thoát Vô tướng, Vô nguyện, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về tướng rốt ráo thanh tịnh của Bố thí ba-la-mật-đa, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; ý nghĩa đích thực về tướng rốt ráo thanh tịnh của Tịnh giới, An nhẫn, Tinh tấn, Tĩnh lự, Bát-nhã ba-la-mật-đa, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về tướng rốt ráo thanh tịnh của năm loại mắt, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; ý nghĩa đích thực về tướng rốt ráo thanh tịnh của sáu phép thần thông, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về tướng rốt ráo thanh tịnh nơi mười lực của Phật, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; ý nghĩa đích thực về tướng rốt ráo thanh tịnh của bốn điều không sợ, bốn sự hiểu biết thông suốt, đại Từ, đại Bi, đại Hỷ, đại Xả, mười tám pháp Phật bất cộng, trí Nhất thiết, trí Đạo tướng, trí Nhất thiết tướng, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Lại nữa Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về tướng rốt ráo thanh tịnh của ngã, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, vì ngã chẳng có, nên ý nghĩa đích thực về tướng rốt ráo thanh tịnh của hữu tình, dòng sinh mạng, sự sinh khởi, sự nuôi dưỡng, sự trưởng thành, chủ thể luân hồi, ý sinh, nho đồng, khả năng làm việc, khả năng khiến người làm việc, khả năng thọ quả báo, khả năng khiến người thọ quả báo, khả năng tạo nghiệp, khả năng khiến người tạo nghiệp, cái biết, cái thấy, đều không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được. Bởi lẽ, loài hữu tình cho đến cái thấy đều không có, nên Đại Bồ-tát, khi tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa, cần quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được.
Thiện Hiện, ý nghĩa đích thực tối tăm ấy không còn nữa khi mặt trời mọc lên, vì không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực của các hành trong thời kiếp thiêu hủy hết, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về sự phá giới trong giới uẩn của Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về sự tán loạn trong định uẩn của Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về sự ngu si trong tuệ uẩn của Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về sự chẳng giải thoát trong giải thoát uẩn của Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-lamật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về sự chẳng giải thoát tri kiến trong giải thoát tri kiến uẩn của Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về sự tối tăm trong các ánh sáng của mặt trời, mặt trăng... không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy.
Thiện Hiện, như ý nghĩa đích thực về ánh sáng của tất cả mặt trời, mặt trăng, ngọc, lửa, điện... trong hào quang của Phật, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, ý nghĩa đích thực về hào quang của tất cả trời Tứ Thiên vương, cho đến trời Tha hóa tự tại, trời Phạm chúng cho đến trời Sắc cứu cánh, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được; Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa, quán ý nghĩa đích thực của Bồ-tát, không sở hữu, chẳng thể nắm bắt được, cũng như vậy. Vì sao? Vì ý nghĩa đích thực của Bồ-đề, hoặc là Tát-đỏa, hoặc là Bồ-tát, tất cả như vậy đều chẳng tương ưng, chẳng phải chẳng tương ưng, không sắc, thấy, đối đãi, chỉ thuần một tướng, gọi đó là “vô tướng.”
Thiện Hiện, các Đại Bồ-tát đối với các pháp, đều không sở hữu, không ngại, không đắm; nên học, nên biết!
Bấy giờ, Cụ thọ Thiện Hiện bạch:
−Bạch Thế Tôn, những gì là tất cả pháp mà khuyên các Đại Bồ-tát, đối với tất cả pháp đó, đều không sở hữu, không ngại, không đắm; nên học, nên biết?
Phật bảo Thiện Hiện:
−Tất cả pháp đó là pháp thiện, pháp chẳng phải thiện, pháp hữu ký, pháp vô ký, pháp thế gian, pháp xuất thế gian, pháp hữu lậu, pháp vô lậu, pháp hữu vi, pháp vô vi, pháp cộng, pháp bất cộng. Thiện Hiện, đó là tất cả pháp, các Đại Bồ-tát đối với tất cả pháp đó, đều không sở hữu, không ngại, không đắm; nên học, nên biết.
Cụ thọ Thiện Hiện bạch:
−Bạch Thế Tôn, thế nào là pháp thiện?
