NỀN TẢNG PHẬT GIÁO
(MŪLABUDDHASĀSANA)

QUYỂN 1
TAM BẢO
(Ratanattaya)

CHƯƠNG I

BA NGÔI CAO CẢ
(TIYAGGA)

32 Tướng tốt của Đức-Bồ-tát kiếp chót

Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác (Sammāsambodhisatta) kiếp chót chắc chắn sẽ trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng- Giác (Sammāsambuddha), khi Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng- Giác ấy đản-sinh ra đời sẽ có đầy đủ 32 tướng tốt của bậc đại-nhân và 80 tướng tốt phụ. Đó là quả tốt của đại-thiện-nghiệp ba-la-mật mà Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác ấy đã từng thực hành và tích lũy ở trong tâm từ vô số kiếp trong quá-khứ, hoàn toàn không liên quan đến huyết thống cha mẹ hay dòng dõi.

Tướng tốt của bậc đại-nhân như thế nào?

Bậc đại-nhân là người cao thượng (mahāpurisa) mà các tướng tốt đặc biệt ấy được biểu hiện ra bên ngoài thân hình, cho nên gọi là tướng tốt của bậc đại-nhân (mahāpurisalakkhaṇa).
Khoa xem tướng tốt của bậc đại-nhân là một trong các bộ môn mà dòng dõi Bà-la-môn trí-thức thường dạy và học đầy đủ 32 tướng tốt của bậc đại-nhân, theo truyền thống từ đời này sang đời khác của dòng dõi Bà-la-môn, nhưng họ hoàn toàn không biết rằng mỗi tướng tốt của bậc đại-nhân là quả của đại-thiện-nghiệp nào.
Trong kinh Lakkhaṇasutta (1) Đức-Phật giảng dạy về 32 tướng tốt của bậc đại-nhân và đại-thiện-nghiệp cho quả của mỗi tướng tốt của bậc đại-nhân được tóm lược như sau:
Một thuở nọ, Đức-Thế-Tôn ngự tại ngôi chùa Jetavana của ông phú-hộ Anāthapiṇḍika, gần kinh-thành Sāvatthi. Khi ấy, Đức-Thế-Tôn gọi chư tỳ-khưu dạy rằng:
- Này chư tỳ-khưu! Bậc đại-nhân (mahāpurisa) có đầy đủ 32 tướng tốt này, chỉ có hai con đường mà thôi, không có đường nào khác.
1- Nếu bậc đại-nhân ấy sống tại gia thì sẽ trở thành Đức Chuyển-luân Thánh-vương hành thiện-pháp, Đức Pháp-vương trị vì toàn cõi đất nước, có bốn biển làm ranh giới, đều được bình yên vững chắc, và có đầy đủ 7 báu là: long xa báu, voi báu, ngựa báu, ngọc ma-ni báu, Chánh-cung Hoàng-hậu báu, phú hộ báu, thừa-tướng báu. Đức Chuyển-luân Thánh-vương có hơn 1.000 hoàng-tử anh hùng dũng cảm, có khả năng làm khuất phục mọi đội quân của kẻ thù. Đức Chuyển-luân Thánh- vương luôn luôn chiến thắng kẻ thù bằng thiện-pháp, không sử dụng cực hình, khí giới; và trị vì trên toàn cõi đất nước có bốn biển làm ranh giới, không có kẻ thù chống đối, không có mọi cảnh tượng xấu xảy ra trên toàn cõi đất nước, mọi thần dân thiên-hạ đều được sống trong cảnh thanh bình thịnh vượng.
2- Nếu bậc đại-nhân ấy từ bỏ cung điện, đi xuất gia thì sẽ trở thành Đức A-ra-hán, Đức-Phật Chánh-Đẳng- Giác, diệt tận mọi phiền-não, mọi tham-ái, giải thoát khổ tử sinh luân-hồi trong tam-giới.
- Này chư tỳ-khưu! 32 tướng tốt của bậc đại-nhân là như thế nào mà bậc đại-nhân ấy có đầy đủ thì chỉ có hai con đường mà thôi, không có con đường nào khác?
Nếu bậc đại-nhân sống tại gia, thì sẽ trở thành Đức Chuyển-luân Thánh-vương, ... hoặc nếu bậc đại-nhân từ bỏ nhà, đi xuất gia, thì bậc đại-nhân ấy sẽ trở thành Đức A-ra-hán, Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác, ...

32 Tướng tốt của bậc đại-nhân

Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác kiếp chót chắc chắn sẽ trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác, khi Đức-Bồ-tát đản-sinh ra đời có đầy đủ 32 tướng tốt của bậc đại-nhân như sau:
1- Hai bàn chân bằng phẳng, vững vàng đạp trên mặt đất.
2- Hai lòng bàn chân có dấu bánh xe, trục xe có một ngàn căm và đầy đủ các bộ phận.
3- Hai gót chân dài (bằng một phần tư bàn chân).
4- Ngón tay dài và tròn trịa, đều đặn, thon như hình búp măng.
5- Hai bàn tay, hai bàn chân mềm mại.
6- Năm ngón tay, trừ ngón tay cái ra, bốn ngón còn lại đều dài bằng nhau, khít vào nhau, và năm ngón chân dài bằng nhau, khít vào nhau, không có kẽ hở.
7- Hai mắt cá nằm cao cách bàn chân độ 2-3 lóng tay.
8- Đôi chân thon, phần trên lớn rồi nhỏ dần xuống dưới, tròn đẹp như đôi chân con sơn dương.
9- Khi đứng thẳng, không cúi người xuống, hai bàn tay có thể sờ đụng hai đầu gối.
10- Ngọc hành được giấu kín trong bao da.
11- Toàn thân có da màu vàng, óng ánh xinh đẹp như màu vàng ròng.
12- Làn da mịn màng, do làn da mịn màng, trơn nhẫy, nên bụi không thể bám vào thân hình.
13- Mỗi sợi lông mọc ở mỗi lỗ chân lông.
14- Lông có màu xanh và xoắn về bên phải, đầu lông hướng lên mặt.
15- Thân hình ngay ngắn như thân hình phạm-thiên.
16- Bảy nơi trong thân hình có thịt đầy đặn là hai mu bàn tay, hai mu bàn chân, hai bả vai và cổ (không nhìn thấy gân và xương).
17- Thân hình trên dưới đầy đặn như thân hình phía trên của sư tử chúa.
18- Hai hốc bả vai có thịt đầy đặn (không thấy xương vai).
19- Chiều cao của thân bằng sải tay, và sải tay bằng chiều cao của thân (cũng như chiều cao của cây nigrodha bằng chiều ngang của nhánh cây ấy).
20- Cổ tròn trịa đầy đặn (khi nói không nổi gân cổ).
21- Bảy ngàn dây thần kinh rất tinh tế, tụ hội từ lưỡi đến cổ, tiếp nhận hương vị vật thực để nuôi dưỡng cơ thể.
22- Cái cằm giống cằm của sư tử chúa.
23- Đầy đủ 40 cái răng: hàm trên 20 cái răng và hàm dưới 20 cái răng.
24- Hàm răng trên và dưới đều đặn, có màu trắng xinh đẹp.
25- Hai hàm răng sắp đều đặn và khít vào nhau, không có kẽ hở.
26- Bốn cái răng nhọn sạch sẽ, trắng đẹp.
27- Lưỡi lớn và dài, mềm mỏng, có màu đỏ hồng xinh đẹp; lưỡi lớn có thể trùm được cả mặt lên đến chân tóc và lưỡi dài có thể le ra đến tận hai lỗ mũi, hai lỗ tai.
28- Giọng nói như giọng của phạm-thiên, rõ ràng, trong trẻo, ngọt ngào như tiếng chim karavīka.
29- Đôi mắt xanh sẫm và trong sáng rất đẹp.
30- Đôi mắt tựa như đôi mắt con bê mới sinh.
31- Sợi lông uṇṇa mọc trên trán, ở khoảng giữa hai đầu lông mày, có màu trắng dài mềm mại, xoắn bên phải, đầu lông hướng lên trên đầu rất đẹp.
32- Cái đầu tròn và có vầng trán cao rộng đẹp, đi vòng từ vành tai bên phải sang vành tai bên trái.

Đó là 32 tướng tốt của bậc đại-nhân được biểu hiện đầy đủ trong thân hình của Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng- Giác Thái-tử Siddhattha kiếp chót chắc chắn sẽ trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác có danh hiệu là Đức-Phật Gotama.

Đức-Phật dạy rằng:
- Này chư tỳ-khưu! Nhóm Đạo-sĩ ngoại đạo có thể học hỏi ghi nhớ đầy đủ 32 tướng tốt của bậc đại-nhân này, nhưng họ không thể biết rằng: “Mỗi tướng tốt của bậc đại-nhân là quả của đại-thiện-nghiệp nào.”

Đại-thiện-nghiệp cho quả 32 tướng tốt

32 tướng tốt của bậc đại-nhân được biểu hiện trong kim thân của Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác Thái-tử Siddhattha, đó là quả của đại-thiện-nghiệp pháp-hạnh ba-la-mật. Đại-thiện-nghiệp này không những cho quả tướng tốt của bậc đại-nhân, mà còn cho quả rộng lớn, vô cùng phong phú đối với Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác ấy và đối với mọi chúng-sinh khác có liên quan đến Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác ấy.

Trong bài kinh Lakkhaṇasutta, Đức-Phật giảng giải đại-thiện-nghiệp nào cho quả các tướng tốt nào, và các quả liên quan đến đại-thiện-nghiệp ấy. 32 tướng tốt của bậc đại-nhân là quả của những đại-thiện-nghiệp như sau:

1- Tướng tốt: Bàn chân bằng phẳng, vững vàng đạp trên mặt đất.

Tướng tốt này là quả của đại-thiện-nghiệp nào?

