NTPG Q1 - ĐỨC PHẬT GOTAMA

NỀN TẢNG PHẬT GIÁO
(MŪLABUDDHASĀSANA)

QUYỂN 1
TAM BẢO
(Ratanattaya)

CHƯƠNG I

BA NGÔI CAO CẢ
(TIYAGGA)

ĐỨC PHẬT GOTAMA

Hiện-tại chúng ta đang sống trong thời-kỳ giáo-pháp của Đức-Phật Gotama, tuy Đức-Phật đã tịch diệt Niết-bàn cách đây 2.564 năm, song giáo-pháp của Đức-Phật vẫn còn lưu truyền trên thế gian cho đến 5.000 năm, rồi sẽ bị mai một hoàn toàn, bởi vì khi ấy các hàng thanh- văn đệ-tử không còn ai có trí-tuệ giữ gìn duy trì chánh- pháp của Đức-Phật Gotama được nữa.

Tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama

Đức-Phật Gotama là Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác có trí-tuệ siêu-việt, cho nên, vô số tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama là Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác có trí-tuệ siêu-việt nghĩa là Đức-Bồ-tát có trí-tuệ nhiều năng lực hơn đức-tin và tinh-tấn.

Trong bộ Jinakālamālī và bộ Chú-giải Buddhavaṃsa giảng giải về Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác có trí-tuệ siêu-việt là tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama thực hành bồi bổ đầy đủ trọn vẹn các pháp-hạnh ba-la-mật trải qua ba thời-kỳ:

- Thời-kỳ đầu: Thời-kỳ Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác có trí-tuệ siêu-việt là tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama đã phát-nguyện trong tâm, có ý nguyện muốn trở thành một Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác để tế độ, cứu vớt chúng- sinh thoát khỏi biển khổ trầm luân, giải thoát khổ tử sinh luân-hồi trong ba giới bốn loài, rồi Đức-Bồ-tát thực hành các pháp-hạnh ba-la-mật trong khoảng thời gian suốt 7 a-tăng-kỳ, tiếp đến thời-kỳ giữa.

Trong khoảng thời gian suốt 7 a-tăng-kỳ lâu dài ấy, có 125.000 Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác tuần tự mỗi Đức- Phật đã xuất hiện trên thế gian.

- Thời-kỳ giữa: Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác có trí- tuệ siêu-việt ấy đã phát-nguyện bằng lời nói, để cho chúng-sinh nghe, biết ý nguyện muốn trở thành một Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác của Đức-Bồ-tát, rồi Đức- Bồ-tát tiếp tục thực hành các pháp-hạnh ba-la-mật trong khoảng thời gian suốt 9 a-tăng-kỳ.

Trong khoảng thời gian suốt 9 a-tăng-kỳ lâu dài ấy có 387.000 (1) Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác, mỗi Đức-Phật tuần tự đã xuất hiện trên thế gian.

Qua hai thời-kỳ trên, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác có trí-tuệ siêu-việt vẫn còn là Đức-Bồ-tát bất-định (Aniyatabodhisatta), nghĩa là Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng- Giác có trí-tuệ siêu-việt ấy có thể thay đổi ý nguyện không muốn trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác, mà chỉ muốn trở thành Đức-Phật Độc-Giác, hoặc bậc Thánh Thanh-văn-giác mà thôi.
Nhưng Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác có trí-tuệ siêu-việt tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama vẫn giữ nguyên ý nguyện, rồi vẫn tiếp tục thực hành các pháp-hạnh ba-la- mật, nên dẫn đến thời-kỳ cuối.

- Thời-kỳ cuối: Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác có trí- tuệ siêu-việt là vị Đạo-sĩ Sumedha, tiền-kiếp của Đức- Phật Gotama, hội đầy đủ 8 chi-pháp nên được Đức- Phật Dīpaṅkara là Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác đầu tiên thọ ký, xác định thời gian còn lại là 4 a-tăng-kỳ và 100 ngàn đại-kiếp trái đất nữa, hậu-kiếp của vị Đạo-sĩ Sumedha sẽ trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác có danh hiệu Đức-Phật Gotama.

Từ kiếp đó, Đức-Bồ-tát đạo-sĩ Sumedha là tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama chính thức trở thành Đức-Bồ-tát cố-định (Niyatabodhisatta) chắc chắn sẽ trở thành Đức- Phật Chánh-Đẳng-Giác trong thời vị-lai.

Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác có trí-tuệ siêu-việt tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama tiếp tục thực hành bồi bổ tích lũy các pháp-hạnh ba-la-mật ở trong tâm từ kiếp này sang kiếp kia trong khoảng thời gian 4 a-tăng-kỳ và 100 ngàn đại-kiếp trái đất, cho được đầy đủ trọn vẹn 30 pháp-hạnh ba-la-mật, để trở thành Đức-Phật Chánh- Đẳng-Giác có danh hiệu là Đức-Phật Gotama.

4 a-tăng-kỳ và 100 ngàn đại-kiếp trái đất
Trong suốt thời gian 4 a-tăng-kỳ và 100 ngàn đại-kiếp trái đất, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác có trí-tuệ siêu-việt là tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama, thực hành bồi bổ cho được đầy đủ trọn vẹn 30 pháp-hạnh ba-la-mật, mỗi khi có Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác nào xuất hiện trên thế gian, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác là tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama đều đến hầu đảnh lễ Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác ấy và được Đức-Phật ấy thọ ký xác định thời gian còn lại, gồm có 24 Đức-Phật Chánh- Đẳng-Giác thọ ký theo tuần tự mỗi Đức-Phật như sau:

24 Đức-Phật thọ ký theo tuần tự

1- Đức-Phật Dīpaṅkara xuất hiện trên thế gian vào thời đại con người có tuổi thọ khoảng 100 ngàn năm.
Khi ấy, vị đạo-sĩ Sumedha đã chứng đắc các bậc thiền sắc-giới và chứng đắc ngũ thông (2) trong tam-giới, vốn là Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác có trí-tuệ siêu-việt đã từng thực hành các pháp-hạnh ba-la-mật trải qua hai thời-kỳ gồm có 16 a-tăng-kỳ với nguyện vọng muốn trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác trong thời vị-lai.

Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác Đạo-sĩ Sumedha đến hầu cúng dường Đức-Phật Dīpaṅkara.

Khi ấy, Đức-Phật Dīpaṅkara có trí-tuệ vị-lai kiến- minh (anāgataṃsañāṇa) xem xét thấy Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác đạo-sĩ Sumedha hội đủ 8 chi-pháp được thọ-ký, nên Đức-Phật Dīpaṅkara thọ ký xác định thời gian còn lại rằng:
“Trong thời vị-lai, còn 4 a-tăng-kỳ (3) và 100 ngàn đại-kiếp trái đất (4) nữa, vị đạo-sĩ Sumedha này sẽ trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác có danh hiệu là Đức-Phật Gotama.”

Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác Đạo-sĩ Sumedha lần đầu tiên được Đức-Phật Dīpaṅkara thọ ký xác định thời gian còn lại 4 a-tăng-kỳ và 100 ngàn đại-kiếp trái đất nữa chắc chắn sẽ trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác có danh hiệu là Đức-Phật Gotama, nên Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác Đạo-sĩ Sumedha vô cùng hoan-hỷ.

Bắt đầu từ kiếp ấy về sau, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác chính thức trở thành Đức-Bồ-tát cố-định (niyata- bodhisatta) tiếp tục kiên trì thực hành bồi bổ 30 pháp- hạnh ba-la-mật suốt 4 a-tăng-kỳ và 100 ngàn đại-kiếp trái đất nữa, cho đầy đủ và trọn vẹn 30 pháp-hạnh ba-la- mật, để trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác có danh hiệu là Đức-Phật Gotama trong thời vị-lai.

Đức-Phật Dīpaṅkara thọ 100 ngàn tuổi, rồi tịch diệt Niết-bàn, và giáo-pháp của Đức-Phật dần dần bị mai một hoàn toàn.
Về sau, trái đất bị tiêu hoại và sau đó thời gian trải qua 1 a-tăng-kỳ vô số đại-kiếp trái đất thành - trụ - hoại - không mà không có một Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác nào xuất hiện trên thế gian.
Những kiếp trái đất ấy gọi là Suññakappa (kiếp trái đất không có Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác xuất hiện), mãi cho đến kiếp trái đất gọi là Sārakappa có một Đức- Phật Koṇḍañña xuất hiện trên thế gian.

2- Đức-Phật Koṇḍañña xuất hiện trên thế gian trong kiếp trái đất gọi là Sārakappa, vào thời đại con người có tuổi thọ khoảng 100 ngàn năm. Khi ấy, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác, tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama, là Đức Chuyển-Luân Thánh-vương Vijitāvī đến hầu đảnh lễ Đức-Phật Koṇḍañña và được Đức-Phật thọ ký xác định thời gian còn lại rằng:
“Trong thời vị-lai, còn 3 a-tăng-kỳ và 100 ngàn đại- kiếp trái đất nữa, Đức Chuyển-luân Thánh-vương Vijitāvī này sẽ trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác có danh hiệu là Đức-Phật Gotama.”
Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác Chuyển-Luân Thánh- vương Vijitāvī vô cùng hoan-hỷ tiếp tục bồi bổ 30 pháp- hạnh ba-la-mật.
Về sau, Đức-Bồ-tát Chuyển-luân Thánh-vương Vijitāvī từ bỏ ngôi vua, đến hầu đảnh lễ Đức-Phật Koṇḍañña xin phép xuất gia trở thành tỳ-khưu trong giáo-pháp của Đức-Phật.

Đức-Phật Koṇḍañña thọ 100 ngàn tuổi, rồi tịch diệt Niết-bàn, và giáo-pháp của Đức-Phật dần dần bị mai một hoàn toàn.

Về sau, trái đất bị tiêu hoại và sau đó thời gian trải qua 1 a-tăng-kỳ vô số đại-kiếp trái đất thành - trụ - hoại - không mà không có Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác nào xuất hiện trên thế gian.

Mãi cho đến kiếp trái đất gọi là Sāramaṇḍakappa có 4 Đức-Phật: Đức-Phật Maṅgala, Đức-Phật Sumana, Đức- Phật Revata và Đức-Phật Sobhita, mỗi Đức-Phật tuần tự xuất hiện trên thế gian cùng trong kiếp trái đất ấy.

3- Đức-Phật Maṅgala xuất hiện trên thế gian vào thời đại con người có tuổi thọ khoảng 90 ngàn năm. Khi ấy, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác tiền-kiếp của Đức- Phật Gotama là vị Bà-la-môn Suruci đến hầu đảnh lễ Đức-Phật Maṅgala và được Đức-Phật thọ ký xác định thời gian còn lại rằng:
“Trong thời vị-lai, còn 2 a-tăng-kỳ và 100 ngàn đại- kiếp trái đất nữa, vị Bà-la-môn Suruci này sẽ trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác có danh hiệu là Đức-Phật Gotama.”

Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác Bà-la-môn Suruci vô cùng hoan-hỷ tiếp tục bồi bổ 30 pháp-hạnh Ba-la-mật.