Phật bảo Thiện Hiện:
−Đó là hiếu thuận cha mẹ, cúng dường Samôn, Bà-la-môn, thờ kính sư trưởng, làm việc phước mang tính bố thí, làm việc phước mang tính tu hành, chăm sóc người bệnh, tu hành đầy đủ việc phước của phương tiện thiện xảo, tu hành đầy đủ việc phước của mười điều thiện, đó là xa lìa giết hại sinh mạng, xa lìa trộm cắp, xa lìa dục tà hạnh, xa lìa nói dối, xa lìa nói ly gián, xa lìa nói thô ác, xa lìa nói tạp uế, không tham, không sân, chánh kiến, có mười phép quán tưởng là: tưởng sình trướng, tưởng chảy máu mủ, tưởng đỏ nám, tưởng xanh bầm, tưởng tan rã, tưởng mổ nuốt, tưởng lìa tán, tưởng hài cốt, tưởng thiêu đốt và tưởng tất cả thế gian không gì có thể bảo tồn, bốn Tĩnh lự, bốn Vô lượng, bốn Định vô sắc, có mười tùy niệm, đó là tùy niệm Phật, tùy niệm Pháp, tùy niệm Tăng, tùy niệm giới, tùy niệm xả, tùy niệm thiên, tùy niệm hơi thở ra vào, tùy niệm tịch tĩnh, tùy niệm chết, tùy niệm thân. Thiện Hiện, những pháp này gọi là pháp thiện.
Cụ thọ Thiện Hiện bạch Phật:
−Bạch Thế Tôn, thế nào là pháp bất thiện?
Phật bảo Thiện Hiện:
−Đó là mười điều bất thiện, là giết hại sinh mạng, trộm cắp, dục tà hạnh, nói dối, nói ly gián, nói thô ác, nói tạp uế, tham dục, sân nhuế, tà kiến và phẫn, hận, phú, não, siểm, cuống, kiêu, hại, tật, xan, mạn... Thiện Hiện, những pháp này là pháp bất thiện.
Cụ thọ Thiện Hiện bạch Phật:
−Bạch Thế Tôn, thế nào là pháp hữu ký?
Phật bảo Thiện Hiện:
−Chính các pháp thiện và pháp bất thiện, gọi là pháp hữu ký.
Cụ thọ Thiện Hiện bạch Phật:
−Bạch Thế Tôn, thế nào là pháp vô ký?
Phật bảo Thiện Hiện:
−Đó là thân nghiệp, ngữ nghiệp, ý nghiệp, bốn đại chủng, năm Căn, sáu xứ, pháp vô sắc, năm uẩn, mười hai xứ, mười tám giới, pháp dị thục vô ký.
Thiện Hiện, những pháp này gọi là pháp vô ký.
Cụ thọ Thiện Hiện bạch Phật:
−Bạch Thế Tôn, thế nào là pháp thế gian?
Phật bảo Thiện Hiện:
−Năm uẩn, mười hai xứ, mười tám giới, mười nghiệp đạo, bốn Tĩnh lự, bốn Vô lượng, bốn Định vô sắc, mười hai chi pháp duyên khởi của thế gian.
Thiện Hiện, những pháp này là pháp thế gian.
Cụ thọ Thiện Hiện bạch Phật:
−Bạch Thế Tôn, thế nào là pháp xuất thế gian? Phật bảo Thiện Hiện:
−Bốn Niệm trụ, bốn Chánh đoạn, bốn Thần túc, năm Căn, năm Lực, bảy chi Đẳng giác, tám chi Thánh đạo, pháp môn giải thoát Không, Vô tướng, Vô nguyện, vị tri căn, đương tri căn, dĩ tri căn, cụ tri căn, Tam-ma-địa có tầm có tứ, Tamma-địa không tầm chỉ có tứ, Tam-ma-địa không tầm không tứ, hiểu rõ giải thoát, niệm chánh tri, tác ý đúng như lý, là pháp xuất thế gian.
Có tám Giải thoát:
- Giải thoát thứ nhất: trong có sắc quán các sắc.
- Giải thoát thứ hai: trong không có sắc tưởng quán sắc bên ngoài.
- Giải thoát thứ ba: chứng đắc thân giải thoát thanh tịnh, thù thắng.
- Giải thoát thứ tư: vượt lên trên tất cả sắc tưởng, trừ diệt tưởng có đối đãi, chẳng tư duy các thứ tưởng, nhập không vô biên, an trú trọn vẹn trong Không vô biên xứ.
- Giải thoát thứ năm: vượt lên trên tất cả Không vô biên xứ, nhập vào thức vô biên, an trú trọn vẹn trong Thức vô biên xứ.
