TAM TẠNG PĀLI - VIỆT tập 32
JĀTAKAPĀLI - BỔN SANH tập I
Người Dịch: Tỳ khưu Indacanda
TẠNG KINH - TIỂU BỘ
JĀTAKAPĀLI - BỔN SANH
 

I. EKAKANIPĀTO - NHÓM MỘT KỆ NGÔN

 

1. APAṆṆAKAVAGGO - PHẨM KHÔNG LỖI LẦM

 

1. Một số người đã nói về sự việc không lỗi lầm, những kẻ ngụy biện đã nói cách khác.

Sau khi đã hiểu được điều này, người thông minh nên nắm lấy điều không lỗi lầm.

 

1. Bổn sanh Không Lỗi Lầm.

 

2. Trong khi đào ở bãi cát, những người không biếng nhác đã tìm được nước uống tại nơi ấy trong sa mạc, tương tự như vậy bậc hiền trí, có được sự tinh tấn và sức lực, không biếng nhác, có thể tìm thấy sự an tịnh của tâm.

 

2. Bổn sanh Bãi Cát.

 

3. Ở đây (trong Giáo Pháp này), nếu ngươi để vuột mất tính chất bảo đảm của Diệu Pháp (Thánh quả Nhập Lưu), ngươi sẽ ân hận lâu dài như thương buôn tên Serivā này vậy.

 

3. Bổn sanh Thương Buôn Serivā.

 

4. Bậc thông minh, khéo léo (về kinh doanh), tự tạo lập bản thân dầu với vốn liếng ít ỏi, giống như đang thổi bùng lên ngọn lửa nhỏ.

 

4. Bổn sanh Tiểu Triệu Phú.

 

5. Tâu đức vua, xin ngài hãy hỏi về giá tiền của những con ngựa, về trị giá của một đấu gạo là bao nhiêu? - Đấu gạo này trị giá bằng thành bārāṇasī gồm cả nội thành và ngoại thành.

 

5. Bổn sanh Đấu Gạo.

 

6. Những người thành tựu pháp tàm và quý, chuyên chú về các pháp thiện, tốt lành, các hiền nhân ở thế gian, được gọi là ‘các bậc có Thiên pháp.’

 

6. Bổn sanh Thiên Pháp.

 

7. Thưa Đại Vương, tôi là con trai của ngài. Thưa Quân Vương, ngài hãy nuôi dưỡng tôi. Đức vua nuôi dưỡng những kẻ khác nữa, tại sao đức vua (không nuôi) người con của chính mình?

 

7. Bổn sanh Cô Gái Nhặt Củi.

 

8. Kết quả mong muốn được thành tựu cho những người không vội vã. Ta có Phạm hạnh đã được thuần thục, này Gāmaṇi ngươi hãy biết như thế.

 

8. Bổn sanh Gāmaṇī.

 

9. Các sợi tóc bạc này của ta, những vật lấy đi tuổi thọ, đã xuất hiện. Các vị sứ giả của cỏi trời đã hiện ra, là thời điểm xuất gia của ta.

 

9. Bổn sanh Makhādeva.

 

10. Người không được những người khác bảo vệ, và người không bảo vệ những người khác, tâu đức vua, người ấy quả nhiên ngủ một cách an lạc, không có sự trông mong về các dục.

 

10. Bổn sanh Vị Sống An Lạc.

 

Phẩm Không Lỗi Lầm là thứ nhất.

 

***

TÓM LƯỢC PHẨM NÀY

 

Bổn sanh không lỗi lầm cao quý, bãi cát, Serivā,

vị vô cùng khéo léo, đấu gạo,

pháp hổ thẹn, người con trai, tóc bạc, với vị Gāmaṇī,

và người không bảo vệ, với chuyện ấy là mười. 

 

--ooOoo-- 

 

2. SĪLAVAGGO - PHẨM GIỚI

 

11. Sự hưng thịnh là dành cho những người có giới, có lối cư xử tiếp đãi ân cần. Hãy nhìn xem nai Lakkhaṇa dẫn đầu đoàn thân quyến đang trở về, rồi hãy nhìn xem nai Kāḷa này bị mất mát trầm trọng về quyến thuộc.

 

1. Bổn sanh Nai Lakkhaṇa.

 

12. Nên thân cận với Nigrodha mà thôi, không nên sống gần Sākha. Việc bị chết ở chổ Nigrodha còn tốt hơn là việc có được sự sống còn ở nơi Sākha.

 

2. Bổn sanh Nai Nigrodha.

 

13. Thật xấu hổ thay cây tên có mũi nhọn xuyên sâu vào người. Thật xấu hổ thay xứ sở ấy, nơi có vị lãnh đạo là người nữ. Và luôn cả những kẻ chịu ở dưới quyền lực của các nữ nhân, các chúng sanh ấy bị quở trách.

 

3. Bổn sanh Mũi Tên.

 

14. Nghe nói rằng không có gì tệ hại hơn các vị nếm, hoặc các chỗ ngụ, hoặc các sự giao thiệp bạn bè. (Người giữ vườn) Sañjaya đưa con nai gió sống ở rừng sâu vào sự khống chế bằng các vị nếm.

 

4. Bổn sanh Con Nai Gió.

 

15. Này Kharādiyā, đối với con nai, loài có tám móng chân,[1] có sừng cong quẹo ở gốc và ngọn, là kẻ bỏ lỡ bảy buổi học, không nên ra sức để giáo huấn nó.

 

5. Bổn sanh Kharādiyā. 

 

16. Con nai có tư thế nằm theo ba kiểu, có nhiều mưu mẹo, có tám móng chân, có việc uống nước vào lúc nửa đêm. Trong khi thở bằng một lỗ mũi ở trên mặt đất, con nai cháu vượt qua (hiểm nạn) nhờ sáu mưu chước.

 

6. Bổn sanh Nai Tipallattha.

 

17. Dẫu ở vào hạ huyền hay ở vào thượng huyền, vào lúc gió thổi, bởi vì khi nổi lên các cơn gió thì lạnh; cả hai không ai thua ở vấn đề này.

 

7. Bổn sanh Gió.

 

18. Và chúng sanh nên biết rằng khổ này có sanh là nguồn sanh khởi, người có mạng sống không nên giết hại mạng sống (kẻ khác), bởi vì kẻ giết hại mạng sống sẽ sầu muộn.

 

8. Bổn sanh Thực Phẩm Cúng Vong.

 

19. Nếu muốn được thoát khỏi (lời cầu khấn), và sau khi chết cũng được thoát khỏi, bởi vì trong khi được thoát khỏi (lời cầu khấn) thì bị trói buộc (vào nghiệp sát sinh ở lễ tế). Chính vì sự thoát ra của kẻ ngu là sự trói buộc, các bậc sáng trí không thoát ra như thế.

 

9. Bổn sanh Vật Thực Cầu Khấn.

 

20. Sau khi nhìn thấy không có dấu chân đi lên, và nhìn thấy dấu chân đi xuống, bọn ta sẽ uống nước bằng ống sậy, ngươi sẽ không bao giờ giết được ta.