Về sau, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác Bà-la-môn Suruci đến hầu đảnh lễ Đức-Phật Maṅgala, xin phép xuất gia trở thành tỳ-khưu Suruci trong giáo-pháp của Đức-Phật Maṅgala.

Đức-Phật Maṅgala thọ 90 ngàn tuổi rồi tịch diệt Niết- bàn, và giáo-pháp của Đức-Phật dần dần bị mai một hoàn toàn. Từ đó, ác-pháp càng ngày càng tăng trưởng, còn thiện-pháp càng ngày càng suy thoái. Vì vậy, tuổi thọ con người càng ngày càng giảm dần, giảm dần cho đến tột cùng chỉ còn 10 năm.

Sau đó, một thảm họa khủng khiếp đã xảy ra, con người chém giết lẫn nhau vô cùng tàn khốc, không phân biệt cha mẹ, con cái, anh em, bà con, ... một số người hoảng sợ chạy trốn trong rừng núi thoát thân.
Biết nạn chém giết không còn nữa, số người ấy gặp lại nhau, cam kết không sát hại lẫn nhau nữa. Khi ấy, con người biết ghê-sợ tội-lỗi, cố gắng tinh-tấn thực hành mọi phước-thiện, thiện-pháp càng ngày càng tăng trưởng nên tuổi thọ con người càng ngày càng tăng lên dần, tăng lên dần cho đến tột đỉnh a-tăng-kỳ năm (5).
Thời-kỳ ấy, con người sống dể duôi (thất-niệm), ác- pháp phát sinh, do đó, tuổi thọ con người lại giảm xuống dần, giảm xuống dần cho đến khi thời đại con người có tuổi thọ khoảng 90 ngàn năm.
Khi ấy, Đức-Phật Sumana xuất hiện trên thế gian cùng trong kiếp trái đất Sāramaṇḍakappa.

4- Đức-Phật Sumana xuất hiện trên thế gian vào thời đại con người có tuổi thọ khoảng 90 ngàn năm. Khi ấy, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama là Đức Long-vương Atula đến hầu đảnh lễ Đức-Phật Sumana và được Đức-Phật thọ ký xác định thời gian còn lại y như Đức-Phật Maṅgala rằng:
“Trong thời vị-lai, còn 2 a-tăng-kỳ và 100 ngàn đại- kiếp trái đất nữa, Đức Long-vương Atula này sẽ trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác có danh hiệu là Đức-Phật Gotama.”
Đức-Phật Sumana thọ 90 ngàn tuổi rồi tịch diệt Niết- bàn, và giáo-pháp của Đức-Phật dần dần bị mai một hoàn toàn.

Từ đó, mọi hiện tượng diễn biến xảy ra cũng giống như sau thời-kỳ Đức-Phật Maṅgala tịch diệt Niết-bàn.

Tuổi thọ con người giảm xuống dần đến tột cùng chỉ còn 10 năm, rồi tăng lên dần đến tột đỉnh a-tăng-kỳ năm, rồi lại giảm dần, giảm dần cho đến thời đại con người có tuổi thọ 60 ngàn năm. Khi ấy, Đức-Phật Revata xuất hiện trên thế gian cùng trong kiếp trái đất Sāramaṇḍa- kappa.

5- Đức-Phật Revata xuất hiện trên thế gian vào thời đại con người có tuổi thọ khoảng 60 ngàn năm. Khi ấy, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama là vị Bà-la-môn Atideva đến hầu đảnh lễ Đức- Phật Revata và được Đức-Phật thọ ký xác định thời gian còn lại y như Đức-Phật Maṅgala và Đức-Phật Sumana rằng:

“Trong thời vị-lai, còn 2 a-tăng-kỳ và 100 ngàn đại- kiếp trái đất nữa, vị Bà-la-môn Atideva này sẽ trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác có danh hiệu là Đức-Phật Gotama.”

Đức-Phật Revata thọ 60 ngàn tuổi rồi tịch diệt Niết- bàn, và giáo-pháp của Đức-Phật dần dần bị mai một hoàn toàn. Từ đó, mọi hiện tượng diễn biến xảy ra cũng giống như sau thời-kỳ Đức-Phật Maṅgala và Đức-Phật Sumana tịch diệt Niết-bàn.

Tuổi thọ con người giảm xuống dần đến tột cùng chỉ còn 10 năm, rồi tăng lên dần đến tột đỉnh a-tăng-kỳ năm, rồi lại giảm dần, giảm xuống dần cho đến thời đại con người có tuổi thọ 90 ngàn năm. Khi ấy, Đức-Phật Sobhita xuất hiện trên thế gian cùng trong kiếp trái đất Sāramaṇḍakappa.

6- Đức-Phật Sobhita xuất hiện trên thế gian vào thời đại con người có tuổi thọ khoảng 90 ngàn năm. Khi ấy, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama là vị Bà-la-môn Sujāta đến hầu đảnh lễ Đức- Phật Sobhita và được Đức-Phật thọ ký xác định thời gian còn lại y như Đức-Phật Maṅgala, Đức-Phật Sumana và Đức-Phật Revata rằng:
“Trong thời vị-lai, còn 2 a-tăng-kỳ và 100 ngàn đại- kiếp trái đất nữa, vị Bà-la-môn Sujāta này sẽ trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác có danh hiệu là Đức-Phật Gotama.”