Đại-thiện-nghiệp trong kiếp quá-khứ

Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác đã từng sinh làm người trải qua nhiều đời nhiều kiếp trong quá-khứ:
Đức-Bồ-tát là người có quyết tâm cao trong mọi thiện-pháp không hề lay chuyển, khi thân hành điều thiện, khẩu nói điều thiện, ý nghĩ điều thiện. Khi làm phước-thiện bố-thí, thọ-trì ngũ-giới, bát-giới uposatha- sīla trong những ngày giới hằng tháng, ... trong việc phụng dưỡng mẹ cha, hộ độ Sa-môn, Bà-la-môn, trong sự cung kính những bậc trưởng-lão trong dòng họ và trong đời, ...
Sau khi Đức-Bồ-tát ấy chết, nếu đại-thiện-nghiệp ấy cho quả tái-sinh làm thiên-nam trong cõi trời dục-giới, thì vị thiên-nam có nhiều oai lực hơn tất cả các hàng chư- thiên khác về 10 quả báu trong cõi trời ấy là: tuổi thọ, sống lâu, sắc đẹp, sự an-lạc, danh thơm tiếng tốt, quyền lực cao nhất, sắc, thanh, hương, vị, xúc trong cõi trời ấy.
Sau khi Đức-Bồ-tát thiên-nam ấy chết, nếu đại-thiện- nghiệp ấy cho quả tái-sinh làm người.

Quả tốt trong kiếp hiện-tại

Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác kiếp chót có được tướng tốt của bậc đại-nhân:
Bàn chân bằng phẳng, vững vàng đạp trên mặt đất, toàn bàn chân (gót chân, giữa bàn chân, đầu ngón chân) bằng phẳng đầy đặn tiếp xúc cùng một lúc trên mặt đất.
Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác có tướng tốt này:
- Nếu Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác ấy sống tại gia, thì sẽ trở thành Đức Chuyển-luân Thánh-vương, là Đức Pháp-vương trị vì thần dân thiên-hạ trên toàn cõi đất nước, có 4 biển làm ranh giới, ... Khi đã là Đức Chuyển- luân Thánh-vương, đại-thiện-nghiệp ấy cho quả đặc biệt là: Mọi kẻ thù đều hàng phục theo Đức Chuyển-luân Thánh-vương.
- Nếu Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác ấy từ bỏ nhà, đi xuất gia, thì sẽ trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác.
Khi đã là Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác, đại-thiện- nghiệp ấy cho quả đặc biệt là: Không còn kẻ thù bên trong là phiền não: tham, sân, si, ... và không có kẻ thù bên ngoài như: Sa-môn, Bà-la-môn, chư-thiên, ma- vương, phạm-thiên, hay bất cứ một ai, ... trong đời này có thể gây tai hại cho Đức-Phật được.

2- Tướng tốt: Hai lòng bàn chân có dấu bánh xe, trục xe có một ngàn căm và đầy đủ các bộ phận.

Tướng tốt này là quả của đại-thiện-nghiệp nào?

Đại-thiện-nghiệp trong kiếp quá-khứ

Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác đã từng sinh làm người trải qua nhiều đời, nhiều kiếp trong quá-khứ:
Đức-Bồ-tát là người có thiện-tâm trong sạch giúp đỡ nhiều người, đem lại sự an-lạc cho nhiều người, làm giảm được sự sợ hãi kinh hồn cho nhiều người, trông nom bảo vệ mọi người một cách hợp pháp. Đặc biệt, khi làm phước-thiện bố-thí là chính, thì thường có kèm theo những phước-thiện phụ khác, v.v...

Sau khi Đức-Bồ-tát ấy chết, nếu đại-thiện-nghiệp ấy cho quả tái-sinh làm thiên-nam trong cõi trời dục-giới, ...
Sau khi Đức-Bồ-tát thiên-nam ấy chết, nếu đại-thiện- nghiệp ấy cho quả tái-sinh làm người.

Quả tốt trong kiếp hiện-tại

Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác kiếp chót có được tướng tốt của bậc đại-nhân:
Hai lòng bàn chân có dấu bánh xe, trục xe có một ngàn căm và đầy đủ các bộ phận.
Đức-Bồ-tát có tướng tốt này:
- Nếu Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác ấy sống tại gia, thì sẽ trở thành Đức Chuyển-luân Thánh-vương, là Đức Pháp-vương, nên các Đức-vua đều thần phục theo Đức Chuyển-luân Thánh-vương, trị vì thần dân thiên-hạ trên toàn cõi đất nước, có bốn biển làm ranh giới, ...
Khi đã là Đức Chuyển-luân Thánh-vương đại-thiện- nghiệp ấy cho quả đặc biệt là:
Có nhiều thuộc hạ tùy tùng đông đảo đó là các Đức- vua, các quan cận thần, các tướng lĩnh, các quân lính, các Hoàng-tử anh hùng dũng cảm, các hàng Bà-la-môn, toàn thể thần dân thiên-hạ tất cả đều một lòng trung thành với Đức Chuyển-luân Thánh-vương.
- Nếu Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác ấy từ bỏ nhà, đi xuất gia, thì sẽ trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác.
Khi đã là Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác, đại-thiện- nghiệp ấy cho quả đặc biệt là:
Các hàng đệ-tử đông đảo, đó là chư tỳ-khưu, chư tỳ- khưu-ni, cận-sự-nam, cận-sự-nữ, nhân-loại, chư-thiên, Long vương, chư phạm-thiên, v.v... có đức-tin trong sạch nơi Đức-Phật.

3- Tướng tốt: Hai gót chân dài (một phần tư bàn chân).
4- Tướng tốt: Ngón tay dài và tròn trịa, đầy đặn, thon như hình búp măng.
5- Tướng tốt: Thân hình ngay ngắn như thân hình của phạm-thiên.

Ba tướng tốt này là quả của đại-thiện-nghiệp nào?

Đại-thiện-nghiệp trong kiếp quá-khứ

Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác đã từng sinh làm người trải qua nhiều đời, nhiều kiếp trong quá-khứ:
Đức-Bồ-tát là người không sát-sinh, tránh xa sự sát- sinh, bỏ gậy gộc, bỏ khí giới, có tâm biết hổ-thẹn tội-lỗi, tâm bi thương xót chúng-sinh, mong tìm sự lợi ích, sự tiến hóa, sự an-lạc đến tất cả chúng-sinh.
Sau khi Đức-Bồ-tát ấy chết, nếu đại-thiện-nghiệp ấy cho quả tái-sinh làm thiên-nam trong cõi trời dục-giới, ...
Sau khi Đức-Bồ-tát thiên-nam ấy chết, nếu đại-thiện- nghiệp ấy cho quả tái-sinh làm người.

Quả tốt trong kiếp hiện-tại

Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác kiếp chót có được ba tướng tốt của bậc đại-nhân:
* Hai gót chân dài (bằng một phần tư bàn chân).
* Ngón tay dài và tròn, đầy đặn, thon như hình búp măng.
* Thân hình ngay ngắn như thân hình phạm-thiên.
Đức-Bồ-tát có ba tướng tốt này:
- Nếu Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác ấy sống tại gia, thì sẽ trở thành Đức Chuyển-luân Thánh-vương, là Đức Pháp-vương trị vì thần dân thiên-hạ trên toàn cõi đất nước có bốn biển làm ranh giới, ...

Khi đã là Đức Chuyển-luân Thánh-vương, đại-thiện- nghiệp ấy cho quả đặc biệt là:
Có tuổi thọ sống lâu mà bất cứ kẻ thù nào cũng không thể sát hại Đức Chuyển-luân Thánh-vương được.
- Nếu Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác ấy từ bỏ nhà, đi xuất gia, thì sẽ trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác.
Khi đã là Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác, đại-thiện- nghiệp ấy cho quả đặc biệt là:
Có tuổi thọ sống lâu mà bất cứ kẻ thù nào dù là Sa- môn, Bà-la-môn, chư-thiên, ma-vương hoặc bất cứ một ai trong đời, ... cũng không thể sát hại Đức-Phật Chánh- Đẳng-Giác được.

6- Tướng tốt: Bảy nơi trong thân hình có thịt đầy đặn là hai mu bàn tay, hai mu bàn chân, hai bả vai và cổ (không nhìn thấy gân và xương).

Tướng tốt này là quả của đại-thiện-nghiệp nào?

Đại-thiện-nghiệp trong kiếp quá-khứ

Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác đã từng sinh làm người trải qua nhiều đời, nhiều kiếp trong quá-khứ:
Đức-Bồ-tát là người làm phước-thiện bố-thí vật thực gồm các món ăn toàn là những món ăn cao lương mỹ vị, các thức uống ngon lành bổ dưỡng, ...
Sau khi Đức-Bồ-tát ấy chết, nếu đại-thiện-nghiệp ấy cho quả tái-sinh làm thiên-nam trong cõi trời dục-giới, ...
Sau khi Đức-Bồ-tát thiên-nam ấy chết, nếu đại-thiện- nghiệp ấy cho quả tái-sinh làm người.

Quả tốt trong kiếp hiện-tại

Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác kiếp chót có được 1 tướng tốt của bậc đại-nhân:
Bảy nơi trong thân hình có thịt đầy đặn là hai mu bàn tay, hai mu bàn chân, hai bả vai và cổ (không nhìn thấy gân và xương).
Đức-Bồ-tát có tướng tốt này:
- Nếu Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác ấy sống tại gia, thì sẽ trở thành Đức Chuyển-luân Thánh-vương, là Đức Pháp-vương trị vì thần dân thiên-hạ trên toàn cõi đất nước có bốn biển làm ranh giới, ...
Khi đã là Đức Chuyển-luân Thánh-vương, đại-thiện- nghiệp ấy cho quả đặc biệt là:
Thường được thọ thực toàn những món cao lương mỹ vị, các thức uống ngon lành bổ dưỡng.
- Nếu Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác ấy từ bỏ nhà, đi xuất gia, thì sẽ trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác.
Khi đã là Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác, đại-thiện- nghiệp ấy cho quả đặc biệt là:
Thường được thọ thực toàn những món cao lương mỹ vị, các thức uống ngon lành bổ dưỡng.