 

10. Bổn sanh Uống Nước Bằng Ống Sậy.

 

Phẩm Giới là thứ nhì.

 

***

TÓM LƯỢC PHẨM NÀY

 

Giờ là bổn sanh nai Lakkhaṇa, nai Sākha, thêm nữa là thật xấu hổ thay,

nghe nói rằng không có gì với các vị nếm, nai Kharādiyā,

vượt qua hiểm nạn, ngọn gió, và mạng sống,

với sự thoát khỏi, với việc gọi tên cây sậy là mười.

 

--ooOoo--

 

  

3. KURUṄGAVAGGO - PHẨM SƠN DƯƠNG

 

21. Đối với loài sơn dương, điều này đã được biết, là việc (trái cây của) ngươi bị bầm dập, này cây Sepaṇṇi. Ta sẽ đi đến cây Sepaṇṇi khác; trái cây của ngươi không được ta ưa thích.

 

1. Bổn sanh Nai Sơn Dương.

 

22. Những con chó được nuôi dưỡng ở hoàng cung, thuộc gia tộc giàu có, đạt được vóc dáng và sức mạnh, chúng sẽ không bị giết chết; còn chúng tôi sẽ bị giết chết. Việc này không phải là sẽ bức tử chung chung, việc này là sự bức tử những kẻ yếu đuối.

 

2. Bổn sanh Các Con Chó.

 

23. Mặc dầu đang nằm nghiêng một bên hông, do đã bị những mũi tên bắn trúng, nhưng ta là ngựa thuần chủng hạng nhất, này người kỵ mã, hãy thắng yên cương cho ta.

 

3. Bổn sanh Con Ngựa Thuần Chủng.

 

24. Vào bất cứ lúc nào, ở nơi nào, vào giây phút nào; ở bất cứ nơi đâu, vào bất cứ thời gian nào, khi con ngựa nòi ra sức, các con ngựa tầm thường bị bỏ lại tại nơi ấy.

 

4. Bổn sanh Con Ngựa Nòi.

 

25. Này xa phu, ngươi hãy cho con ngựa uống nước ở những bến tắm nơi này nơi khác. Đối với việc ăn quá nhiều, dầu là cơm sữa, con người cũng còn chán ngấy.

 

5. Bổn sanh Bến Tắm.

 

26. Sau khi nghe theo lời nói của những kẻ trộm trước kia, con voi Mahilāmukha đã thực hành việc giết hại. Sau khi nghe theo lời nói của chính các vị có giới hạnh tốt đẹp, con voi tối thượng đã trú vào tất cả các đức tánh tốt.

 

6. Bổn sanh Voi Mahilāmukha.

 

27. Không còn hứng thú để nhận lấy vắt cơm, và không (còn hứng thú) với đồ ăn, không (còn hứng thú) với các bó cỏ, không còn hứng thú để kỳ cọ (khi tắm); ta nghĩ rằng con voi, do việc gặp gỡ thường xuyên, đã có lòng yêu mến con chó.

 

7. Bổn sanh (Gặp Gỡ) Thường Xuyên.

 

28. Nên nói chỉ toàn lời hòa nhã, không nói lời không hòa nhã vào bất cứ lúc nào. (Con bò) đã lôi đi gánh hàng nặng cho người nói lời hòa nhã, và đã đạt được tài sản cho người ấy; và nhờ thế nó đã được hoan hỷ.

 

8. Bổn sanh Nandivisāla.

 

29. Ở bất cứ nơi nào có khối hàng nặng nề, ở nơi nào có bãi lầy sâu, khi ấy hãy buộc ách vào con bò đen, nó sẽ vận chuyển khối hàng ấy.

 

9. Bổn sanh Con Bò Đen.

 

30. Chớ mong cầu (thức ăn) dành cho heo Munika. Nó ăn các thức ăn của tử tù. Hãy ít ham muốn, hãy nhai cám trấu; điều ấy là đặc điểm của cuộc sống trường thọ.

 

10. Bổn sanh Con Heo Munika.

 

Phẩm Sơn Dương là thứ ba.

 

***

 

TÓM LƯỢC PHẨM NÀY

 

Đối với loài sơn dương, các con chó, con ngựa thuần chủng,

lại thêm con ngựa nòi, tỏ lộ sự vinh quanh,

voi Mahilāmukha, (gặp gỡ thường xuyên), không nói lời không hòa nhã,

(con bò đen) vận chuyển khối hàng, với con heo Munika là mười.

 

--ooOoo--

  

4. KULĀVAKAVAGGO - PHẨM TỔ CHIM CON

 

31. Này Mātali, hãy để cho các tổ chim con ở rừng cây Simbali

được lánh xa khỏi đầu gọng xe.

Ta sẵn lòng từ bỏ mạng sống ở nơi các A-tu-la.

Chớ để các con chim này trở nên không còn có tổ chim.

 

1. Bổn sanh Tổ Chim Con.

 

32. Ngươi có tiếng hót êm dịu, và cái lưng óng ánh,

cái cổ tựa như màu sắc của ngọc bích,

và chùm lông đuôi dài một sải tay,

bởi việc nhảy múa, ta không gả con gái cho ngươi.

 

2. Bổn sanh Nhảy Múa.

 

33. Trong lúc thân thiện, các con chim ra đi và mang theo cái lưới bẫy. Khi nào chúng tranh cãi, khi ấy chúng sẽ rơi vào quyền kiểm soát của ta.

 

3. Bổn sanh Trong Lúc Thân Thiện.

 

34. Lạnh không quấy rối ta, nóng không quấy rối ta, sự vướng mắc vào tấm lưới không quấy rối ta, mà là việc con cá cái nghĩ về ta rằng: ‘Gã đi đến với con cá cái khác vì khoái lạc.’

 

4. Bổn sanh Con Cá.

 

35. Có hai cánh mà không bay được, có hai chân mà không đi được, mẹ và cha đã rời khỏi, hỡi ngọn lửa, hãy lùi lại.

 

5. Bổn sanh Chim Cút Con.

 

36. Các con chim nương tựa vào cây cối,

cây ấy bùng lên ngọn lửa.

Các con chim phân tán các phương.

Sự sợ hãi sanh lên từ sự nương nhờ.

 

6. Bổn sanh Các Con Chim.

 

37. Những người nào tôn kính bậc cao niên, (những người ấy) là những người rành rẽ về Pháp, được khen ngợi ngay trong kiếp này, và có cảnh giới an lạc trong kiếp sau.

 

7. Bổn sanh Chim Đa Đa.

 

38. Người có trí gian lận không đạt được sự an lạc tột đỉnh do sự gian lận, ví như con cò có trí gian lận gặp phải con cua.

 

8. Bổn sanh Con Cò.

 

39. Ta nghĩ rằng khối của cải và xâu chuỗi vàng vòng là nơi nào tớ trai Nandaka, con của nô tỳ, đứng gào thét những lời thô lỗ.