Đức-Phật Sobhita thọ 90 ngàn tuổi rồi tịch diệt Niết- bàn, và giáo-pháp của Đức-Phật dần dần bị mai một hoàn toàn. Về sau, trái đất bị tiêu hoại và sau đó thời gian trải qua 1 a-tăng-kỳ vô số đại-kiếp trái đất thành - trụ - hoại - không mà không có một Đức-Phật Chánh- Đẳng-Giác nào xuất hiện trên thế gian.
Mãi cho đến kiếp trái đất gọi là Varakappa có 3 Đức- Phật: Đức-Phật Anomadassī, Đức-Phật Paduma và Đức- Phật Nārada, mỗi Đức-Phật tuần tự xuất hiện trên thế gian trong cùng kiếp trái đất ấy.

7- Đức-Phật Anomadassī xuất hiện trên thế gian vào thời đại con người có tuổi thọ khoảng 100 ngàn năm. Khi ấy, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama là vị Thống-tướng Yakkha, đến hầu đảnh lễ Đức-Phật Anomadassī và được Đức-Phật thọ ký xác định thời gian còn lại rằng:
“Trong thời vị-lai, còn 1 a-tăng-kỳ và 100 ngàn đại- kiếp trái đất nữa, vị Thống-tướng Yakkha này sẽ trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác có danh hiệu là Đức-Phật Gotama.”

Đức-Phật Anomadassī thọ 100 ngàn tuổi rồi tịch diệt Niết-bàn, và giáo-pháp của Ngài dần dần bị mai một hoàn toàn. Từ đó, mọi hiện tượng diễn biến xảy ra theo một chu kỳ tuổi thọ giảm – tăng - giảm cũng giống như sau khi Chư Phật quá-khứ tịch diệt Niết-bàn.
Tuổi thọ con người giảm xuống dần đến tột cùng chỉ còn 10 năm, rồi tăng lên dần đến tột đỉnh a-tăng-kỳ năm, rồi lại giảm dần, giảm xuống dần cho đến thời đại con người có tuổi thọ khoảng 100 ngàn năm. Khi ấy, Đức- Phật Paduma xuất hiện trên thế gian cùng trong kiếp trái đất Varakappa ấy.

8- Đức-Phật Paduma xuất hiện trên thế gian vào thời đại con người có tuổi thọ khoảng 100 ngàn năm. Khi ấy, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama là Sư tử chúa, đến hầu đảnh lễ Đức-Phật Paduma và được Đức-Phật thọ ký xác định thời gian còn lại y như Đức-Phật Anomadassī rằng:
“Trong thời vị-lai, còn 1 a-tăng-kỳ và 100 ngàn đại- kiếp trái đất nữa, Sư tử chúa này sẽ trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác có danh hiệu là Đức-Phật Gotama.”

Đức-Phật Paduma thọ 100 ngàn tuổi rồi tịch diệt Niết-bàn, và giáo-pháp của Đức-Phật dần dần bị mai một hoàn toàn. Từ đó, mọi hiện tượng diễn biến xảy ra tương tự giống như sau thời-kỳ Đức-Phật Anomadassī tịch diệt Niết-bàn.

Tuổi thọ con người giảm xuống dần, giảm dần xuống đến tột cùng chỉ còn 10 năm; rồi tăng lên dần đến tột đỉnh a-tăng-kỳ năm, rồi lại giảm dần, giảm xuống dần cho đến thời đại con người có tuổi thọ 90 ngàn năm. Khi ấy, Đức-Phật Nārada xuất hiện trên thế gian cùng trong kiếp trái đất Varakappa ấy.

9- Đức-Phật Nārada xuất hiện trên thế gian vào thời đại con người có tuổi thọ khoảng 90 ngàn năm. Khi ấy, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama là vị đạo-sĩ chứng đắc các bậc thiền sắc-giới và các bậc thiền vô-sắc-giới, có ngũ thông, đến hầu đảnh lễ Đức-Phật Nārada và được Đức-Phật thọ ký xác định thời gian còn lại y như Đức-Phật Anomadassī và Đức- Phật Paduma rằng:
“Trong thời vị-lai, còn 1 a-tăng-kỳ và 100 ngàn đại- kiếp trái đất nữa, vị đạo-sĩ này sẽ trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác có danh hiệu là Đức-Phật Gotama.”

Đức-Phật Nārada thọ 90 ngàn tuổi rồi tịch diệt Niết- bàn, và giáo-pháp của Đức-Phật dần dần bị mai một hoàn toàn. Về sau, trái đất bị tiêu hoại và sau đó thời gian trải qua 1 a-tăng-kỳ vô số đại-kiếp trái đất thành- trụ-hoại-không mà không có một Đức-Phật Chánh- Đẳng-Giác nào xuất hiện trên thế gian.

Mãi cho đến kiếp trái đất gọi là Sārakappa có Đức- Phật Padumuttara xuất hiện trên thế gian.

10- Đức-Phật Padumuttara xuất hiện trên thế gian vào thời đại con người có tuổi thọ khoảng 100 ngàn năm.

Khi ấy, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama là Phú hộ Jaṭila, đến hầu đảnh lễ Đức-Phật Padumuttara và được Đức-Phật thọ ký xác định thời gian còn lại rằng:
“Trong thời vị-lai, còn 100 ngàn đại-kiếp trái đất nữa, Phú hộ Jaṭila này sẽ trở thành Đức-Phật Chánh- Đẳng-Giác có danh hiệu là Đức-Phật Gotama.”

Đức-Phật Padumuttara thọ 100 ngàn tuổi rồi tịch diệt Niết-bàn, và giáo-pháp của Đức-Phật dần dần bị mai một hoàn toàn. Về sau, trái đất bị tiêu hoại và sau đó trải qua 70.000 đại-kiếp trái đất thành - trụ - hoại - không mà không có một Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác nào xuất hiện trên thế gian.
Mãi cho đến kiếp trái đất gọi là Maṇḍakappa có 2 Đức-Phật: Đức-Phật Sumedha và Đức-Phật Sujāta, mỗi Đức-Phật tuần tự xuất hiện trên thế gian cùng trong kiếp trái đất ấy.