- Giải thoát thứ sáu: vượt lên trên tất cả Thức vô biên xứ, nhập vào vô sở hữu, an trú trọn vẹn trong Vô sở hữu xứ.
- Giải thoát thứ bảy: vượt lên trên tất cả Vô sở hữu xứ, nhập vào phi tưởng, an trú trọn vẹn trong Phi phi tưởng xứ.
- Giải thoát thứ tám: vượt lên trên tất cả Phi tưởng phi phi tưởng xứ, nhập vào và an trú trọn vẹn trong định Diệt tưởng thọ.
Có chín Định thứ đệ:
- Định thứ nhất: xa lìa dục, pháp ác bất thiện, có tầm có tứ, ly sinh hỷ lạc, nhập vào và an trú trọn vẹn trong bậc định thứ nhất.
- Định thứ hai: tầm tứ tịch tĩnh, các tâm thanh tịnh bên trong quy về một tánh, không tầm không tứ, định sinh hỷ lạc, nhập vào và an trú trọn vẹn trong bậc định thứ hai.
- Định thứ ba: xa lìa vui mừng, an trú trong xả, chỉ nhớ nghĩ trọn vẹn về chánh tri, thân hưởng và an trú trong niềm vui của lời thánh, xả trọn vẹn sự nhớ nghĩ, an trú trong niềm vui, nhập vào và an trú trọn vẹn trong bậc định thứ ba.
- Định thứ tư: dứt vui, dứt khổ, cái mừng lo trước kia biến mất, chẳng khổ, chẳng vui, xả niệm thanh tịnh, nhập vào và an trú trọn vẹn trong bậc định thứ tư.
- Định thứ năm: vượt lên trên tất cả tưởng về sắc, diệt trừ tưởng có đối đãi, chẳng tư duy các thứ tưởng, nhập vào trong không vô biên, an trú trọn vẹn trong Không vô biên xứ.
- Định thứ sáu: vượt lên trên tất cả Không vô biên xứ, nhập vào thức vô biên, an trú trọn vẹn trong Thức vô biên xứ.
- Định thứ bảy: vượt lên trên tất cả Thức vô biên xứ, nhập vào vô sở hữu, an trú trọn vẹn trong Vô sở hữu xứ.
- Định thứ tám: vượt lên trên tất cả Vô sở hữu xứ, nhập vào và an trú trọn vẹn trong Phi tưởng phi phi tưởng xứ.
- Định thứ chín: vượt lên trên tất cả phi tưởng phi phi tưởng xứ, nhập vào và an trú trọn vẹn trong định Diệt tưởng thọ.
Thiện Hiện, pháp không bên trong, pháp không bên ngoài, pháp không cả trong ngoài, pháp không không, pháp không lớn, pháp không thắng nghĩa, pháp không hữu vi, pháp không vô vi, pháp không rốt ráo, pháp không không biên giới, pháp không tản mạn, pháp không không đổi khác, pháp không bản tánh, pháp không tự tướng, pháp không cộng tướng, pháp không nơi tất cả pháp, pháp không chẳng thể nắm bắt được, pháp không không tánh, pháp không tự tánh, pháp không không tánh tự tánh, sáu pháp đến bờ kia, năm loại mắt, sáu phép thần thông, mười lực của Phật, bốn điều không sợ, bốn sự hiểu biết thông suốt, đại Từ, đại Bi, đại Hỷ, đại Xả, mười tám pháp Phật bất cộng, trí Nhất thiết, trí Đạo tướng, trí Nhất thiết tướng; những pháp này gọi là pháp xuất thế gian.
Cụ thọ Thiện Hiện bạch Phật:
−Bạch Thế Tôn, thế nào là pháp hữu lậu?
Phật bảo Thiện Hiện:
−Năm uẩn, mười hai xứ, mười tám giới, bốn Tĩnh lự, bốn Vô lượng, bốn Định vô sắc là pháp thế gian; các pháp đưa đến sự đọa lạc trong ba cõi, gọi là pháp hữu lậu.
Cụ thọ Thiện Hiện bạch Phật:
−Bạch Thế Tôn, thế nào là pháp vô lậu?