 

9. Bổn sanh Nanda.

 

40. Ta sẵn lòng rơi vào địa ngục, chân phía trên, đầu phía dưới. Việc không thánh thiện thì ta sẽ không làm.[2] Nào, xin ngài hãy thọ nhận đồ ăn khất thực.

 

10. Bổn sanh Than Hừng Cây Khadira.

 

Phẩm Tổ Chim Con là thứ tư.

 

*****

 

TÓM LƯỢC PHẨM NÀY

 

Mātali vinh quang, người con gái, con chim cao quý,

vì khoái lạc luyến ái, rồi thêm mẹ và cha,

(cây cối) mọc ở đất, bậc cao niên, con cua khôn ngoan,

tương tự, với Nandaka, và đồ ăn khất thực là mười.

 

--ooOoo--

  

5. ATTHAKĀMAVAGGO - PHẨM MONG MỎI SỰ TẤN HÓA

 

41. Trong khi được giáo huấn, kẻ nào không làm theo lời giảng dạy của người có lòng mong mỏi sự tấn hóa, có lòng thương tưởng sự lợi ích (đến mình), (kẻ ấy) tựa như Mittaka, sau khi nắm vào bàn chân của con dê, bị sầu muộn.

 

1. Bổn sanh Losaka.

 

42. Trong khi được giáo huấn, kẻ nào không làm theo lời giảng dạy của người có lòng mong mỏi sự tấn hóa, có lòng thương tưởng sự lợi ích (đến mình), (kẻ ấy) ví như (con quạ), sau khi không làm theo lời nói của chim bồ câu, bị sa vào trong tay của kẻ địch và nằm yên (chịu sự hành hạ).

 

2. Bổn sanh Chim Bồ Câu.

 

43. Trong khi được giáo huấn, kẻ nào không làm theo lời giảng dạy của người có lòng mong mỏi sự tấn hóa, có lòng thương tưởng sự lợi ích (đến mình), tương tự như thế, kẻ ấy bị giết chết nằm dài giống như cha của (con rắn độc) Veḷuka vậy.

 

3. Bổn sanh Veḷuka.

 

44. Kẻ đối nghịch có tri thức vẫn tốt hơn người bạn hữu không có tri thức. Đứa con trai ngu dốt (nói rằng): ‘Con sẽ giết con muỗi,’ rồi đập bể đôi cái đầu của người cha.

 

4. Bổn sanh Con Muỗi.

 

45. Kẻ đối nghịch có sự thông minh vẫn tốt hơn kẻ ngu dốt có lòng thương tưởng. Ngươi hãy nhìn xem Rohiṇī đần độn, sau khi giết chết mẹ, bị sầu muộn.

 

5. Bổn sanh Rohiṇī.

 

46. Thật vậy, các việc làm có mục đích (được làm) bởi kẻ không thiện xảo về mục đích thời không đem lại sự an lạc. Kẻ ngu muội bỏ rơi mục đích, giống như con khỉ là kẻ chăm sóc khu vườn.

 

6. Bổn sanh Kẻ Làm Hỏng Khu Vườn.

 

47. Thật vậy, các việc làm có mục đích (được làm) bởi kẻ không thiện xảo về mục đích, thời không đem lại sự an lạc. Kẻ ngu muội bỏ rơi mục đích, giống như Koṇḍañña làm hỏng rượu.

 

7. Bổn sanh Kẻ Làm Hỏng Rượu.

 

48. Kẻ nào ước muốn điều lợi ích bằng cách thức không đúng, kẻ ấy bị tiêu diệt. Những kẻ trộm cướp đã giết hại Vedabbha; tất cả bọn chúng đã đi đến bất hạnh.

 

8. Bổn sanh Vedabbha.

 

49. Trong lúc kẻ ngu si chờ đợi ngôi sao, điều lợi ích đã bỏ rơi nó. Điều lợi ích (nó đạt được) là ngôi sao của điều lợi ích; các vì tinh tú sẽ làm được điều gì?

 

9. Bổn sanh Ngôi Sao.

 

50. Lễ tế thần linh với một ngàn kẻ ngu muội đã được ta cầu khẩn. Thật vậy, giờ đây ta sẽ cúng tế thần linh; kẻ phi đạo đức thì có nhiều.

 

10. Bổn sanh Những Kẻ Ngu Muội.

 

Phẩm Mong Mỏi Sự Tấn Hóa là thứ năm.

 

Năm mươi chuyện thứ nhất.

 

*****

TÓM LƯỢC PHẨM NÀY

 

Giờ là gã Mittaka và mẹ, rồi đến chim bồ câu

tương tự là (rắn độc) Veḷuka, (đứa con) ngu dốt, Rohiṇī (đần độn),

con khỉ (phá vườn), rượu (bị làm hỏng), thêm những kẻ trộm cướp,

cũng vậy, (việc xem) ngôi sao, với lễ tế thần linh là mười.

 

--ooOoo—

 

6. ĀSIṂSAVAGGO - PHẨM HY VỌNG

 

51. Con người cần phải hy vọng, bậc sáng suốt không nên chán nản. Ta thật sự nhìn thấy được bản thân; ta đã ước muốn như thế nào thì đã thành tựu như thế ấy.

 

1. Bổn Sanh Sīlavā Vĩ Đại.

 

52. Con người cần phải tinh tấn, bậc sáng suốt không nên chán nản. Ta thật sự nhìn thấy bản thân ta đã được kéo lên đất liền từ nước (biển).

 

2. Tiểu Bổn Sanh Janaka.

 

53. Các vò rượu vẫn đầy y như vậy, lời nói (của các ngươi) là sái quấy. Ta nhận biết nhờ vào lý do ấy; vậy rượu này không phải là rượu lành.

 

3. Bổn Sanh Vò Rượu Đầy.

 

54. Cây này không khó leo lên, cũng không xa ngôi làng. Ta nhận biết nhờ vào lý do ấy; cây này không phải là cây có trái ngon ngọt.

 

4. Bổn Sanh Trái Cây Gì.

 

55. Người nào, với tâm không bị lui sụt, có ý không bị lui sụt, tu tập thiện pháp nhằm đạt đến sự an toàn đối với các mối ràng buộc, có thể đạt được sự cạn kiệt tất cả các sự trói buộc theo tuần tự.

 

5. Bổn Sanh Năm Loại Vũ Khí.

 

56. Người nào, với tâm thích thú, có ý thích thú, tu tập thiện pháp nhằm đạt đến sự an toàn đối với các mối ràng buộc, có thể đạt được sự cạn kiệt tất cả các sự trói buộc theo tuần tự.

 

6. Bổn Sanh Khối Vàng.

 

57. Này khỉ chúa, người nào có bốn đức tính này, giống như của ngài, là: chân thật, trí xét đoán, nghị lực, và xả thí, người ấy vượt trội đối thủ.

 

7. Bổn Sanh Khỉ Chúa.

 

58. Này khỉ chúa, người nào có ba đức tính này, giống như của ngài, là: quyền biến, dũng cảm, và trí tuệ, người ấy vượt trội đối thủ.