11- Đức-Phật Sumedha xuất hiện trên thế gian vào thời đại con người có tuổi thọ khoảng 90 ngàn năm. Khi ấy, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác tiền-kiếp của Đức- Phật Gotama là vị Bà-la-môn Uttara, đến hầu đảnh lễ Đức-Phật Sumedha, xin phép xuất gia trở thành tỳ-khưu trong giáo-pháp của Đức-Phật. Về sau, vị tỳ-khưu Uttara được Đức-Phật Sumedha thọ ký xác định thời gian còn lại rằng:
“Trong thời vị-lai, còn 30 ngàn đại-kiếp trái đất nữa, vị tỳ-khưu Uttara này sẽ trở thành Đức-Phật Chánh- Đẳng-Giác có danh hiệu là Đức-Phật Gotama.”

Đức-Phật Sumedha thọ 90 ngàn tuổi rồi tịch diệt Niết- bàn, và giáo-pháp của Đức-Phật dần dần bị mai một hoàn toàn. Từ đó, mọi hiện tượng diễn biến xảy ra diễn tiến theo một chu kỳ tuổi thọ giảm rồi tăng, tăng rồi giảm cũng giống như sau khi Chư Phật quá-khứ tịch diệt Niết-bàn.

Tuổi thọ con người giảm xuống dần đến tột cùng chỉ còn 10 năm, rồi tăng lên dần đến tột đỉnh a-tăng-kỳ năm, rồi lại giảm dần, giảm xuống dần cho đến thời đại con người có tuổi thọ khoảng 90 ngàn năm. Khi ấy, Đức- Phật Sujāta xuất hiện trên thế gian cùng trong kiếp trái đất Maṇḍakappa ấy.

12- Đức-Phật Sujāta xuất hiện trên thế gian vào thời đại con người có tuổi thọ khoảng 90 ngàn năm. Khi ấy, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama là Đức Chuyển-luân Thánh-vương đến hầu đảnh lễ Đức-Phật Sujāta, xin phép xuất gia trở thành tỳ- khưu trong giáo-pháp của Đức-Phật.
Về sau, Đức-Bồ-tát tỳ-khưu được Đức-Phật Sujāta thọ ký xác định thời gian còn lại y như Đức-Phật Sumedha rằng:
“Trong thời vị-lai, còn 30 ngàn đại-kiếp trái đất nữa, vị tỳ-khưu này sẽ trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng- Giác có danh hiệu là Đức-Phật Gotama.”

Đức-Phật Sujāta thọ 90 ngàn năm tuổi rồi tịch diệt Niết-bàn, và giáo-pháp của Đức-Phật dần dần bị mai một hoàn toàn. Về sau, trái đất bị tiêu hoại và sau đó thời gian trải qua 28.200 đại-kiếp trái đất thành - trụ - hoại - không, mà không có một Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác nào xuất hiện trên thế gian.
Mãi cho đến kiếp trái đất gọi là Varakappa có 3 Đức- Phật: Đức-Phật Piyadassī, Đức-Phật Atthadassī và Đức- Phật Dhammadassī, mỗi Đức-Phật tuần tự xuất hiện trên thế gian cùng trong kiếp trái đất Varakappa ấy.

13- Đức-Phật Piyadassī xuất hiện trên thế gian vào thời đại con người có tuổi thọ khoảng 90 ngàn năm. Khi ấy, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác tiền-kiếp của Đức- Phật Gotama là vị Bà-la-môn Kassapa, đến hầu đảnh lễ Đức-Phật Piyadassī và được Đức-Phật thọ ký xác định thời gian còn lại rằng:
“Trong thời vị-lai, còn 1.800 đại-kiếp trái đất nữa, vị Bà-la-môn Kassapa này sẽ trở thành Đức-Phật Chánh- Đẳng Giác có danh hiệu là Đức-Phật Gotama.”

Đức-Phật Piyadassī thọ 90 ngàn tuổi rồi tịch diệt Niết-bàn, và giáo-pháp của Đức-Phật dần dần bị mai một hoàn toàn. Từ đó, mọi hiện tượng diễn biến xảy ra diễn tiến theo một chu kỳ tuổi thọ giảm rồi tăng, tăng rồi giảm cũng giống như sau khi Chư Phật quá-khứ tịch diệt Niết-bàn.
Tuổi thọ con người giảm xuống dần đến tột cùng chỉ còn 10 năm, rồi tăng lên dần đến tột đỉnh a-tăng-kỳ năm, rồi lại giảm dần, giảm xuống dần cho đến thời đại con người có tuổi thọ khoảng 100 ngàn năm. Khi ấy, Đức- Phật Atthadassī xuất hiện trên thế gian cùng trong kiếp trái đất Varakappa ấy.

14- Đức-Phật Atthadassī xuất hiện trên thế gian vào thời đại con người có tuổi thọ khoảng 100 ngàn năm. Khi ấy, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama là vị đạo-sĩ Susīma đến hầu đảnh lễ Đức-Phật Atthadassī và được Đức-Phật thọ ký xác định thời gian còn lại y như Đức-Phật Piyadassī rằng:
“Trong thời vị-lai, còn 1.800 đại-kiếp trái đất nữa, vị đạo-sĩ Susīma này sẽ trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng- Giác có danh hiệu là Đức-Phật Gotama.”