7- Tướng tốt: Hai bàn tay, hai bàn chân mềm mại.
8- Tướng tốt: Năm ngón tay, trừ ngón tay cái ra, bốn ngón còn lại đều dài bằng nhau, khít vào nhau; và năm ngón chân dài bằng nhau, khít vào nhau, không có kẽ hở.

Hai tướng tốt này là quả của đại-thiện-nghiệp nào?

Đại-thiện-nghiệp trong kiếp quá-khứ

Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác đã từng sinh làm người trải qua nhiều đời, nhiều kiếp trong quá-khứ, thường thực hành bốn pháp tế độ:
- Bố-thí đến chúng-sinh nào cần sự bố-thí.
- Nói lời dịu ngọt dễ nghe, khuyên răn họ tránh xa mọi ác-pháp, cố gắng tạo mọi thiện-pháp.
- Hành động đem lại sự lợi ích đến cho họ.
- Hòa mình cùng sống chung với họ, vui cùng vui, khổ cùng khổ.
Sau khi Đức-Bồ-tát ấy chết, nếu đại-thiện-nghiệp ấy cho quả tái-sinh làm thiên-nam trong cõi trời dục-giới, ...
Sau khi Đức-Bồ-tát thiên-nam ấy chết, nếu đại-thiện- nghiệp ấy cho quả tái-sinh làm người.

Quả tốt trong kiếp hiện-tại

Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác kiếp chót có được hai tướng tốt của bậc đại-nhân:
* Hai bàn tay, hai bàn chân mềm mại.
* Năm ngón tay trừ ngón tay cái ra, bốn ngón còn lại đều dài bằng nhau, khít vào nhau; và năm ngón chân dài bằng nhau, khít vào nhau, không có kẽ hở.
Đức-Bồ-tát có hai tướng tốt này:
- Nếu Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác ấy sống tại gia, thì sẽ trở thành Đức Chuyển-luân Thánh-vương, là Đức Pháp-vương trị vì thần dân thiên-hạ trên toàn cõi đất nước có 4 biển làm ranh giới, ...
Khi đã là Đức Chuyển-luân Thánh-vương, đại-thiện- nghiệp ấy cho quả đặc biệt là:
Các thuộc hạ tùy tùng một lòng trung thành với Đức Chuyển-luân Thánh-vương; các thuộc hạ tùy tùng đó là các quan cận thần, các tướng lĩnh, các quân lính, các Hoàng-tử, các hàng Bà-la-môn, gia chủ, toàn thể thần dân thiên-hạ, ... luôn tuân theo lệnh của Đức-vua, làm cho Đức-vua rất hài lòng.
- Nếu Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác ấy từ bỏ nhà, đi xuất-gia, thì sẽ trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác.
Khi đã là Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác, đại-thiện- nghiệp ấy cho quả đặc biệt là:

Các hàng đệ-tử đều có đức-tin trong sạch nơi Đức- Phật. Các hàng đệ-tử đó là tỳ-khưu, tỳ-khưu-ni, cận-sự- nam, cận-sự-nữ, nhân-loại, Long-vương, chư-thiên, chư phạm-thiên đều trở thành bậc thiện-trí, có đức-tin trong sạch nơi Đức-Phật, lắng nghe chánh-pháp và thực hành theo chánh-pháp của Đức-Phật.

9- Tướng tốt: Hai mắt cá nằm cao cách bàn chân độ 2-3 lóng tay.
10- Tướng tốt: Lông có màu xanh và xoắn về bên phải, đầu lông hướng lên mặt, ...

Hai tướng tốt này là quả của đại-thiện-nghiệp nào?

Đại-thiện-nghiệp trong kiếp quá-khứ

Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác đã từng sinh làm người trải qua nhiều đời, nhiều kiếp trong quá-khứ:
Đức-Bồ-tát là người thường hay nói lời có ý nghĩa sâu sắc, hợp với thiện-pháp, hướng dẫn dạy bảo cho mọi người làm mọi phước-thiện, là người có đại-thiện-tâm trong sáng, có tâm-từ mong đem lại sự lợi ích, sự an-lạc đến cho tất cả chúng-sinh, và đặc biệt là người thường kính trọng chánh-pháp, cúng dường chánh-pháp.
Sau khi Đức-Bồ-tát ấy chết, nếu đại-thiện-nghiệp ấy cho quả tái-sinh làm thiên-nam trong cõi trời dục-giới, ...
Sau khi Đức-Bồ-tát thiên-nam ấy chết, nếu đại-thiện- nghiệp ấy cho quả tái-sinh làm người.

Quả tốt trong kiếp hiện-tại

Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác kiếp chót có được hai tướng tốt của bậc đại-nhân:
* Hai mắt cá nằm cao cách bàn chân độ 2-3 lóng tay.
* Lông có màu xanh và xoắn bên phải, đầu lông hướng lên mặt, ...

Đức-Bồ-tát có hai tướng tốt này:
- Nếu Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác ấy sống tại gia thì sẽ trở thành Đức Chuyển-luân Thánh-vương, là Đức Pháp-vương trị vì thần dân thiên-hạ trên toàn cõi đất nước có bốn biển làm ranh giới, ...
Khi đã là Đức Chuyển-luân Thánh-vương, đại-thiện- nghiệp ấy cho quả đặc biệt là:
Đức-vua là người vĩ-đại nhất, người cao-thượng nhất người đứng đầu cao-cả nhất trong thần dân thiên-hạ, ...
- Nếu Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác ấy từ bỏ nhà, đi xuất gia, thì sẽ trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác.
Khi đã là Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác, đại-thiện- nghiệp ấy cho quả đặc biệt là:
Đức-Phật là Bậc vĩ-đại nhất, Bậc cao-thượng nhất, Bậc cao-cả nhất trong toàn cõi tam-giới chúng-sinh.

11- Tướng tốt: Đôi chân thon, phần trên lớn rồi nhỏ dần xuống dưới, tròn đẹp như đôi chân con sơn dương.

Tướng tốt này là quả của đại-thiện-nghiệp nào?

Đại-thiện-nghiệp trong quá-khứ

Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác đã từng sinh làm người trải qua nhiều đời, nhiều kiếp trong quá-khứ:
Đức-Bồ-tát là người có thiện-tâm, thiện-chí giảng dạy các môn học, hoặc hướng dẫn nghề nghiệp, ... bằng cách suy nghĩ rằng: “Làm cách nào, với phương pháp nào giúp cho mọi người dễ hiểu, dễ biết, nhanh chóng thành đạt, ... mà không phải chịu vất vả khổ cực lâu ngày.”
Sau khi Đức-Bồ-tát ấy chết, nếu đại-thiện-nghiệp ấy cho quả tái-sinh làm thiên-nam trong cõi trời dục-giới, ...
Sau khi Đức-Bồ-tát thiên-nam ấy chết, nếu đại-thiện- nghiệp ấy cho quả tái-sinh làm người.

Quả tốt trong kiếp hiện-tại

Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác kiếp chót có được tướng tốt của bậc đại-nhân.
Đôi chân thon, phần trên lớn rồi nhỏ dần xuống dưới, tròn đẹp như đôi chân con sơn dương.

Đức-Bồ-tát có tướng tốt này:
- Nếu Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác ấy sống tại gia, thì sẽ trở thành Đức Chuyển-luân Thánh-vương, là Đức Pháp-vương trị vì thần dân thiên-hạ trên toàn cõi đất nước có bốn biển làm ranh giới, ...
Khi đã là Đức Chuyển-luân Thánh-vương, đại-thiện- nghiệp ấy cho quả đặc biệt là:
Có Long xa sang trọng xứng đáng với địa vị Đức Chuyển-luân Thánh-vương, có đội quân hùng mạnh là thuộc hạ tùy tùng của Đức-vua và những thứ đồ dùng xứng đáng với địa vị của Đức-vua được phát sinh như ý.
- Nếu Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác ấy từ bỏ nhà, đi xuất gia, thì sẽ trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác.
Khi đã là Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác, đại-thiện- nghiệp ấy cho quả đặc biệt là:
Có những thứ vật dụng thích hợp với Sa-môn, có các hàng đệ-tử là những bậc Thánh Tối-thượng thanh-văn, bậc Thánh Đại-thanh-văn, bậc Thánh thanh-văn đệ-tử của Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác và những đồ dùng của Sa-môn được phát sinh như ý.

12- Tướng tốt: Làn da mịn màng, do làn da mịn màng, trơn nhẫy, nên bụi không thể bám vào thân hình.
Tướng tốt này là quả của đại-thiện-nghiệp nào?

Đại-thiện-nghiệp trong kiếp quá-khứ

Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác đã từng sinh làm người trải qua nhiều đời, nhiều kiếp trong quá-khứ:
Đức-Bồ-tát là người thường đến gần gũi, thân cận các bậc Sa-môn, Bà-la-môn, và bạch hỏi rằng:
- Kính bạch Ngài!
- Thế nào là đại-thiện-nghiệp?
- Thế nào là bất-thiện-nghiệp?
- Thế nào là có tội?
- Thế nào là vô tội?
- Nghiệp nào nên làm?
- Nghiệp nào không nên làm?
- Nghiệp nào đã thực hành rồi cho quả xấu, chịu đau khổ lâu dài?
- Nghiệp nào đã thực hành rồi sẽ cho quả tốt, hưởng an-lạc lâu dài?...
Sau khi Đức-Bồ-tát ấy chết, nếu đại-thiện-nghiệp ấy cho quả tái-sinh làm thiên-nam trong cõi trời dục-giới, ...
Sau khi Đức-Bồ-tát thiên-nam ấy chết, nếu đại-thiện- nghiệp ấy cho quả tái-sinh làm người.

Quả tốt trong kiếp hiện-tại

Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác kiếp chót có được tướng tốt của bậc đại-nhân:
Làn da mịn màng, do làn da mịn màng, trơn nhẫy, nên bụi không thể bám vào thân hình.