 

8. Bổn Sanh Ba Đức Tính.

 

59. Nên vỗ trống, nên vỗ trống, không nên vỗ trống liên hồi, bởi vì việc vỗ trống liên hồi là tai hại. Do việc vỗ trống, đã đạt được trăm tiền; do việc vỗ trống liên hồi, (tất cả) đã bị hủy hoại.

 

9. Bổn Sanh Tiếng Trống.

 

60. Nên thổi tù và, nên thổi tù và, không nên thổi tù và liên hồi, bởi vì việc thổi tù và liên hồi là tai hại. Do việc thổi tù và, đã đạt được các của cải; người cha, trong khi thổi tù và, đã làm tiêu tan các của cải.

 

10. Bổn Sanh Thổi Tù Và.

 

Phẩm Hy Vọng là thứ sáu.

 

*****

TÓM LƯỢC PHẨM NÀY

 

Ước muốn thế nào đã thành tựu thế ấy, đến đất liền từ nước (biển),

rượu, như là trái cây ngon ngọt, có ý không bị lui sụt,

có ý thích thú, bốn đức tính, và ba đức tính,

đã đạt được trăm tiền, với của cải và tài sản là mười.  

 

--ooOoo--

  

7. ITTHIVAGGO - PHẨM NGƯỜI NỮ

 

61. Các người nữ ở thế gian bị xem là không tốt, đối với họ không có sự chừng mực, họ luyến ái nặng và xấc xược, giống như ngọn lửa ngấu nghiến tất cả các thứ. Sau khi từ bỏ họ, tôi sẽ xuất gia, thực hành hạnh sự viễn ly.

 

1. Bổn Sanh Chú Thuật Asāta.

 

62. Chuyện người Bà-la-môn đã tấu cây đàn vīṇā với khuôn mặt bị che kín, và cô vợ được nuôi dưỡng từ lúc ở trong bào thai; vậy ai có thể đặt niềm tin chắc chắn ở những người nữ?

 

2. Bổn Sanh Ở Trong Bào Thai.

 

63. Người nữ có sự giận hờn và không biết ơn, có sự đâm thọc và chia rẽ bạn bè. Này tỳ khưu, hãy sống Phạm hạnh. Ngươi đây sẽ không đánh mất sự an lạc.

 

3. Bổn Sanh Sữa Bơ.

 

64. ‘Nàng thích ta,’ (biết vậy) chớ vui mừng; ‘nàng không thích ta,’ (biết vậy) chớ sầu muộn. Bản chất người nữ là khó hiểu, tựa như việc di chuyển của loài cá ở trong nước.

 

4. Bổn Sanh Khó Hiểu.

 

65. Giống như dòng sông, và đường lộ, quán rượu, phước xá, và vại nước (dành cho khách bộ hành), các người nữ ở thế gian bị xem là như vậy; các bậc sáng suốt không nổi cơn giận dữ đối với các nàng.

 

5. Bổn Sanh Không Hứng Thú.

 

66. Một điều ước muốn trước đây chưa đạt được là (hoàng hậu với) đặc tính dịu dàng. Từ khi đôi mắt kiều diễm đã đạt được, ước muốn (này) đã nảy sanh ra ước muốn (khác nữa).

 

6. Bổn Sanh Đặc Tính Dịu Dàng.

 

67. Tâu bệ hạ, đối với thiếp, đứa con trai (là dễ đạt được) ở trong lòng, người chồng (là dễ đạt được) trong khi thiếp chạy ở đường lộ, và thiếp không nhìn thấy khu vực nào có thể đem lại (cho thiếp) người anh trai.

 

7. Bổn Sanh Ở Trong Lòng.

 

68. Ý kiên định ở người nào, hoặc tâm tịnh tín vào người nào, là người chưa từng được thấy trước đây, đương nhiên nên tin tưởng người ấy.

 

8. Bổn Sanh Sāketa.

 

69. Thật xấu hổ thay chất độc đã được ói ra ấy, vì lý do mạng sống, ta sẽ phải nuốt vật đã ói ra ấy vào lại! Cái chết đối với ta là quý hơn mạng sống.

 

9. Bổn Sanh Chất Độc Đã Được Ói Ra.

 

70. Chiến thắng ấy không là chiến thắng tốt đẹp, là chiến thắng rồi lại bị chiến bại. Chiến thắng ấy quả là chiến thắng tốt đẹp, là chiến thắng không bị chiến bại nữa.

 

10. Bổn Sanh Cái Cuốc.

 

Phẩm Người Nữ là thứ bảy. 

 

*****

 

TÓM LƯỢC PHẨM NÀY

 

Ngọn lữa ngấu nghiến tất cả các thứ, và cây đàn vīṇā,

cô nàng đâm thọc và chia rẽ bạn bè, (chớ) vui mừng, dòng sông,

có đặc tính dịu dàng, người anh trai, và ý (kiên định),

với chất độc, và chiến thắng tốt đẹp, là mười.

 

--ooOoo--

 

  

8. VARAṆAVAGGO - PHẨM CÂY VARAṆA

 

71. Kẻ nào có những công việc cần phải làm trước, kẻ ấy lại muốn làm sau, tựa như gã bẻ củi ở cây varaṇa, kẻ ấy hối hận về sau này.

 

1. Bổn Sanh Cây Varaṇa.

 

72. Đối với người không biết ơn, thường xuyên nhìn khe hở, nếu cho toàn thể trái đất, cũng không làm vừa lòng kẻ ấy.

 

2. Bổn Sanh Voi Chúa Giới Hạnh.

 

73. Ở đây, nghe rằng một số người đã nói sự thật như vầy: (Vớt lên) khúc gỗ bị trôi nổi còn tốt hơn, một số người quả thật không tốt bằng.

 

3. Bổn Sanh Sự Thật Nghe Nói.

 

74. Tốt thay có nhiều bà con, các cây sanh trưởng ở rừng cũng vậy. Gió quật ngã cây đứng đơn độc một mình, mặc dầu to lớn.

 

4. Bổn Sanh Quy Luật Cây Cối.

 

75. Này Thần Mưa, hãy nổi sấm lên, hãy tiêu hủy đồ dự trữ của loài quạ, hãy nung nấu loài quạ bằng sầu muộn, và hãy giải thoát ta khỏi sầu muộn.

 

5. Bổn Sanh Con Cá.

 

76. Ta không sợ sệt khi ở trong làng, ta không có sự sợ hãi khi ở trong rừng. Ta đã bước lên đạo lộ ngay thẳng với tâm từ ái và với lòng bi mẫn.

 

6. Bổn Sanh Không Sợ Sệt.

 

77. (Bốn) con bò mộng, các cây (nhỏ), các con bò cái, và các con bò tơ,

con ngựa (hai miệng), cái bát vàng, chó rừng cái, và cái chum nước,

hồ sen, (cơm) chưa chín, và gỗ trầm hương,

các trái bầu bí chìm xuống, các tảng đá lớn nổi trôi,

những con ếch (nhỏ) nuốt chửng các con rắn độc màu đen,

những con chim lông vàng theo hầu con quạ,

những con chó sói run rẩy chính vì nỗi sợ hãi đối với các con dê rừng,

sự việc đảo ngược xảy ra chẳng phải ở nơi này.