Đức-Phật Atthadassī thọ 100 ngàn tuổi rồi tịch diệt Niết-bàn, và giáo-pháp của Đức-Phật dần dần bị mai một hoàn toàn. Từ đó, mọi hiện tượng diễn biến xảy ra cũng giống như sau khi Đức-Phật Piyadassī tịch diệt Niết-bàn.
Tuổi thọ con người giảm xuống dần cho đến tột cùng chỉ còn 10 năm; rồi tuổi thọ con người tăng lên dần, tăng lên dần cho đến tột cùng a-tăng-kỳ năm; rồi lại giảm dần, giảm xuống dần cho đến thời đại con người có tuổi thọ khoảng 100 ngàn năm. Khi ấy, Đức-Phật Dhamma-dassī xuất hiện trên thế gian cùng trong kiếp trái đất Varakappa ấy.

15- Đức-Phật Dhammadassī xuất hiện trên thế gian vào thời đại con người có tuổi thọ khoảng 100 ngàn năm. Khi ấy, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama là Đức-vua-trời Sakka cõi Tam- thập-Tam-thiên, đến hầu đảnh lễ Đức-Phật Dhamma-dassī và được Đức-Phật thọ ký xác định thời gian còn lại y như Đức-Phật Piyadassī và Đức-Phật Atthadassī rằng:
“Trong thời vị-lai, còn 1.800 đại-kiếp trái đất nữa, Đức-vua-trời Sakka này sẽ trở thành Đức-Phật Chánh- Đẳng-Giác có danh hiệu là Đức-Phật Gotama.”

Đức-Phật Dhammadassī thọ 100 ngàn tuổi rồi tịch diệt Niết-bàn, và giáo-pháp của Đức-Phật dần dần bị mai một hoàn toàn. Về sau, trái đất bị tiêu hoại và sau đó thời gian trải qua 1.706 đại-kiếp trái đất thành - trụ - hoại - không mà không có một Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác nào xuất hiện trên thế gian.

Mãi cho đến kiếp trái đất gọi là Sārakappa mới có một Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác Siddhattha xuất hiện trên thế gian.

16- Đức-Phật Siddhattha xuất hiện trên thế gian vào thời đại con người có tuổi thọ khoảng 100 ngàn năm. Khi ấy, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác tiền-kiếp của Đức- Phật Gotama là vị Bà-la-môn phú hộ xuất gia trở thành đạo-sĩ Maṅgala, đến hầu đảnh lễ Đức-Phật Siddhattha và được Đức-Phật thọ ký xác định thời gian còn lại rằng:
“Trong thời vị-lai, còn 94 đại-kiếp trái đất nữa, vị đạo-sĩ Maṅgala này sẽ trở thành Đức-Phật Chánh- Đẳng-Giác có danh hiệu là Đức-Phật Gotama.”

Đức-Phật Siddhattha thọ 100 ngàn tuổi rồi tịch diệt Niết-bàn và giáo-pháp của Đức-Phật dần dần bị mai một hoàn toàn. Về sau, trái đất bị tiêu hoại và sau đó thời gian trải qua 2 đại-kiếp trái đất không có Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác nào xuất hiện trên thế gian.

Mãi cho đến kiếp trái đất gọi là Maṇḍakappa có 2 Đức-Phật: Đức-Phật Tissa và Đức-Phật Phussa, mỗi Đức-Phật tuần tự xuất hiện trên thế gian cùng trong kiếp trái đất ấy.

17- Đức-Phật Tissa xuất hiện trên thế gian vào thời đại con người có tuổi thọ khoảng 100 ngàn năm. Khi ấy, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama là vị đạo-sĩ Sujāta, đến hầu đảnh lễ Đức-Phật Tissa và được Đức-Phật thọ ký xác định thời gian còn lại rằng:
“Trong thời vị-lai, còn 92 đại-kiếp trái đất nữa, vị đạo-sĩ Sujāta này sẽ trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng- Giác có danh hiệu là Đức-Phật Gotama.”

Đức-Phật Tissa thọ 100 ngàn tuổi rồi tịch diệt Niết- bàn, và giáo-pháp của Đức-Phật dần dần bị mai một hoàn toàn. Từ đó, mọi hiện tượng diễn biến xảy ra diễn tiến theo một chu kỳ tuổi thọ giảm rồi tăng, tăng rồi giảm cũng giống như sau khi Chư Phật quá-khứ tịch diệt Niết-bàn.

Tuổi thọ con người giảm xuống dần đến tột cùng chỉ còn 10 năm, rồi tăng lên dần đến tột đỉnh a-tăng-kỳ năm, rồi lại giảm dần, giảm xuống dần cho đến thời đại con người có tuổi thọ khoảng 90 ngàn năm. Khi ấy, Đức- Phật Phussa xuất hiện trên thế gian cùng trong kiếp trái đất Maṇḍakappa ấy.

18- Đức-Phật Phussa xuất hiện trên thế gian vào thời đại con người có tuổi thọ khoảng 90 ngàn năm. Khi ấy, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama là Đức Chuyển-luân Thánh-vương Vijītāvī, đến hầu đảnh lễ Đức-Phật Phussa, xin phép xuất gia trở thành tỳ-khưu trong giáo-pháp của Đức-Phật. Về sau, vị tỳ-khưu Vijītāvī được Đức-Phật Phussa thọ ký xác định thời gian còn lại y như Đức-Phật Tissa rằng:
“Trong thời vị-lai, còn 92 đại-kiếp trái đất nữa, vị tỳ- khưu Vijītāvī này sẽ trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng- Giác có danh hiệu là Đức-Phật Gotama.”