Đức-Bồ-tát có tướng tốt này:
- Nếu Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác ấy sống tại gia, thì sẽ trở thành Đức Chuyển-luân Thánh-vương, là Đức Pháp-vương trị vì thần dân thiên-hạ trên toàn cõi đất nước có bốn biển làm ranh giới, ...
Khi đã là Đức Chuyển-luân Thánh-vương, đại-thiện- nghiệp ấy cho quả đặc biệt là:
Đức Chuyển-luân Thánh-vương là người có trí-tuệ bậc nhất trong đời, mà những người tại gia không một ai có trí-tuệ sánh được với Đức-vua.
- Nếu Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác ấy từ bỏ nhà, đi xuất gia, thì sẽ trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác.
Khi đã là Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác, đại-thiện- nghiệp ấy cho quả đặc biệt là:
Đức-Phật có trí-tuệ siêu-việt, trí-tuệ rộng lớn, trí-tuệ nhanh nhẹn, trí-tuệ sắc bén, trí-tuệ diệt tận mọi phiền não, ... Trong tất cả mọi chúng-sinh, không một ai có trí- tuệ sánh được với Đức-Phật.

13- Tướng tốt: Toàn thân có da màu vàng, óng ánh xinh đẹp như màu vàng ròng.
Tướng tốt này là quả của đại-thiện-nghiệp nào?

Đại-thiện-nghiệp trong kiếp quá-khứ

Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác đã từng sinh làm người trải qua nhiều đời, nhiều kiếp trong quá-khứ:
Đức-Bồ-tát là người không có tính sân-hận, không nóng nảy, không có tức giận, dù khi người khác đến chọc tức, có tâm nhẫn-nại không nổi giận, không bực tức, không buồn bực, không tỏ nỗi bất bình hiện rõ ra bên ngoài; còn là người thường làm phước-thiện bố-thí đồ mặc bằng những thứ vải rất tốt đẹp, mịn màng như lụa, thứ vải dệt bằng lông thú, ... những tấm vải để lót nằm cũng rất tốt đẹp và mịn màng.
Sau khi Đức-Bồ-tát ấy chết, nếu đại-thiện-nghiệp ấy cho quả tái-sinh làm thiên-nam trong cõi trời dục-giới, ...

Sau Đức-Bồ-tát thiên-nam ấy khi chết, nếu đại-thiện- nghiệp ấy cho quả tái-sinh làm người.

Quả tốt trong kiếp hiện-tại

Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác kiếp chót có được tướng tốt của bậc đại-nhân:

Toàn thân da có màu vàng, óng ánh xinh đẹp như màu vàng ròng.

Đức-Bồ-tát có tướng tốt này:
- Nếu Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác ấy sống tại gia, thì sẽ trở thành Đức Chuyển-luân Thánh-vương, là Đức Pháp-vương trị vì thần dân thiên-hạ trên toàn cõi đất nước có bốn biển làm ranh giới, ...

Khi đã là Đức Chuyển-luân Thánh-vương, đại-thiện- nghiệp ấy cho quả đặc biệt là:
Có những đồ trang phục bằng những thứ vải rất tốt, quý giá mịn màng như lụa, lông thú, ... và những đồ lót nằm cũng bằng những thứ vải quý giá, rất tốt đẹp mịn màng xinh đẹp, …

- Nếu Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác ấy từ bỏ nhà, đi xuất gia, thì sẽ trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác.
Khi đã là Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác, đại-thiện- nghiệp ấy cho quả đặc biệt là:
Có những tấm y bằng những thứ vải rất tốt, quý giá mịn màng như lụa, v.v... Và những đồ lót nằm cũng bằng những thứ vải quý giá, rất tốt đẹp mịn màng.

14- Tướng tốt: Ngọc hành được giấu kín trong bao da.
Tướng tốt này là quả của đại-thiện-nghiệp nào?


Đại-thiện-nghiệp trong kiếp quá-khứ

Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác đã từng sinh làm người trải qua nhiều đời, nhiều kiếp trong quá-khứ:
Đức-Bồ-tát là người thường hay đi tìm kiếm những người thất lạc lâu ngày dẫn trở về gặp lại người thân yêu như: tìm đứa con thất lạc dẫn trở về gặp lại cha mẹ, hoặc đi tìm người cha, hoặc mẹ thất lạc dẫn trở về gặp lại đứa con, dẫn em gặp lại anh, hoặc dẫn anh gặp lại em, dẫn em gặp lại chị, hoặc dẫn chị gặp lại em, v.v...
Khi những người thân yêu gặp lại với nhau, họ vô cùng vui mừng sung sướng, Đức-Bồ-tát cũng vui mừng sung sướng cùng với niềm vui của họ.
Sau khi Đức-Bồ-tát ấy chết, nếu đại-thiện-nghiệp ấy cho quả tái-sinh làm thiên-nam trong cõi trời dục-giới, ...
Sau khi Đức-Bồ-tát thiên-nam ấy chết, nếu đại-thiện- nghiệp ấy cho quả tái-sinh làm người.

Quả tốt trong kiếp hiện-tại

Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác kiếp chót có được tướng tốt của bậc đại-nhân:

Ngọc hành được giấu kín trong bao da.
Đức-Bồ-tát có tướng tốt này:
- Nếu Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác ấy sống tại gia, thì sẽ trở thành Đức Chuyển-luân Thánh-vương, là Đức Pháp-vương trị vì thần dân thiên-hạ trên toàn cõi đất nước có bốn biển làm ranh giới, ...
Khi đã là Đức Chuyển-luân Thánh-vương, đại-thiện- nghiệp ấy cho quả đặc biệt là:
Có hơn 1.000 Hoàng-tử đều là những người anh hùng dũng cảm, có nhiều oai lực chiến thắng mọi kẻ thù.
- Nếu Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác ấy từ bỏ nhà, đi xuất gia, thì sẽ trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác. Khi đã là Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác, đại-thiện-nghiệp ấy cho quả đặc biệt là:
Có rất nhiều đệ-tử là bậc Thánh Thanh-văn dũng cảm, có nhiều oai lực chiến thắng mọi phiền-não ma- vương, diệt tận được mọi phiền-não, tham-ái.

15- Tướng tốt: Chiều cao của thân bằng sải tay, sải tay bằng chiều cao của thân; cũng như chiều cao của cây nigrodha bằng chiều ngang của cành cây ấy.
16- Tướng tốt: Khi đứng thẳng, không cúi người xuống, hai bàn tay có thể sờ đụng hai đầu gối.

Hai tướng tốt này là quả của đại-thiện-nghiệp nào?

Đại-thiện-nghiệp trong kiếp quá-khứ

Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác đã từng sinh làm người trải qua nhiều đời, nhiều kiếp trong quá-khứ:
Đức-Bồ-tát là người biết rõ những nhu cầu thiết yếu của người nên tế độ, biết rõ người này xứng đáng được tế độ vật này, người kia xứng đáng được tế độ vật kia. Khi biết rõ như vậy, rồi tế độ người ấy đúng theo nhu cầu thiết yếu của từng người.
Sau khi Đức-Bồ-tát ấy chết, nếu đại-thiện-nghiệp ấy cho quả tái-sinh làm thiên-nam trong cõi trời dục-giới, ...
Sau khi Đức-Bồ-tát thiên-nam ấy chết, nếu đại-thiện- nghiệp ấy cho quả tái-sinh làm người.

Quả tốt trong kiếp hiện-tại

Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác kiếp chót có được hai tướng tốt của bậc đại-nhân:
* Chiều cao của thân bằng sải tay, sải tay bằng chiều cao của thân; cũng như chiều cao của cây nigrodha bằng chiều ngang của cành cây ấy.
* Khi đứng thẳng, không cúi người xuống, hai bàn tay có thể sờ đụng hai đầu gối.
Đức-Bồ-tát có tướng tốt này:
- Nếu Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác ấy sống tại gia, thì sẽ trở thành Đức Chuyển-luân Thánh-vương, là Đức Pháp-vương trị vì thần dân thiên-hạ trên toàn cõi đất nước có bốn biển làm ranh giới, ...
Khi đã là Đức Chuyển-luân Thánh-vương đại-thiện- nghiệp ấy cho quả đặc biệt là:
Có nhiều của cải tài sản, có nhiều châu báu, vàng bạc, mọi thứ của cải đồ dùng đều rất đáng hài lòng, các kho đầy của cải, lúa gạo.
- Nếu Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác ấy từ bỏ nhà, đi xuất gia, thì sẽ trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác.
Khi đã là Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác, đại-thiện- nghiệp ấy cho quả đặc biệt là:
Có nhiều tài sản quý báu đó là đức-tin, giới, hổ-thẹn tội-lỗi, ghê-sợ tội-lỗi, nghe nhiều hiểu rộng, bố-thí, trí- tuệ; đặc biệt hơn nữa là của báu siêu-tam-giới 4 Thánh- đạo, 4 Thánh-quả, Niết-bàn. Đó cũng gọi là của báu.

17- Tướng tốt: Cổ tròn trịa đầy đặn (khi nói không nổi gân cổ).
18- Tướng tốt: Hai hốc bả vai có thịt đầy đặn (không nhìn thấy xương vai).
19- Tướng tốt: Thân hình trên dưới đầy đặn như thân hình phía trên của sư tử chúa.

Ba tướng tốt này là quả của đại-thiện-nghiệp nào?

Đại-thiện-nghiệp trong kiếp quá-khứ

Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác đã từng sinh làm người trải qua nhiều đời, nhiều kiếp trong quá-khứ:
Đức-Bồ-tát là người có đại-thiện-tâm trong sạch mong tìm sự lợi ích, sự tiến hóa, sự an-lạc, sự giải thoát khỏi mọi ràng buộc cho phần đông chúng-sinh. Với đại- thiện-tâm suy nghĩ rằng:
“Làm thế nào giúp cho những người ấy phát triển đức- tin trong sạch, phát triển giới-hạnh trong sạch, phát triển sự hiểu biết nghe nhiều hiểu rộng, phát triển mọi thiện- pháp, phát triển phước-thiện bố-thí, phát triển trí-tuệ.
Đời sống của họ được phát triển của cải, lúa gạo ruộng vườn, gia súc; phát triển con cháu, bà con dòng họ, bạn bè v.v ...”
Sau khi Đức-Bồ-tát ấy chết, đại-thiện-nghiệp ấy cho quả tái-sinh làm thiên-nam trong cõi trời dục-giới, ...
Sau khi Đức-Bồ-tát thiên-nam ấy chết, đại-thiện- nghiệp ấy cho quả tái-sinh làm người.