 

7. Bổn Sanh Các Giấc Chiêm Bao Lớn.

 

78. Cả hai đều què, cả hai đều gù, cả hai đều có mắt lé,

mụt cóc mọc ở (đầu của) cả hai, tôi không nhìn ra được (ai là) Illīsa.

 

8. Bổn Sanh (Triệu Phú) Illīsa. 

 

79. Vào lúc đã cướp bóc xong, và trâu bò đã bị giết thịt,

các ngôi nhà đã bị đốt cháy, và người làng đã bị dẫn đi,

khi ấy, người con trai không có liêm sỉ đã trở về,

(vừa đi vừa) vỗ vào chiếc trống con vang lên âm thanh inh ỏi.

 

9. Bổn Sanh Âm Thanh Inh Ỏi.

 

80. Sự khoác lác của ngươi lúc trước đây,

rồi sau này, các chất hôi thối của ngươi tuôn chảy,

này Bhīmasena, hai điều này không tương xứng,

lời nói về chiến trận và việc gây phiền toái này của ngươi.

 

10. Bổn Sanh Bhīmasena.

 

Phẩm Cây Varaṇa là thứ tám.

 

*****

 

TÓM LƯỢC PHẨM NÀY

 

Cây Varaṇa, ở những chuyện về kẻ vô ơn, chuyện sự thật,

với cây (đứng một mình), và hãy nổi sấm lên,

với lòng bi mẫn, sự nổi trôi của các tảng đá lớn, (triệu phú) Illīsa,

rồi thêm chiếc trống con, với chất hôi thối là mười.

 

--ooOoo--

  

9. APĀYIMHAVAGGO - PHẨM CHÚNG TÔI ĐÃ UỐNG

 

81. Chúng tôi đã uống (rượu), chúng tôi đã múa, chúng tôi đã hát, và chúng tôi đã khóc. Sau khi uống chất làm cho không còn tỉnh táo (rượu), chúng tôi được nhìn thấy còn chưa hóa thành những con khỉ.

 

1. Bổn Sanh Uống Rượu.

 

82. Sau khi đã đi qua tòa lâu đài bằng pha-lê, bằng bạc, và bằng ngọc ma-ni, ngươi đây đã ngồi vào tảng đá; vì thế ngươi sẽ không thoát khỏi cuộc sống (khổ hình cho đến khi nào nghiệp ác được chấm dứt).

 

2. Bổn Sanh Mittavinda.

 

83. Thật vậy, với bảy bước chân đi (cạnh nhau) là bạn bè,

hơn nữa, với mười hai ngày (cộng sự) là thân hữu,

và với một tháng (hay) nửa tháng (sống chung) là bà con,

hơn thế nữa thì được xem như là bản thân mình vậy.

Làm sao ta đây vì nguyên nhân của sự sung sướng cho bản thân

mà có thể từ bỏ Kālakaṇṇī đã được thân thiết lâu nay?

 

3. Bổn Sanh Kālakaṇṇī.

 

84. Nên ước muốn sự không bệnh–là sự đạt được tối thắng,

và giới hạnh, sự tùy thuận đối với các bậc trưởng thượng, và sự lắng nghe,

sự hành theo Giáo Pháp, và trạng thái không lui sụt,

sáu điều này những cánh cửa chính yếu đưa đến sự tấn hóa.

 

4. Bổn Sanh Cánh Cửa Đưa Đến Tấn Hóa.

 

85. Sau khi không biết sự tai hại ở tương lai, kẻ nào theo đuổi các dục, các dục giết chết kẻ ấy vào giai đoạn cuối của sự thành tựu quả báo, tựa như trái cây kiṃpakka đã được ăn vào (sẽ giết chết kẻ đã ăn trái cây ấy).

 

5. Bổn Sanh Trái Cây Kiṃpakka.

 

86. Nghe rằng giới quả thật là tốt đẹp, giới là vô thượng ở thế gian. Ngươi hãy nhìn xem, con rắn có chất độc dữ dội (không cắn người) được khen là ‘có giới,’ nó không bị giết chết.

 

6. Bổn Sanh Suy Xét Về Giới.

 

87. Đối với vị nào, các điềm lành, các (hiện tượng) sao băng, các giấc chiêm bao, và các dấu hiệu (báo trước) đã được nhổ lên, vị ấy đã vượt qua các điềm lành và điềm xấu, đã ngự trị các ách (ô nhiễm) và các sự ràng buộc, không đi đến tái sanh. 

 

7. Bổn Sanh Các Điềm Lành.

 

88. Nên thốt ra lời tốt lành thôi, không nên thốt ra lời ác độc. Việc thốt ra lời tốt lành là tốt đẹp, sau khi thốt ra lời ác độc thì bị nóng nảy. 

 

Bổn Sanh Bò Kéo Sārambha.

 

89. Nghe rằng lời nói của ngươi–của người có lời nói tử tế–quả là mềm mỏng. Ông đã vương vấn vào vật nhỏ nhoi như là cọng cỏ, nhưng không (vương vấn) trong khi lấy trộm trăm đồng tiền vàng.

 

9. Bổn Sanh Kẻ Lừa Gạt.

 

90. Người nào trước đây đã được (người khác) làm việc tốt lành, đã được (người khác) làm điều lợi ích, mà không ghi nhận (công ơn), sau này khi công việc phát sanh, thì (sẽ) không có được người giúp sức.

 

10. Bổn Sanh Kẻ Vô Ơn.

 

Phẩm Chúng Tôi Đã Uống là thứ chín.

 

*****

 

TÓM LƯỢC PHẨM NÀY

 

Chúng tôi đã uống, ngọc ma-ni, và bảy bước chân đi,

sáu cánh cửa, và thêm nữa là với việc ở tương lai,

con rắn có giới hạnh, điềm lành, và lời nói ác độc,

trăm đồng tiền vàng, với điều lợi ích đã được làm, là mười.

 

--ooOoo--

  

10. LITTAVAGGO - PHẨM ĐÃ ĐƯỢC THOA VÀO

 

91. Trong khi nuốt vào con xúc xắc đã được thoa (chất độc) có năng lực cực mạnh, con người không biết được. ‘Nào, hãy nuốt vào! Này kẻ vô lại xấu xa, hãy nuốt vào. Về sau, sự cay nóng sẽ có cho ngươi.’

 

1. Bổn Sanh Đã Được Thoa Vào.

 

92. Ở chiến trường, họ mong muốn dũng sĩ; trong số các cố vấn, (họ mong muốn) vị không bộp chộp; trong việc ăn uống, (họ mong muốn) người yêu mến; và khi công việc sanh khởi, (họ mong muốn) người sáng suốt.

 

2. Bổn Sanh Phẩm Chất Vĩ Đại.

 

93. Không nên tin cậy kẻ không được tin cậy, cũng không nên tin cậy kẻ đã được tin cậy. D0 sự tin cậy, sự sợ hãi xảy đến, tựa như con nai cái đến với con sư tử.