Đức-Phật Phussa thọ 90 ngàn năm tuổi rồi tịch diệt Niết-bàn, và giáo-pháp của Đức-Phật dần dần bị mai một hoàn toàn. Về sau, trái đất bị tiêu hoại và sau đó thời gian 1 đại-kiếp trái đất không có một Đức-Phật Chánh- Đẳng-Giác nào xuất hiện trên thế gian.
Mãi cho đến kiếp trái đất gọi là Sārakappa có một Đức-Phật Vipassī xuất hiện trên thế gian.

19- Đức-Phật Vipassī xuất hiện trên thế gian vào thời đại con người có tuổi thọ khoảng 80 ngàn năm. Khi ấy Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama là Đức Long-vương Atula, đến hầu đảnh lễ Đức-Phật Vipassī và được Đức-Phật thọ ký, xác định thời gian còn lại rằng:
“Trong thời vị-lai, còn 91 đại-kiếp trái đất nữa, Đức Long-vương Atula này sẽ trở thành Đức-Phật Chánh- Đẳng-Giác có danh hiệu là Đức-Phật Gotama.”

Đức-Phật Vipassī thọ 80 ngàn tuổi rồi tịch diệt Niết- bàn, và giáo-pháp của Đức-Phật dần dần bị mai một hoàn toàn. Về sau, trái đất bị tiêu hoại và sau đó thời gian trải qua 60 đại-kiếp trái đất thành - trụ - hoại - không mà không có một Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác nào xuất hiện trên thế gian.

Mãi cho đến kiếp trái đất gọi là Maṇḍakappa có 2 Đức-Phật: Đức-Phật Sikhī và Đức-Phật Vessabhū, mỗi Đức-Phật tuần tự xuất hiện trên thế gian cùng trong kiếp trái đất ấy.

20- Đức-Phật Sikhī xuất hiện trên thế gian vào thời đại con người có tuổi thọ khoảng 70 ngàn năm. Khi ấy, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama là Đức-vua Arindama, đến hầu đảnh lễ Đức- Phật Sikhī và được Đức-Phật thọ ký xác định thời gian còn lại rằng:
“Trong thời vị-lai, còn 31 đại-kiếp trái đất nữa, Đức- vua Arindama này sẽ trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng- Giác có danh hiệu là Đức-Phật Gotama.”

Đức-Phật Sikhī thọ 80 ngàn tuổi rồi tịch diệt Niết- bàn, và giáo-pháp của Đức-Phật dần dần bị mai một hoàn toàn. Từ đó, mọi hiện tượng diễn biến xảy ra diễn tiến theo một chu kỳ tuổi thọ giảm rồi tăng, tăng rồi giảm cũng giống như sau khi Chư Phật quá-khứ tịch diệt Niết-bàn.

Tuổi thọ con người giảm xuống dần đến tột cùng chỉ còn 10 năm, rồi tăng lên dần đến tột đỉnh a-tăng-kỳ năm, rồi lại giảm dần, giảm xuống dần cho đến thời đại con người có tuổi thọ khoảng 60 ngàn năm. Khi ấy, Đức- Phật Vessabhū xuất hiện trên thế gian cùng trong kiếp trái đất Maṇḍakappa ấy.

21- Đức-Phật Vessabhū xuất hiện trên thế gian vào thời đại con người có tuổi thọ khoảng 60 ngàn năm. Khi ấy, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama là Đức-vua Sudassana, đến hầu đảnh lễ Đức-Phật Vessabhū, xin phép xuất gia trở thành tỳ-khưu trong giáo-pháp của Đức-Phật.
Về sau, tỳ-khưu Sudassana được Đức-Phật Vessabhū thọ ký xác định thời gian còn lại y như Đức-Phật Sikhī rằng:
“Trong thời vị-lai, còn 31 đại-kiếp trái đất nữa, vị tỳ- khưu Sudassana này sẽ trở thành Đức-Phật Chánh- Đẳng-Giác có danh hiệu là Đức-Phật Gotama.”
Đức-Phật Vessabhū thọ 60 ngàn tuổi rồi tịch diệt Niết-bàn, và giáo-pháp của Đức-Phật dần dần bị mai một hoàn toàn. Về sau, trái đất bị tiêu hoại và sau đó thời gian trải qua 31 đại-kiếp trái đất thành - trụ - hoại - không mà không có một Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác nào xuất hiện trên thế gian.

Mãi cho đến kiếp trái đất gọi là Bhaddakappa (trái đất hiện-tại mà chúng ta đang sống) có 5 Đức-Phật: Đức-Phật Kakusandha, Đức-Phật Koṇāgamana, Đức- Phật Kassapa, Đức-Phật Gotama và Đức-Phật Metteyya, mỗi Đức-Phật tuần tự xuất hiện trên thế gian cùng trong kiếp trái đất Bhaddakappa này.

22- Đức-Phật Kakusandha xuất hiện trên thế gian vào thời đại con người có tuổi thọ khoảng 40 ngàn năm. Khi ấy, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama là Đức-vua Khema, đến hầu đảnh lễ Đức-Phật Kakusandha, xin phép xuất gia trở thành tỳ-khưu trong giáo-pháp của Đức-Phật. Về sau, tỳ-khưu Khema được Đức-Phật Kakusandha thọ ký xác định thời gian rằng:
“Trong thời vị-lai, ngay cùng trong kiếp trái đất Bhaddakappa này, vị tỳ-khưu Khema này sẽ trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác có danh hiệu là Đức-Phật Gotama.”