Quả tốt trong kiếp hiện-tại

Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác kiếp chót có được ba tướng tốt của bậc đại-nhân:
* Cổ tròn trịa đầy đặn (khi nói không nổi gân cổ).
* Hai hốc bả vai có thịt đầy đặn (không nhìn thấy xương vai).
* Thân hình trên dưới đầy đặn như thân hình phía trên của sư tử chúa.

Đức-Bồ-tát có ba tướng tốt này:
- Nếu Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác ấy sống tại gia, thì sẽ trở thành Đức Chuyển-luân Thánh-vương, là Đức


Pháp-vương trị vì thần dân thiên-hạ trên toàn cõi đất nước có bốn biển làm ranh giới ...
Khi đã là Đức Chuyển-luân Thánh-vương, đại-thiện- nghiệp ấy cho quả đặc biệt là:
Mọi thiện-pháp, của cải tài sản, đàn gia súc, con cháu, bà con, bạn bè, ... không bị suy thoái.
- Nếu Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác ấy từ bỏ nhà, đi xuất gia, thì sẽ trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác.
Khi đã là Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác, đại-thiện- nghiệp ấy cho quả đặc biệt là:
Đức-tin, giới-hạnh, sự hiểu biết, nghe nhiều hiểu rộng, phước-thiện bố-thí, trí-tuệ, v.v... không bị suy thoái.

20- Tướng tốt: Bảy ngàn dây thần kinh rất tinh tế, tụ hội từ lưỡi đến cổ, tiếp nhận hương vị vật thực để nuôi dưỡng cơ thể.

Tướng tốt này là quả của đại-thiện-nghiệp nào?

Đại-thiện-nghiệp trong kiếp quá-khứ

Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác đã từng sinh làm người trải qua nhiều đời, nhiều kiếp trong quá-khứ:
Đức-Bồ-tát là người không làm khổ tất cả chúng-sinh bằng chân, tay hoặc bằng gậy gộc, bằng khí giới, ...
Sau khi Đức-Bồ-tát ấy chết, nếu đại-thiện-nghiệp ấy cho quả tái-sinh làm thiên-nam trong cõi trời dục-giới, ...
Sau khi Đức-Bồ-tát thiên-nam ấy chết, nếu đại-thiện- nghiệp ấy cho quả tái-sinh làm người.

Quả tốt trong kiếp hiện-tại

Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác kiếp chót có được tướng tốt của bậc đại-nhân:
Bảy ngàn dây thần kinh rất tinh tế, tụ hội từ lưỡi đến cổ, tiếp nhận hương vị vật thực để nuôi dưỡng cơ thể.
Đức-Bồ-tát có tướng tốt này:
- Nếu Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác ấy sống tại gia, thì sẽ trở thành Đức Chuyển-luân Thánh-vương, là Đức Pháp-vương trị vì thần dân thiên-hạ trên toàn cõi đất nước có bốn biển làm ranh giới, ...
Khi đã là Đức Chuyển-luân Thánh-vương, đại-thiện- nghiệp ấy cho quả đặc biệt là:
Ít bệnh hoạn, ít vất vả; có đầy đủ chất ấm trong cơ thể giúp cho sự tiêu hóa vật thực dễ dàng; cơ thể không nóng quá, cũng không lạnh quá.
- Nếu Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác ấy từ bỏ nhà đi xuất gia, thì sẽ trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác.
Khi đã là Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác, đại-thiện- nghiệp ấy cho quả đặc biệt là:
Ít bệnh hoạn, ít vất vả; có đầy đủ chất ấm trong cơ thể giúp cho sự tiêu hóa vật thực dễ dàng; cơ thể không nóng quá, cũng không lạnh quá.

21- Tướng tốt: Đôi mắt xanh sẫm và trong sáng đẹp.
22- Tướng tốt: Đôi mắt tựa như đôi mắt con bê mới sinh.

Hai tướng tốt này là quả của đại-thiện-nghiệp nào?

Đại-thiện-nghiệp trong kiếp quá-khứ

Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác đã từng sinh làm người trải qua nhiều đời, nhiều kiếp trong quá-khứ:
Đức-Bồ-tát là người không trợn mắt nhìn, là người có tâm chánh trực, có thói quen tự nhiên nhìn thẳng mọi người với tâm-từ, bằng đôi mắt dịu hiền đáng yêu mến,...
Sau khi Đức-Bồ-tát ấy chết, nếu đại-thiện-nghiệp ấy cho quả tái-sinh làm thiên-nam trong cõi trời dục-giới, ...

Sau khi Đức-Bồ-tát thiên-nam ấy chết, nếu đại-thiện- nghiệp ấy cho quả tái-sinh làm người.

Quả tốt trong kiếp hiện-tại

Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác kiếp chót có được hai tướng tốt của bậc đại-nhân:
* Đôi mắt xanh sẫm và trong sáng rất đẹp.
* Đôi mắt tựa như đôi mắt con bê mới sinh.
Đức-Bồ-tát có hai tướng tốt này:
- Nếu Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác ấy sống tại gia, thì sẽ trở thành Đức Chuyển-luân Thánh-vương, là Đức Pháp-vương trị vì thần dân thiên-hạ trên toàn cõi đất nước có bốn biển làm ranh giới, ...
Khi đã là Đức Chuyển-luân Thánh-vương, đại-thiện- nghiệp ấy cho quả đặc biệt là:
Tất cả mọi người đều kính yêu Đức Chuyển-luân Thánh-vương. Đức-vua được các Hoàng-tử, các quan, các tướng lĩnh, quân lính, các nhóm Bà-la-môn, phú hộ, và tất cả thần dân kính yêu Đức-vua, chỉ có một lòng trung thành tuyệt đối với Đức Chuyển-luân Thánh- vương mà thôi.
- Nếu Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác ấy từ bỏ nhà, đi xuất gia, thì sẽ trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác.
Khi đã là Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác, đại-thiện- nghiệp ấy cho quả đặc biệt là:
Phần đông chúng-sinh đều kính trọng Đức-Phật. Đức-Phật là nơi nương nhờ duy nhất của chư tỳ-khưu, chư tỳ-khưu-ni, các cận-sự-nam, cận-sự-nữ, nhân-loại, chư-thiên, Long-vương, chư phạm-thiên. Tất cả các hàng thanh-văn đệ-tử có đức-tin trong sạch nơi Đức- Phật, luôn luôn kính yêu Đức-Phật.

23- Tướng tốt: Cái đầu tròn và có vầng trán cao, rộng, đẹp, đi vòng từ vành tai bên phải sang vành tai bên trái.

Tướng tốt này là quả của đại-thiện-nghiệp nào?

Đại-thiện-nghiệp trong kiếp quá-khứ

Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác đã từng sinh làm người trải qua nhiều đời, nhiều kiếp trong quá-khứ:
Đức-Bồ-tát là người dẫn đầu mọi người trong mọi thiện-pháp như thân hành điều thiện, khẩu nói điều thiện, ý nghĩ điều thiện; tạo phước-thiện bố-thí, thọ-trì ngũ-giới, bát-giới uposathasīla, phụng-dưỡng mẹ cha, hộ-độ Sa-môn, Bà-la-môn, kính trọng các bậc Trưởng- lão trong dòng họ và trong đời.
Sau khi Đức-Bồ-tát ấy chết, nếu đại-thiện-nghiệp ấy cho quả tái-sinh làm thiên-nam trong cõi trời dục-giới, ...
Sau khi Đức-Bồ-tát thiên-nam ấy chết, nếu đại-thiện- nghiệp ấy cho quả tái-sinh làm người.

Quả tốt trong kiếp hiện-tại

Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác kiếp chót có được tướng tốt của bậc đại-nhân:
Cái đầu tròn và có vầng trán cao rộng đẹp, đi vòng từ vành tai bên phải sang vành tai bên trái.
Đức-Bồ-tát có tướng tốt này:
- Nếu Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác ấy sống tại gia, thì sẽ trở thành Đức Chuyển-luân Thánh-vương, là Đức Pháp-vương trị vì thần dân thiên-hạ trên toàn cõi đất nước có 4 biển làm ranh giới, ...
Khi đã là Đức Chuyển-luân Thánh-vương, đại-thiện- nghiệp ấy cho quả đặc biệt là:
Mọi người tin theo Đức Chuyển-luân Thánh-vương. Ngài là người đứng đầu cao cả nhất trong các Hoàng- tử, các quan, các tướng lĩnh, các quân lính, các nhóm Sa-môn, Bà-la-môn, phú hộ, v.v... Tất cả thần dân thiên- hạ đều tin theo Đức Chuyển-luân Thánh-vương và chỉ có một lòng trung thành tuyệt đối theo Đức Chuyển-luân Thánh-vương mà thôi.
- Nếu Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác ấy từ bỏ nhà đi xuất gia, thì sẽ trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác.
Khi đã là Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác, đại-thiện- nghiệp ấy cho quả đặc biệt là:
Phần đông chúng-sinh có đức-tin trong sạch nơi Đức- Phật, Đức-Phật là nơi nương nhờ duy nhất của chư tỳ- khưu, chư tỳ-khưu-ni, các cận-sự-nam, cận-sự-nữ, nhân- loại, chư-thiên, Long-vương, chư phạm-thiên, ... Tất cả các thanh-văn đệ-tử có đức-tin trong sạch nơi Đức-Phật, chỉ có nhất tâm tin theo Đức-Phật mà thôi.

24- Tướng tốt: Mỗi sợi lông mọc ở mỗi lỗ chân lông.
25- Tướng tốt: Sợi lông uṇṇa mọc trên trán, ở khoảng giữa hai đầu lông mày, có màu trắng, dài mềm mại xoắn bên phải, đầu lông hướng lên phía trên đầu rất đẹp.