 

3. Bổn Sanh Thọ Dụng Do Sự Tin Cậy.

 

94. Bị nóng ran, bị lạnh buốt, một mình trong khu rừng có nỗi kinh sợ, trần truồng, và không ngồi gần ngọn lửa, bậc hiền trí đeo đuổi sự tầm cầu.

 

4. Bổn Sanh Rởn Lông.

 

95. Quả vậy, các pháp hữu vi là vô thường, có pháp sanh và diệt, sau khi sanh lên chúng hoại diệt, sự vắng lặng của chúng là an lạc.

 

5. Bổn Sanh Vua Mahāsudassana.

 

96. Giống như người mang đi cái bát dầu

được chứa đầy ngang tới miệng,

người đang ước nguyện khu vực trước đây chưa đi đến (Niết Bàn)

nên hộ trì tâm của mình như vậy.

 

6. Bổn Sanh Cái Bát Dầu.

 

97. Sau khi nhìn thấy gã Jīvaka (người còn sống) bị chết, cô Dhanapālī (người gìn giữ tài sản) bị nghèo khổ, và gã Panthaka (người chỉ đường) bị lạc lối ở trong rừng, Pāpaka đã quay về lại.

 

7. Bổn Sanh Sự Thành Tựu Của Tên Gọi.

 

98. Tốt đẹp thay có tên là ‘sáng suốt’, nhưng tên ‘quá sáng suốt’ không là vậy. Bởi đứa con trai tên ‘quá sáng suốt,’ ta bị cháy phỏng nửa thân người.

 

8. Bổn Sanh Thương Buôn Xảo Trá.

 

99. Dẫu hơn một ngàn người đã tụ hội lại,

những kẻ ấy than khóc một trăm năm, không có trí tuệ,

chỉ một người có trí tuệ vẫn tốt hơn,

là người hiểu được ý nghĩa của lời đã được nói ra.

 

9. Bổn Sanh Hơn Một Ngàn Người.

 

100. Không khoái lạc dưới hình thức khoái lạc, không đáng yêu dưới hình thức đáng yêu, khổ đau dưới hình thức hạnh phúc chế ngự kẻ bị xao lãng.

 

10. Bổn Sanh Hình Thức Không Khoái Lạc.

 

Phẩm Đã Được Thoa Vào là thứ mười.

 

*****

TÓM LƯỢC PHẨM NÀY

 

Trong khi nuốt vào con xúc xắc, vị không bộp chộp, con nai cái,

với bậc hiền trí, tính chất vô thường, chuyện ước nguyện,

chuyện Dhanapālī, người quá sáng suốt,

với hơn một ngàn người, không khoái lạc, là mười.

 

Năm mươi chuyện giữa.

 

11. PAROSATAVAGGO - PHẨM HƠN MỘT TRĂM NGƯỜI

 

101. Thậm chí nếu hơn một trăm người đã tụ hội lại,

những kẻ ấy tham thiền một trăm năm, không có trí tuệ,

chỉ một người có trí tuệ vẫn tốt hơn,

là người hiểu được ý nghĩa của lời đã được nói ra.

 

1. Bổn sanh Hơn Một Trăm Người.

 

102. Người nào là nơi nương tựa của tôi khi tôi bị xúc chạm khổ đau,

người ấy là cha của tôi, kẻ lập kế hãm hại tôi ở trong khu rừng.

Tôi đây khóc lóc cho ai ở giữa khu rừng?

Người bảo vệ tôi lại là người làm điều bạo lực (đối với tôi).

 

2. Bổn sanh Người Bán Rau.

 

103. Kẻ thù cư ngụ ở nơi nào, người sáng suốt không nên sống ở nơi ấy, dầu là một đêm hoặc hai đêm sống một cách khổ sở giữa những kẻ thù.

 

3. Bổn sanh Kẻ Thù.

 

104. Với bốn, gã đã đi đến tám, và cũng với tám rồi mười sáu, và với mười sáu rồi ba mươi hai, trong khi ước muốn quá lố, gã nhận lấy bánh xe. Bánh xe quay tròn ở trên đầu của kẻ bị hành hạ bởi ước muốn.

 

4. Bổn sanh Mittavinda.

 

105. Nhánh cây này có nhiều ở trong rừng, cơn gió bẻ gãy cành yếu ớt. Này voi, nếu ngươi sợ hãi điều ấy, có lẽ ngươi sẽ bị gầy ốm?

 

5. Bổn sanh Nhánh Cây Yếu Ớt.

 

106. Thật vậy, trong khi tôi đang sống vô cùng hạnh phúc, cô nàng, tựa như cái thùng xách nước, đang hành hạ tôi. Nữ đạo tặc, với danh xưng người vợ, đòi hỏi dầu và muối.

 

6. Bổn sanh Cái Thùng Xách Nước.

 

107. Tốt lành thay gọi là người có học nghệ, bất luận nghề gì và như thế nào. Ngươi hãy nhìn xem, bốn ngôi làng ở bốn hướng đã đạt được nhờ vào việc ném (phân dê) của người què.

 

7. Bổn sanh Ném Sỏi.

 

108. Nên học tập những điều cần được học tập. Con người có mong muốn riêng tư (về học nghệ). Chính cô thôn nữ với việc tiểu tiện khéo léo đã làm hài lòng đức vua.

 

8. Bổn sanh Cô Thôn Nữ.

 

109. Con người có thức ăn thế nào, thiên thần của người ấy có thức ăn như vậy. Ngươi hãy mang lại bánh cám ấy, ngươi chớ làm mất phần của ta.

 

9. Bổn sanh Bánh Bột Cám.

 

110. Không có việc tổng hợp của mọi thứ (hương hoa), nó tỏa ra hương kaṅgu tinh khiết. Điều mà cô gái vô lại đã nói là sai trái, bà lão đã nói sự thật. 

 

10. Bổn sanh Câu Hỏi Về Việc Tổng Hợp Mọi Thứ.

 

Phẩm Hơn Một Trăm Người là thứ mười một.

 

*****

 

TÓM LƯỢC PHẨM NÀY

 

Với hơn một trăm người, người bảo vệ, lại thêm kẻ thù,

rồi bánh xe quay tròn, con voi có tên Siri,

và thật vậy con người hạnh phúc, có học nghệ, cô thôn nữ,

bánh bột cám, và bà lão, là mười.

 

--ooOoo--

  

12. HAṂSAVAGGO - PHẨM THIÊN NGA

 

111. Tâu đấng chí tôn, nếu ngài nghĩ rằng: ‘Người cha là tốt hơn so với người con,’ vậy thì con lừa này, đối với ngài, phải cao giá hơn con la, bởi vì con lừa là cha của con la.

 

1. Câu hỏi về Con Lừa.

 

112. Theo hướng đi có tiệm bánh và tiệm cháo, rồi có cây song diệp đã được trổ hoa; thiếp cho bằng tay nào thì thiếp nói về hướng đó, thiếp không nói về hướng phía bên tay mà thiếp không cho; con đường ấy dẫn đến ngôi làng Yavamajjhaka, chàng hãy nhận biết lối đi đã được che giấu ấy.