Đức-Phật Kakusandha thọ 40 ngàn tuổi rồi tịch diệt Niết-bàn, và giáo-pháp của Đức-Phật dần dần bị mai một hoàn toàn. Từ đó, ác-pháp càng ngày càng tăng trưởng còn thiện-pháp càng ngày càng suy thoái, do đó, tuổi thọ con người càng ngày càng giảm dần, giảm dần cho đến tột cùng chỉ còn 10 năm. Sau đó, một thảm họa khủng khiếp đã xảy ra, con người chém giết lẫn nhau vô cùng tàn khốc, không phân biệt cha mẹ, con cái, anh em, bà con, ... một số người hoảng sợ chạy trốn trong rừng núi thoát thân.
Khi biết nạn chém giết không còn nữa, số người ấy gặp lại nhau, cam kết không sát hại nhau nữa. Khi ấy, con người biết ghê-sợ tội-lỗi, cố gắng tinh-tấn thực hành mọi phước-thiện, thiện-pháp càng ngày càng tăng trưởng, cho nên, tuổi thọ con người càng ngày càng tăng lên dần, tăng lên dần cho đến tột đỉnh a-tăng-kỳ năm.
Thời-kỳ ấy, con người sống dể duôi (thất-niệm), ác- pháp phát sinh, do đó, tuổi thọ con người lại giảm dần, giảm dần cho đến thời đại con người có tuổi thọ khoảng 30 ngàn năm. Khi ấy, Đức-Phật Koṇāgamana xuất hiện trên thế gian cùng trong kiếp trái đất Bhaddakappa này.

23- Đức-Phật Koṇāgamana xuất hiện trên thế gian vào thời đại con người có tuổi thọ khoảng 30 ngàn năm. Khi ấy, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama là Đức-vua Pabbata, đến hầu đảnh lễ Đức-Phật Koṇāgamana, xin phép xuất gia trở thành tỳ- khưu trong giáo-pháp của Đức-Phật. Về sau, tỳ-khưu Pabbata được Đức-Phật thọ ký xác định thời gian còn lại y như Đức-Phật Kakusandha rằng:
“Trong thời vị-lai, ngay cùng trong kiếp trái đất Bhadda- kappa này, tỳ-khưu Pabbata này sẽ trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác có danh hiệu là Đức-Phật Gotama.”

Đức-Phật Koṇāgamana thọ 30 ngàn tuổi rồi tịch diệt Niết-bàn, và giáo-pháp của Đức-Phật cũng dần dần bị mai một hoàn toàn. Về sau, mọi hiện tượng diễn biến xảy ra cũng giống như sau khi Đức-Phật Kakusandha tịch diệt Niết-bàn.

Tuổi thọ con người giảm xuống dần đến tột cùng chỉ còn 10 năm, rồi tuổi thọ lại tăng dần lên đến tột đỉnh a- tăng-kỳ năm, rồi lại giảm xuống dần đến thời đại con người có tuổi thọ khoảng 20 ngàn năm. Khi ấy, Đức- Phật Kassapa xuất hiện trên thế gian cùng trong kiếp trái đất Bhaddakappa này.

24- Đức-Phật Kassapa xuất hiện trên thế gian vào thời đại con người có tuổi thọ khoảng 20 ngàn năm. Khi ấy, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama là vị Bà-la-môn Jotipāla, đến hầu đảnh lễ Đức- Phật Kassapa, xin phép xuất gia trở thành tỳ-khưu trong giáo-pháp của Đức-Phật. Về sau, tỳ-khưu Jotipāla được Đức-Phật Kassapa thọ ký xác định thời gian còn lại y như Đức-Phật Kakusandha và Đức-Phật Koṇāgamana rằng:
“Trong thời vị-lai, ngay cùng trong kiếp trái đất Bhadda- kappa này, vị tỳ-khưu Jotipāla này sẽ trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác có danh hiệu là Đức-Phật Gotama.”
Đức-Phật Kassapa thọ 20 ngàn năm tuổi rồi tịch diệt Niết-bàn, và giáo-pháp của Đức-Phật cũng dần dần bị mai một hoàn toàn. Về sau, mọi hiện tượng diễn biến xảy ra cũng giống như sau khi Đức-Phật Kakusandha và Đức-Phật Koṇāgamana tịch diệt Niết-bàn.

(1) Xem giảng giải đặc biệt bài kinh Sambuddhe.
(2) Ngũ thông trong tam-giới: Đa-dạng-thông, nhãn-thông, nhĩ-thông, tha- tâm-thông và tiền-kiếp-thông.
(3) A-tăng-kỳ (asaṅkhyeyya): Là khoảng thời gian không thể tính bằng số. Cứ trải qua vô số đại-kiếp trái đất (mahākappa) kể là một a-tăng-kỳ.
(4) Đại-kiếp: Thời gian trái đất trải qua 4 a-tăng-kỳ thành-trụ-hoại-không, là thời gian quá lâu, Đức-Phật có ví dụ: Một hòn núi đặc hình khối, mỗi chiều một do tuần (khoảng 20 km), cứ 100 năm một chư-thiên lấy tấm vải mịn và mỏng quét nhẹ qua một lần cho đến khi mòn hết hòn núi ấy, thế mà thời gian ấy chưa kể được một đại-kiếp.
- Chú ý: A-tăng-kỳ (Asaṅkhyeyya) theo thời gian mà Đức-Bồ-tát thực hành pháp-hạnh ba-la-mật có nghĩa không thể tính bằng số (vô số) ví dụ 4 a-tăng-kỳ với 100 ngàn đại-kiếp trái đất.
(5) A-tăng-kỳ ở đây là đơn vị số lượng: Số 1 đứng trước 140 số không (0), viết tắt là 10¹⁴⁰

Mục lục quyển 1 | 01 | 02 | 03 | 04 | 05 | 06 | 07 | 08 | 09 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 31 | 32 | 33 | 34 | 35 | 36 | 37 | 38 | Phụ lục