Phật bảo Thiện Hiện:
−Đó là bốn Tĩnh lự, bốn Vô lượng, bốn Định vô sắc, bốn Niệm trụ, bốn Chánh đoạn, bốn Thần túc, năm Căn, năm Lực, bảy chi Đẳng giác, tám chi Thánh đạo, ba pháp môn giải thoát, sáu pháp đến bờ kia, năm loại mắt, sáu phép thần thông, mười lực của Phật, bốn điều không sợ, bốn sự hiểu biết thông suốt, đại Từ, đại Bi, đại Hỷ, đại Xả, mười tám pháp Phật bất cộng, trí Nhất thiết, trí Đạo tướng, trí Nhất thiết tướng là pháp xuất thế gian; các pháp này gọi là pháp vô lậu.
Cụ thọ Thiện Hiện bạch Phật:
−Bạch Thế Tôn, thế nào là pháp hữu vi?
Phật bảo Thiện Hiện:
−Đó là pháp ràng buộc trong cõi Dục, cõi Sắc, cõi Vô sắc, năm uẩn, bốn Tĩnh lự, bốn Vô lượng, bốn Định vô sắc, bốn Niệm trụ, bốn Chánh đoạn, bốn Thần túc, năm Căn, năm Lực, bảy chi Đẳng giác, tám chi Thánh đạo, ba pháp môn giải thoát, sáu pháp đến bờ kia, năm loại mắt, sáu phép thần thông, mười lực của Phật, bốn điều không sợ, bốn sự hiểu biết thông suốt, đại Từ, đại Bi, đại Hỷ, đại Xả, mười tám pháp Phật bất cộng, trí Nhất thiết, trí Đạo tướng, trí Nhất thiết tướng. Tất cả pháp sở hữu có sinh, có trụ, có dị, có diệt; là pháp hữu vi.
Cụ thọ Thiện Hiện bạch Phật:
−Bạch Thế Tôn, thế nào là pháp vô vi?
Phật bảo Thiện Hiện:
−Nếu pháp không sinh, trụ, dị, diệt, có thể được, là hết tham, sân, si, chân như, pháp giới, pháp tánh, pháp trụ, pháp định, tánh không hư vọng, tánh chẳng đổi khác, tánh ly sinh, tánh bình đẳng, cõi thật, thì những pháp này gọi là pháp vô vi.
Cụ thọ Thiện Hiện bạch Phật:
−Bạch Thế Tôn, thế nào là pháp cộng?
Phật bảo Thiện Hiện:
−Đó là bốn Tĩnh lự, bốn Vô lượng, bốn Định vô sắc, năm thần thông của thế gian. Những pháp này gọi là pháp cộng. Vì sao vậy? Vì chúng luôn gắn chặt với phàm phu.
Cụ thọ Thiện Hiện bạch Phật:
−Bạch Thế Tôn, thế nào là pháp bất cộng?
Phật bảo Thiện Hiện:
−Đó là bốn Tĩnh lự, bốn Vô lượng, bốn Định vô sắc, bốn Niệm trụ, bốn Chánh đoạn, bốn Thần túc, năm Căn, năm Lực, bảy chi Đẳng giác, tám chi Thánh đạo, ba pháp môn giải thoát, sáu pháp đến bờ kia, năm loại mắt, sáu phép thần thông, mười lực của Phật, bốn điều không sợ, bốn sự hiểu biết thông suốt, đại Từ, đại Bi, đại Hỷ, đại Xả, mười tám pháp Phật bất cộng, trí Nhất thiết, trí Đạo tướng, trí Nhất thiết tướng thuộc vô lậu. Những pháp này gọi là pháp bất cộng. Vì sao? Vì chẳng gắn chặt với phàm phu.
Thiện Hiện, các Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa, đối với tất cả pháp tự tướng không như thế, không nên chấp trước. Vì sao? Vì tự tướng của các pháp là không thể phân biệt.
Thiện Hiện, các Đại Bồ-tát khi tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa, nên lấy không hai làm phương tiện, để giác ngộ tất cả pháp. Vì sao? Vì tướng của tất cả pháp là bất động.
Thiện Hiện, đối với tất cả pháp không hai và chẳng động là ý nghĩa đích thực của Bồ-tát. Vì sao? Vì không có ý nghĩa đích thực nào là ý nghĩa đích thực của Bồ-tát cả.
[Mục lục bộ Bát-nhã][220][221][222][223][224][225][226][227][228][229][230][231][232][233][234][235][236][237][238][239][240][241][242][243][244][245][246][247][248][249][250][251][252][253][254][255][256][257][258][259][260][261]