 

2. Câu hỏi của Hoàng Hậu Amarā.

 

113. Này Bà-la-môn, chớ tin vào con chó rừng đã uống rượu. Một trăm tiền vỏ sò còn không có, từ đâu mà có hai trăm đồng tiền vàng?

 

3. Bổn sanh Chó Rừng.

 

114. Cả hai (con cá tên) Suy Nghĩ Nhiều và Suy Nghĩ Ít đã bị sa vào lưới. Con cá Suy Nghĩ Chừng Mực đã cứu thoát chúng; cả hai đã gặp nhau tại nơi ấy.

 

4. Bổn sanh Con Cá Suy Nghĩ Chừng Mực.

 

115. Con chim cái nào chỉ dạy kẻ khác, còn bản thân có hành vi tham lam, chính con chim cái này, với cặp cánh bị tổn thương, nằm dài, bị bánh xe cán chết.

 

5. Bổn sanh Con Chim Cái Chỉ Dạy.

 

116. Thưa thầy, thầy đã làm công việc vượt quá khả năng; việc này không làm cho con thích thú. Sau khi vượt qua ngọn giáo thứ tư, người thầy đã bị đâm dính ở ngọn giáo thứ năm.

 

6. Bổn sanh Kẻ Khó Bảo.

 

117. Lời nói được thốt lên vang xa quá mức, có năng lực quá lớn, chiếm quá nhiều thời gian, giết chết kẻ ngu muội, tựa như tiếng kêu quá lớn giết chết con chim đa đa.

 

7. Bổn sanh Chim Đa Đa.

 

118. Con người không suy nghĩ, không đạt đến mục đích. Hãy nhìn xem kết quả của việc suy nghĩ, ta đã được thoát khỏi sự chết chóc và giam cầm.

 

8. Bổn sanh Chim Cút.

 

119. Lớn lên không có mẹ và cha, không sống ở nhà của thầy dạy học, con gà trống này không biết rõ thời điểm hay không phải là thời điểm.

 

9. Bổn sanh Gà Gáy Phi Thời.

 

120. Nơi nào những kẻ ngu phát biểu, nơi ấy những người không bị trói buộc (sẽ) bị trói buộc. Nơi nào các bậc sáng trí phát biểu, nơi ấy ngay cả những người đã bị trói buộc cũng được tự do. 

 

10. Bổn sanh Thoát Khỏi Sự Trói Buộc.

 

Phẩm Thiên Nga là thứ mười hai. 

 

*****

 

TÓM LƯỢC PHẨM NÀY

 

Giờ đến con lừa, bánh bột, và trăm đồng tiền vàng,

suy nghĩ nhiều, con chim cái, công việc vượt quá khả năng,

quá nhiều thời gian, mục đích, và không thầy dạy học,

với việc thốt lên của bậc sáng trí, là mười.    

 

--ooOoo--

  

13. KUSANĀḶIVAGGO - PHẨM CỎ ỐNG KUSA

 

121. Người ngang bằng, hoặc là người tốt hơn, nên kết bạn,

và thậm chí một người kém hơn, cũng nên kết bạn.

Vào lúc bất hạnh, những người ấy có thể làm hết khả năng,

giống như ta, thần cây cỏ ống Kusa, đã làm cho thần cây Rucā.

 

1. Bổn sanh Cỏ Ống Kusa.

 

122. Kẻ ngu muội, sau khi đạt được danh vọng, thực hành điều vô ích cho bản thân, gây ra tai họa cho bản thân và những người khác.

 

2. Bổn sanh Kẻ Ngu Muội.

 

123. Kẻ ngu si nói lời nói không áp dụng được với mọi trường hợp trong tất cả các tình huống.

Nó không biết sữa đông, không biết cái cán cày,

nó nghĩ rằng sữa đông và sữa là cái cán cày.

 

3. Bổn sanh Cái Cán Cày.

 

124. Con người cần phải tinh tấn, bậc sáng suốt không nên chán nản. Ngươi hãy nhìn xem tận mắt kết quả của sự tinh tấn: các quả xoài đã được thọ dụng (một cách thừa thãi).

 

4. Bổn sanh Các Quả Xoài.

 

125. Đi đến xứ sở khác, người ấy có thể khoác lác nhiều, sau khi quay trở về, có thể gây tổn hại. Này Kaṭāhaka, chàng hãy thọ dụng những phần ăn (dành cho chàng).

 

5. Bổn sanh Kaṭāhaka.

 

126. Cũng y như thế đối với một người là tốt đẹp; cũng y như thế đối với một người (khác) là xấu xa. Vì thế, mọi thứ không hẳn là tốt đẹp, hoặc mọi thứ cũng không hẳn là xấu xa.

 

6. Bổn sanh Tướng Trạng Của Cây Kiếm.

 

127. Các dòng dõi ấy, các nền tảng ấy (của hai người), và ta là chim sống ở rừng (ta biết điều ấy). Đương nhiên, sau khi tìm ra được, họ sẽ bắt lấy ngươi. Này Kalaṇḍuka, ngươi hãy uống sữa.

 

7. Bổn sanh Kalaṇḍuka.

 

128. Kẻ nào lấy đạo đức làm vỏ bọc, giấu diếm, thực hành việc xấu xa, và đã làm cho các chúng sanh tin tưởng; sự hành trì ấy được gọi là giả dối.

 

8. Bổn sanh Sự Hành Trì Giả Dối.

 

Cái búi tóc này không do nguyên nhân phước thiện, cái búi tóc này do nguyên nhân vật thực, việc đếm ngón tay không cần nữa, đối với ngươi đã là đủ rồi, này kẻ thờ lửa!

 

9. Bổn sanh Kẻ Thờ Lửa.

 

130. Lời nói (khai bệnh) như thế nào, thì nàng hãy ăn như thế ấy; và vật đã ăn vào như thế nào, thì nàng hãy nói rõ (về bệnh tình) như thế ấy. Cả hai việc, lời nói và vật đã ăn vào, đều không phù hợp với nàng, này Kosiyā.

 

10. Bổn sanh Kosiyā.

 

Phẩm Cỏ Ống Kusa là thứ mười ba.

 

*****

 

TÓM LƯỢC PHẨM NÀY

 

Cỏ ống Kusa là tên gọi vinh quang, và danh vọng,

sữa đông, các quả xoài, và Kaṭāhaka là thứ năm,

rồi việc xấu xa, (hãy) uống sữa, và sự hành trì giả dối,

với búi tóc, và cô nàng tên Kosiyā, là mười. 

 

--ooOoo--

  

14. ASAMPADĀNAVAGGO - PHẨM KHÔNG TIẾP NHẬN

 

131. Do việc không tiếp nhận vật của người này hay của người khác,

các bạn bè của kẻ ngu bị chia cắt;

vì thế, tôi mang đi một nửa thùng trấu (nghĩ rằng):

‘Chớ để cho tình bạn của ta bị tiêu hoại, mong sao nó sẽ được trường tồn.’