Hai tướng tốt này là quả của đại-thiện-nghiệp nào?

Đại-thiện-nghiệp trong kiếp quá-khứ

Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác đã từng sinh làm người trải qua nhiều đời, nhiều kiếp trong quá-khứ:
Đức-Bồ-tát là người không nói dối, tránh xa sự nói dối, không nói lời lừa dối mọi người, chỉ nói lời chân thật, mỗi lời nói có chứng cứ, đem lại sự lợi ích.
Sau khi Đức-Bồ-tát ấy chết, nếu đại-thiện-nghiệp ấy cho quả tái-sinh làm thiên-nam trong cõi trời dục-giới, ...

Sau khi Đức-Bồ-tát thiên-nam ấy chết, nếu đại-thiện- nghiệp ấy cho quả tái-sinh làm người.

Quả tốt trong kiếp hiện-tại

Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác kiếp chót có được hai tướng tốt của bậc đại-nhân:
* Mỗi sợi lông mọc ở mỗi lỗ chân lông.
* Sợi lông uṇṇa mọc trên trán, ở khoảng giữa hai đầu lông mày, có màu trắng, dài mềm mại xoắn bên phải, đầu lông hướng lên phía trên đầu rất đẹp.
Đức-Bồ-tát có hai tướng tốt này:
- Nếu Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác ấy sống tại gia, thì sẽ trở thành Đức Chuyển-luân Thánh-vương, là Đức Pháp-vương trị vì thần dân thiên-hạ trên toàn cõi đất nước có bốn biển làm ranh giới, ...
Khi đã là Đức Chuyển-luân Thánh-vương, đại-thiện- nghiệp ấy cho quả đặc biệt là:
Mọi người có đức-tin theo lời truyền dạy của Đức Chuyển-luân Thánh-vương và tuyệt đối tuân theo lệnh của đức-vua. Chánh-cung Hoàng-hậu, các Hoàng-tử, các Công-chúa, các quan, các tướng lĩnh, quân lính, nhóm Bà-la-môn, phú hộ cho đến toàn thể thần dân thiên-hạ một lòng tin nơi Đức Chuyển-luân Thánh- vương và tuyệt đối tuân theo lệnh của Đức Chuyển-luân Thánh-vương.
- Nếu Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác ấy từ bỏ nhà, đi xuất gia, thì sẽ trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác.
Khi đã là Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác, đại-thiện- nghiệp ấy cho quả đặc biệt là:
Các hàng thanh-văn đệ-tử lắng nghe theo lời giáo huấn của Đức-Phật, phát sinh đức-tin trong sạch và thực hành theo lời dạy của Đức-Phật. Các hàng thanh- văn đệ-tử đó là chư tỳ-khưu, chư tỳ-khưu-ni, cận-sự- nam, cận-sự-nữ, nhân-loại, chư-thiên, Long-vương, chư phạm-thiên đều có đức-tin trong sạch nơi Đức-Phật và thực hành theo lời dạy của Đức-Phật.

26- Tướng tốt: Đầy đủ 40 cái răng: Hàm trên 20 cái răng và hàm dưới 20 cái răng.
27- Tướng tốt: Hai hàm răng đều đặn và khít vào nhau, không có kẽ hở.
Hai tướng tốt này là quả của đại-thiện-nghiệp nào?

Đại-thiện-nghiệp trong kiếp quá-khứ

Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác đã từng sinh làm người trải qua nhiều đời, nhiều kiếp trong quá-khứ:
Đức-Bồ-tát là người không nói lời đâm thọc chia rẽ, tránh xa lời nói đâm thọc chia rẽ; chỉ nói lời làm cho mọi người hòa hợp, đoàn kết, tin tưởng nhau, thương yêu nhau; ca tụng tình đoàn kết thương yêu nhau, hoan- hỷ khi mọi người đoàn kết gắn bó với nhau.
Sau khi Đức-Bồ-tát ấy chết, nếu đại-thiện-nghiệp ấy cho quả tái-sinh làm thiên-nam trong cõi trời dục-giới, ...
Sau khi Đức-Bồ-tát thiên-nam ấy chết, nếu đại-thiện- nghiệp ấy cho quả tái-sinh làm người.

Quả tốt trong kiếp hiện-tại

Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác kiếp chót có được hai tướng tốt của bậc đại-nhân:
* Đầy đủ 40 cái răng: Hàm trên 20 cái răng và hàm dưới 20 cái răng.
* Hai hàm răng đều đặn và khít vào nhau, không có kẽ hở.


Đức-Bồ-tát có hai tướng tốt này:
- Nếu Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác ấy sống tại gia, thì sẽ trở thành Đức Chuyển-luân Thánh-vương, là Đức Pháp-vương trị vì thần dân thiên-hạ trên toàn cõi đất nước có bốn biển làm ranh giới, ...
Khi đã là Đức Chuyển-luân Thánh-vương, đại-thiện- nghiệp ấy cho quả đặc biệt là:
Các thuộc hạ tùy tùng của Đức Chuyển-luân Thánh- vương không bị chia rẽ mà đoàn kết gắn bó với nhau: các thuộc hạ tùy tùng đó là các Hoàng-tử, các quan, các tướng lĩnh, các quân lính, các nhóm Bà-la-môn, phú hộ, toàn thể thần dân thiên-hạ trong nước đều đoàn kết gắn bó với nhau, chỉ một lòng trung thành tuyệt đối với Đức Chuyển-luân Thánh-vương mà thôi.
- Nếu Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác ấy từ bỏ nhà, đi xuất-gia, thì sẽ trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác.
Khi đã là Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác, đại-thiện- nghiệp ấy cho quả đặc biệt là:
Các hàng thanh-văn đệ-tử của Đức-Phật đoàn kết gắn bó với nhau. Các hàng thanh-văn đệ-tử đó là: Chư tỳ-khưu, chư tỳ-khưu-ni, cận-sự-nam, cận-sự-nữ, nhân- loại, chư-thiên, Long-vương, chư phạm-thiên đều đoàn kết gắn bó với nhau, chỉ có đức-tin trong sạch nơi Đức- Phật mà thôi, một lòng lo phụng sự Tam-Bảo, duy trì chánh-pháp của Đức-Phật.

28- Tướng tốt: Lưỡi lớn và dài, mềm mỏng, có màu đỏ hồng xinh đẹp. Lưỡi lớn có thể trùm được cả mặt, lên đến chân tóc, và lưỡi dài có thể le ra đến tận hai lỗ mũi, hai lỗ tai.
29- Tướng tốt: Giọng nói như giọng phạm-thiên, rõ ràng, trong trẻo, ngọt ngào như tiếng chim karavīka.

Hai tướng tốt này là quả của đại-thiện-nghiệp nào?

Đại-thiện-nghiệp trong kiếp quá-khứ

Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác đã từng sinh làm người trải qua nhiều đời, nhiều kiếp trong quá-khứ:
Đức-Bồ-tát là người không nói lời thô tục, chửi rủa mắng nhiếc, tránh xa lời thô tục, chửi rủa mắng nhiếc; chỉ nói lời không có lỗi, nghe êm tai, làm hài lòng người nghe.
Sau khi Đức-Bồ-tát ấy chết, đại-thiện-nghiệp ấy cho quả tái-sinh làm thiên-nam trong cõi trời dục-giới, ...
Sau khi Đức-Bồ-tát thiên-nam ấy chết, đại-thiện-nghiệp ấy cho quả tái-sinh làm người.

Quả tốt trong kiếp hiện-tại

Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác kiếp chót có được hai tướng tốt của bậc đại-nhân:
* Lưỡi lớn và dài, mềm mỏng, có màu đỏ hồng xinh đẹp. Lưỡi lớn có thể trùm được cả mặt, lên đến chân tóc, và lưỡi dài có thể le ra đến tận hai lỗ mũi, hai lỗ tai.
* Giọng nói như giọng phạm-thiên, rõ ràng, trong trẻo, ngọt ngào như tiếng chim karavīka.
Đức-Bồ-tát có hai tướng tốt này:
- Nếu Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác ấy sống tại gia, thì sẽ trở thành Đức Chuyển-luân Thánh-vương, là Đức Pháp-vương trị vì thần dân thiên-hạ trên toàn cõi đất nước có bốn biển làm ranh giới, ...
Khi đã là Đức Chuyển-luân Thánh-vương, đại-thiện- nghiệp ấy cho quả đặc biệt là:
Lời nói của Đức Chuyển-luân Thánh-vương được phần đông mọi người tin theo. Phần đông mọi người đó là các Hoàng-tử, các quan, các tướng lĩnh, các quân lính, các nhóm Bà-la-môn, phú hộ, toàn thể thần dân thiên-hạ đều tuyệt đối tin theo lời của Đức Chuyển-luân Thánh-vương.
- Nếu Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác ấy từ bỏ nhà, đi xuất gia, thì sẽ trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác.
Khi đã là Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác, đại-thiện- nghiệp ấy cho quả đặc biệt là:
Lời giáo huấn của Đức-Phật được tất cả các hàng thanh-văn đệ-tử tin theo. Các hàng thanh-văn đệ-tử đó là: Chư tỳ-khưu, chư tỳ-khưu-ni, cận-sự-nam, cận-sự-nữ, nhân-loại, chư-thiên, Long-vương, chư phạm-thiên tin theo lời giáo huấn của Đức-Phật.

30- Tướng tốt: Cái cằm giống như cằm sư tử chúa.

Tướng tốt này là quả của đại-thiện-nghiệp nào?

Đại-thiện-nghiệp trong kiếp quá-khứ

Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác đã từng sinh làm người trải qua nhiều đời, nhiều kiếp trong quá-khứ:
Đức-Bồ-tát là người không nói lời vô ích, tránh xa sự nói lời vô ích; chỉ nói lời có ích hợp thời, lời chân thật, có ý nghiã sâu sắc, hợp với pháp, hợp với luật, có chứng cớ rõ ràng, đem lại sự lợi ích thật sự.
Sau khi Đức-Bồ-tát ấy chết, nếu đại-thiện-nghiệp ấy cho quả tái-sinh làm thiên-nam trong cõi trời dục-giới, ...
Sau khi Đức-Bồ-tát thiên-nam ấy chết, nếu đại-thiện- nghiệp ấy cho quả tái-sinh làm người.

Quả tốt trong kiếp hiện-tại

Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác kiếp chót có được tướng tốt của bậc đại-nhân:

Cái cằm giống như cằm sư tử chúa.

Đức-Bồ-tát có tướng tốt này:
- Nếu Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác ấy sống tại gia, thì sẽ trở thành Đức Chuyển-luân Thánh-vương, là Đức Pháp-vương trị vì thần dân thiên-hạ trên toàn cõi đất nước có bốn biển làm ranh giới, ...
Khi đã là Đức Chuyển-luân Thánh-vương, đại-thiện- nghiệp ấy cho quả đặc biệt là:
Không có một kẻ thù nào có thể gây tai hại đến Đức Chuyển-luân Thánh-vương được.
- Nếu Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác ấy từ bỏ nhà đi xuất gia, thì sẽ trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác.
Khi đã là Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác, đại-thiện- nghiệp ấy cho quả đặc biệt là:
Không có kẻ thù bên trong là phiền-não, tham, sân, si, ... Không có kẻ thù bên ngoài là Sa-môn, Bà-la-môn, chư-thiên, ma-vương, phạm-thiên hoặc không một ai trong đời có thể gây tai hại đến Đức-Phật Chánh-Đẳng- Giác được.

31- Tướng tốt: Hàm răng trên và dưới đều đặn, có màu trắng xinh đẹp.
32- Tướng tốt: Bốn cái răng nhọn sạch sẽ, trắng đẹp.

Hai tướng tốt này là quả của đại-thiện-nghiệp nào?

Đại-thiện-nghiệp trong kiếp quá-khứ

Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác đã từng sinh làm người trải qua nhiều đời, nhiều kiếp trong quá-khứ:
Đức-Bồ-tát là người không sống theo tà-mạng, chỉ sống theo chánh-mạng mà thôi. Tránh xa mọi cách lừa đảo như cân gian, đồ giả, đong thiếu, lừa dối, tráo trở; tránh xa sự trộm cắp, cướp của giết người, ...

Sau khi Đức-Bồ-tát ấy chết, nếu đại-thiện-nghiệp ấy cho quả tái-sinh làm thiên-nam trong cõi trời dục-giới, ...
Sau khi Đức-Bồ-tát thiên-nam ấy chết, nếu đại-thiện- nghiệp ấy cho quả tái-sinh làm người.

Quả tốt trong kiếp hiện-tại

Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác kiếp chót có được hai tướng tốt của bậc đại-nhân:
* Hàm răng trên và dưới đều đặn có màu trắng xinh đẹp.
* Bốn cái răng nhọn sạch sẽ, trắng đẹp.

Đức-Bồ-tát có hai tướng tốt này:
- Nếu Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác ấy sống tại gia, thì sẽ trở thành Đức Chuyển-luân Thánh-vương, là Đức Pháp-vương trị vì thần dân thiên-hạ trên toàn cõi đất nước có bốn biển làm ranh giới, ... Có đầy đủ thất báu là long xa báu, voi báu, ngựa báu, ngọc báu, Chánh-cung Hoàng-hậu báu, phú hộ báu và thừa tướng báu, có hơn một ngàn Hoàng-tử đều là những người anh hùng dũng cảm có khả năng dẹp tan mọi đội quân của kẻ thù. Đức Chuyển-luân Thánh-vương có khả năng thắng mọi kẻ thù bằng thiện-pháp, không dùng đến quyền lực hình phạt, không dùng đến khí giới, trị vì trên toàn cõi đất nước. Toàn thể thần dân thiên-hạ sống trong cảnh thanh bình thịnh vượng, không có chiến tranh, không có trộm cắp, cướp của giết người, ...
Khi đã là Đức Chuyển-luân Thánh-vương, đại-thiện- nghiệp ấy cho quả đặc biệt là:
Thuộc hạ tùy tùng của Đức Chuyển-luân Thánh-vương đều có đại-thiện-tâm trong sạch, không bị ô nhiễm bởi phiền-não, thân tâm được an-lạc. Thuộc hạ tùy tùng đó là Chánh-cung Hoàng-hậu, các Hoàng-tử, các Công-chúa, các quan cận thần, các tướng lĩnh, các nhóm Bà-la-môn, dân chúng trong thành, ngoại thành, toàn dân trên toàn cõi đất nước đều có đại-thiện-tâm trong sạch, không bị ô nhiễm bởi phiền-não, thân tâm thường được an-lạc.
- Nếu Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác ấy từ bỏ nhà, đi xuất gia, thì sẽ trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác.
Khi đã là Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác, đại-thiện- nghiệp ấy cho quả đặc biệt là:
Các hàng thanh-văn đệ-tử của Đức-Phật Chánh-Đẳng- Giác đều có đại-thiện-tâm trong sạch, không bị ô nhiễm bởi phiền-não, bởi vì, bậc Thánh Thanh-văn đệ-tử đã diệt tận được phiền-não, tham-ái. Các hàng thanh-văn đệ-tử đó là chư tỳ-khưu, chư tỳ-khưu-ni, các hàng cận- sự-nam, cận-sự-nữ, chư-thiên, chư phạm-thiên là những bậc Thánh-nhân. Dù những hàng thanh-văn đệ-tử còn là phàm-nhân chưa phải bậc Thánh-nhân, nhưng họ cũng có đức-tin trong sạch nơi Tam-Bảo, có giới-hạnh trong sạch, có thiện-pháp phát triển và tăng trưởng, có đại- thiện-tâm trong sáng.

* Nhận xét về nghiệp và quả của nghiệp

- Nghiệp đó là tất cả mọi thiện-nghiệp và mọi bất- thiện-nghiệp (ác-nghiệp) là của riêng mỗi một chúng- sinh, không có liên quan với chúng-sinh nào khác cả.

- Quả của nghiệp đó là quả của đại-thiện-nghiệp, quả của bất-thiện-nghiệp (ác-nghiệp) là không chỉ riêng của chúng-sinh ấy mà còn có thể liên quan, ảnh hưởng gián tiếp đến chúng-sinh khác thân cận nữa.(2)
Nghiệp và quả của nghiệp của mỗi chúng-sinh là một trong bốn điều “bất khả tư nghì”, mọi chúng-sinh nên tin nơi nghiệp và quả của nghiệp, hoặc có chánh-kiến nơi nghiệp của mình (kammassakatā sammādiṭṭhi) mà thôi.
Trong tam-giới, duy nhất chỉ có Đức-Phật Chánh- Đẳng-Giác mới có trí-tuệ đặc biệt thấy rõ, biết rõ được nghiệp và quả của nghiệp không chỉ đối với Đức-Phật, mà còn đối với tất cả mọi chúng-sinh muôn loài nữa.

* Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác Thái-tử Siddhattha kiếp chót có đầy đủ 32 tướng tốt của bậc đại-nhân là quả của 30 pháp-hạnh ba-la-mật, đó là đại-thiện-nghiệp mà vô số tiền-kiếp của Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác Thái- tử Siddhattha đã từng thực hành, tích lũy 30 pháp-hạnh ba-la-mật trải qua vô số kiếp, suốt 20 a-tăng-kỳ và 100 ngàn đại-kiếp trái đất, kể từ thời-kỳ phát nguyện ở trong tâm khoảng thời gian suốt 7 a-tăng-kỳ; đến thời-kỳ phát nguyện ra bằng lời nói khoảng thời gian suốt 9 a-tăng- kỳ; cho đến thời-kỳ được Đức-Phật Dīpaṅkara thọ ký xác định thời gian còn lại 4 a-tăng-kỳ và 100 ngàn đại- kiếp trái đất nữa, sẽ trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác có danh hiệu là Đức-Phật Gotama.
Trong suốt khoảng thời gian gồm có 20 a-tăng-kỳ và 100 ngàn đại-kiếp trái đất, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng- Giác tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama đã thực hành, bồi bổ đầy đủ trọn vẹn 30 pháp-hạnh ba-la-mật, đó là đại- thiện-nghiệp có mục đích cứu cánh cuối cùng trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác.
30 pháp-hạnh ba-la-mật đó là đại-thiện-nghiệp đã được lưu trữ, tích lũy ở trong tâm liên tục từ kiếp này sang kiếp kia, cho đến kiếp chót cho quả tái-sinh làm người là kiếp Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác Thái-tử Siddhattha, khi Đức-Bồ-tát sinh hạ ra đời sẽ có đầy đủ 32 tướng tốt của bậc đại-nhân (mahāpurisalakkhaṇa).

Đức-Phật dạy trong kinh Lakkhaṇasutta, mỗi tướng tốt đều do quả trực tiếp của mỗi đại-thiện-nghiệp pháp- hạnh ba-la-mật, được biểu hiện nơi kim thân của Đức- Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác kiếp chót đầy đủ 32 tướng tốt của bậc đại-nhân.
Vì vậy, các vị Bà-la-môn trí-thức học rộng, hiểu biết bộ sách xem tướng của dòng dõi Bà-la-môn, mới có thể tiên đoán biết Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác Thái-tử Siddhattha, khi trưởng thành sẽ đi xuất gia và chắc chắn sẽ trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác.

Thật vậy, đúng theo lời tiên đoán của các vị Bà-la-môn trí-thức, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác Thái-tử Siddhattha từ bỏ cung điện đi xuất gia năm 29 tuổi, và trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác năm 35 tuổi. Đó là quả của đại-thiện-nghiệp 30 pháp-hạnh ba-la-mật.

Quả của đại-thiện-nghiệp 30 pháp-hạnh ba-la-mật ấy không chỉ trực-tiếp riêng cho Đức-Phật, mà còn có ảnh hưởng tốt gián-tiếp đến các hàng thanh-văn đệ-tử của Đức-Phật, từ thế hệ xưa cho đến thế hệ ngày nay, và còn tiếp tục đến thế hệ mai sau, cho đến khi giáo-pháp của Đức-Phật bị mai một hoàn toàn.

80 Tướng tốt phụ của Đức-Bồ-tát kiếp chót
(Anubyañjana)

Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác kiếp chót chắc chắn sẽ trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác, có đầy đủ 32 tướng tốt của bậc đại-nhân (mahāpurisalakkhaṇa) và 80 tướng tốt phụ (anubyañjana).
Như trong bài kinh Āṭānāṭiyasutta (3) có câu kệ:
“Upetā Buddhadhammehi, aṭṭharasāhi nāyakā
Bāttiṃsalakkhaṇūpetā-sītānubyañjanādharā.”
Chư Phật có đầy đủ mười tám đức,
Ba mươi hai tướng tốt bậc đại-nhân,
Cùng trọn vẹn tám mươi tướng tốt phụ,
Chư Phật cao thượng cả thân lẫn tâm.

Trong bộ Jinālaṅkāraṭīkā trình bày 80 tướng tốt phụ của Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác như sau:
1- Bốn ngón tay dài bằng nhau (trừ ngón cái) khít vào nhau, và năm ngón chân dài bằng nhau, khít vào nhau, không có kẽ hở.
2- Ngón tay, ngón chân từ gốc đến đầu thon mềm mại.
3- Ngón tay, ngón chân tròn trịa xinh đẹp.
(3 tướng tốt phụ của ngón tay, ngón chân)

4- Móng tay, móng chân đỏ hồng như ngọc.
5- Móng tay, móng chân cao nhọn hơi cong.
6- Móng tay, móng chân đẹp hoàn toàn.
(3 tướng tốt phụ của móng tay, móng chân)

7- Hai mắt cá bàn chân không lộ rõ.
8- Hai bàn chân, mỗi bàn chân có năm ngón dài bằng nhau.
9- Dáng chân bước đi đẹp, như bước chân của voi chúa.
10- Dáng chân bước đi thu thúc, như sư tử chúa.
11- Dáng chân bước đi khoan thai, như con hạc chúa.
12- Dáng chân bước đi khoan thai, như con bò chúa.
13- Chân phải bắt đầu bước đi trước.
(5 tướng tốt phụ về dáng đi)

14- Hai đầu gối tròn trịa đẹp.
15- Đầy đủ tướng tốt của đàn ông.
16- Lỗ rốn tròn trịa không có nếp nhăn.
17- Lỗ rốn sâu.
18- Lỗ rốn xoay tròn khu ốc bên phải.
(3 tướng tốt phụ của lỗ rốn)

19- Hai cánh tay, hai ống chân thon giống như vòi của con voi.
20- Kim thân trên dưới cân đối xinh đẹp.
21- Toàn kim thân từ trên xuống dưới các bộ phận rất xinh đẹp.
22- Toàn kim thân không có tỳ vết.
23- Kim thân không mập, không gầy, cân đối.
24- Toàn kim thân không có nếp nhăn.
25- Toàn kim thân không có nốt ruồi, tàn nhang v.v...
26- Các bộ phận trong cơ thể trước sau xinh đẹp.
27- Toàn thân có da sạch sẽ trong sáng như vàng ròng.
(9 tướng tốt phụ của thân)

28- Đức-Phật có sức mạnh bằng 10 tỷ con voi khỏe mạnh.
29- Lỗ mũi cao và dài, đầu mũi hơi nhọn.
30- Lợi răng đỏ đậm.
31- Hàm răng sạch sẽ.
32- Hàm răng đều đặn đẹp đẽ.
(2 tướng tốt phụ của hàm răng)

33- Mắt, tai, mũi, lưỡi hoàn toàn trong sáng thanh-tịnh.
34- Bốn cái răng nhọn tròn trịa.
35- Đôi môi hồng đỏ (như màu đỏ lúc rạng đông).
36- Miệng rộng.
37- Hai lòng bàn tay có chỉ tay sâu đậm rõ ràng.
38- Chỉ tay dài.
39- Chỉ tay ngay thẳng.
40- Đường chỉ tay đẹp.
(4 tướng tốt phụ của bàn tay)


41- Toàn thân phát ra ánh sáng độ một sải.
42- Đôi má đầy đặn.
43- Đôi mắt dài và rộng.
44- Đôi mắt bên trong có năm màu (xanh, vàng, đỏ, trắng và xám).
(2 tướng tốt phụ của đôi mắt)

45- Lưỡi hồng mềm mỏng.
46- Đôi lỗ tai có trái tai dài.
47- Những dây thần kinh không gút mắc.
48- Những dây thần kinh chìm sâu.
49- Cái đầu đẹp tròn trịa. 50- Vầng trán rộng cao đẹp.
51- Đôi lông mày cong tự nhiên.
52- Đôi lông mày hình dáng đẹp.
53- Lông mày mềm mại.
54- Lông mày từ đầu đến đuôi cong tự nhiên.
55- Lông mày lớn đẹp.
56- Lông mày dài.
(6 tướng tốt phụ của lông mày)

57- Kim thân trẻ trung tuyệt vời (không lúc nào thấy già).
58- Kim thân mát mẻ tuyệt vời.
59- Kim thân luôn luôn tỏa ra ánh sáng tuyệt vời.
60- Kim thân hoàn toàn sạch sẽ, không có dơ bẩn.
61- Kim thân mềm mại.
62- Kim thân trơn tru xinh đẹp.
63- Kim thân có mùi thơm.
(7 tướng tốt phụ của kim thân)

64- Lông đều đặn.
65- Lông mềm mại.
66- Sợi lông uốn cong xoay bên phải.
67- Lông có màu xanh như bích ngọc.
68- Sợi lông tròn.
69- Sợi lông bóng láng.
(6 tướng tốt phụ của sợi lông)

70- Hơi thở ra, hơi thở vào vô cùng vi-tế.
71- Miệng có mùi thơm tho (4).
72- Tóc có màu xanh đen.
73- Tóc xoắn khu ốc bên phải.
74- Tóc hình dáng đẹp tự nhiên.
75- Tóc mềm mại.
76- Tóc không rối.
77- Tóc đều đặn.
78- Tóc bóng láng.
(7 tướng tốt phụ của sợi tóc)

79- Trên đỉnh đầu tóc có mùi thơm tho.
80- Trên đỉnh đầu phát ra tia hào quang.

Đó là 80 tướng tốt phụ của Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng- Giác kiếp chót chắc chắn sẽ trở thành Đức-Phật Chánh- Đẳng-Giác.

Phật mẫu Mahāmāyādevī quy thiên

Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác Thái-tử Siddhattha đản sinh ra đời đến ngày thứ bảy, Chánh-cung Hoàng-hậu Mahāmāyādevī quy thiên, bởi vì, Bà đã hết tuổi thọ. Chánh-cung Hoàng-hậu Mahāmāyādevī hưởng thọ được 56 năm 4 tháng 27 ngày ở cõi người.
Sau khi Bà Chánh-cung Hoàng-hậu chết, dục-giới thiện-nghiệp cho quả tái-sinh làm vị thiên-nam tên Santussita trong cõi trời Tusita (Đâu-suất-đà-thiên) tầng trời thứ tư trong 6 cõi trời dục-giới. Chư-thiên trong tầng trời thứ tư này có tuổi thọ 4.000 năm tuổi trời, so với thời gian cõi người bằng 576 triệu năm; bởi vì 1 ngày 1 đêm ở cõi trời Tusita này bằng 400 năm ở cõi người.

Tuyển chọn nhũ-mẫu

Đức-vua Suddhodana truyền lệnh tuyển chọn nhũ mẫu để nuôi dưỡng Thái-tử Siddhattha. Những người đàn bà đủ tiêu chuẩn được tuyển chọn có 240 người nhưng chỉ có 60 bà được chọn trực tiếp lo phục vụ Thái- tử; ngoài ra, còn có 60 lính hầu và 60 vị quan trông coi việc nuôi dưỡng Thái-tử.

Khi Chánh-cung Hoàng-hậu Mahāmāyādevī quy thiên, Đức-vua Suddhodana tấn phong Bà Mahāpajāpati gotamī (em của Bà Mahāmāyādevī) lên ngôi vị Chánh- cung Hoàng-hậu.

Bà Chánh-cung Hoàng-hậu Mahāpajāpatigotamī sinh hạ Hoàng-tử Nanda, sau Thái-tử Siddhattha 2-3 ngày. Bà Mahāpajāpatigotamī vốn là dì ruột của Thái-tử Siddhattha, bà tự đảm đương địa vị nhũ mẫu nuôi dưỡng Thái-tử Siddhattha, còn Hoàng-tử Nanda, con đẻ của bà, được giao cho nhũ mẫu khác nuôi dưỡng.

Đức-Bồ-tát Thái-tử Siddhattha trưởng thành bằng bầu sữa ngọt lành của nhũ mẫu Chánh-cung Hoàng-hậu Mahāpajāpatigotamī.

(1) Bộ Dīghanikāya, Pāthikavagga, Kinh Lakkhaṇasutta.
(2) Tìm hiểu bộ Nền-Tảng-Phật-Giáo, quyển IV, Nghiệp Và Quả Của Nghiệp cùng soạn-giả.
(3) Bộ Dīghanikāya Pāthikaragga, kinh Āṭānāṭīyasutta.
(4) Lắng nghe chánh-pháp rồi tán dương ca tụng Sādhu! Lành thay! sẽ có quả báu miệng có mùi thơm.

Mục lục quyển 1 | 01 | 02 | 03 | 04 | 05 | 06 | 07 | 08 | 09 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 31 | 32 | 33 | 34 | 35 | 36 | 37 | 38 | Phụ lục

Mục lục chính | Quyển 1 | Quyển 2 | Quyển 3 | Quyển 4 | Quyển 5 | Quyển 6 | Quyển 7 | Quyển 8 | Quyển 9 | Quyển 10