 

1. Bổn sanh Không Tiếp Nhận.

 

132. Với sự can đảm và vững chãi theo lời chỉ dạy của các thiện nhân,

với trạng thái đã được ổn định, và không sợ hãi hay khiếp đảm,

ta đã không rơi vào sự khống chế của các nữ quỷ,

trạng thái an ổn đối với nỗi sợ hãi lớn lao ấy đã có cho ta.

 

2. Bổn sanh Năm Điều Nghiêm Trọng.

 

133. Tại nơi có sự an toàn, nơi ấy kẻ thù đã lên tiếng;

ngọn lửa tự bốc cháy từ chính giữa của nước hồ.

Hôm nay chỗ ngụ ở cây mọc trên đất không còn nữa.

Các bạn hãy bay đi các phương, chốn nương nhờ hôm nay là sự sợ hãi của chúng ta.

 

3. Bổn sanh Ngọn Lửa.

 

134. Những người (ở cõi) hữu tưởng, họ cũng đi khổ cảnh,

ngay cả những người (ở cõi) vô tưởng, họ cũng đi khổ cảnh.

Sau khi buông bỏ cả hai điều này,

an lạc của sự chứng đạt ấy là không có ô nhiễm.

 

4. Bổn sanh Sự Trong Sạch Của Thiền.

 

135. Ở đây, người nào gắn chặt vào ánh sáng của mặt trăng và ánh sáng của mặt trời nhờ vào trí tuệ, với thiền không có tầm (nhị thiền), người ấy sanh về cõi Quang Âm Thiên.

 

5. Bổn sanh Ánh Sáng Của Mặt Trăng.

 

136. Vật nào đã được thọ nhận, nên hài lòng với vật đó; bởi vì tham quá lố là xấu xa. Sau khi bắt được thiên nga chúa, người (mẹ) đã mất hết vàng.

 

6. Bổn sanh Con Thiên Nga Vàng.

 

137. Ở nơi có một con mèo nhận lãnh (thức ăn), tại nơi ấy con mèo thứ hai xuất hiện, con thứ ba, rồi con thứ tư; bốn con mèo ấy (lao đến) hang chuột này (và bị tiêu vong).

 

7. Bổn sanh Con Mèo.

 

138. Này kẻ ngu muội, có ích gì với những búi tóc bện của ngươi? Có ích gì với y phục bằng da dê của ngươi? Ngươi đánh bóng bên ngoài, bên trong của ngươi là rừng rậm (ô nhiễm).

 

8. Bổn sanh Con Kỳ Đà.

 

139. (Hai) con mắt bị tổn thương, cái áo choàng bị mất, và người vợ ở nhà gây cãi vã; việc làm bị hư hỏng ở cả hai nơi, ở trong nước và ở trên đất liền.

 

9. Bổn sanh Bị Suy Sụp Cả Hai Nơi.

 

140. Những con quạ thân quyến của chúng tôi, có tâm bị kích động thường xuyên, là những kẻ gây phiền hà đến tất cả thế gian, vì thế không có lớp mỡ ở chúng. 

 

10. Bổn sanh Con Quạ.

 

Phẩm Không Tiếp Nhận là thứ mười bốn.

 

*****

 

TÓM LƯỢC PHẨM NÀY

 

Của người này hay của người khác, các nữ quỷ, và sự an toàn,

với câu hỏi của hơn một trăm người, thêm vào cõi Quang Âm Thiên,

rồi chim thiên nga cao qúy tối thượng, con mèo, búi tóc bện,

kẻ bị mất cái áo choàng, với chuyện con quạ, là mười.        

 

--ooOoo--

  

15. KAKAṆṬAKAVAGGO - PHẨM CON TẮC KÈ

 

141. Người có sự thân cận với kẻ ác không đạt được sự an lạc tột đỉnh, còn khiến cho bản thân lâm vào tai họa, tựa như con tắc kè hại gia tộc kỳ đà vậy.

 

1. Bổn sanh Con Kỳ Đà.

 

142. Chính việc ấy của ngươi là khó nhận biết được, là việc ngươi đã nằm dài như thế nằm của người đã chết. Nhưng do việc ngươi đang lôi kéo, nên chiếc gậy không rời khỏi cánh tay của ngươi.

 

2. Bổn sanh Con Chó Rừng.

 

143. Óc não của ngươi bị nát bấy, và đầu của ngươi bị bể tan, tất cả các xương sườn của ngươi bị bẻ gãy, hôm nay ngươi thật sự chói sáng.

 

3. Bổn sanh Sự Chiếu Sáng.

 

144. Này thần lửa ti tiện, chừng này cũng là nhiều,

là việc chúng ta cúng dường ngài chỉ mỗi cái đuôi.

Hôm nay không có thịt cho người đáng được thịt,

xin ngài hãy thọ nhận chi mỗi cái đuôi bò.

 

4. Bổn sanh Cái Đuôi Bò.

 

145. Này Rādha, em không biết rõ về những kẻ còn chưa đến vào lúc nửa đêm. Em nói năng không suy xét, người vợ không còn luyến ái (với chồng).

 

5. Bổn sanh Rādha.

 

146. Thậm chí quai hàm của chúng ta cũng bị mỏi mệt, và miệng trở nên khô khốc. Chúng ta dậm chân tại chỗ, không dứt điểm được; đại dương vẫn tràn đầy.

 

6. Bổn sanh Bầy Quạ.

 

147. Việc này không có khổ, là việc con quạ mổ vào (mắt) ta; việc kia mới khổ, là việc vợ ta sẽ không tham dự lễ hội Kattika với vải choàng hoa đỏ.

 

7. Bổn sanh Vải Choàng Hoa Đỏ.

 

148. Không có lần nữa, không có lần khác nữa, thậm chí không có lần nào khác nữa khiến ta sẽ đi vào trong thân thể của con voi, bởi vì như thế ấy thì ta sẽ bị đe dọa bởi nỗi sợ hãi.

 

8. Bổn sanh Con Chó Rừng.

 

149. Cây này có một lá, từ mặt đất không hơn bốn ngón tay. Với trái như là có vị của chất độc, cây này khi cao lớn sẽ làm được gì?

 

9. Bổn sanh Cây Có Một Lá.

 

150. Kẻ nào kết giao với người không tốt, và thân cận với người không tốt, chính kẻ ấy bị xem là vật thực, giống như con cọp và thanh niên Sañjīva.

 

10. Bổn sanh Sañjīva.

 

Phẩm Con Tắc Kè là thứ mười lăm.

 

*****

 

TÓM LƯỢC PHẨM NÀY

 

(Không) đạt được sự an lạc, và thêm nữa là chuyện chiếc gậy,

óc não, cái đuôi bò, và chuyện Rādha là thứ năm,

với đại dương, lễ hội Kattika, và thân thể (của con voi) nữa,

bốn ngón tay, với chuyện con cọp, là mười.

 

Năm mươi kệ ngôn cuối.

 

Nhóm Một Kệ Ngôn được chấm dứt.

 

*****

 

TÓM LƯỢC CÁC PHẨM Ở NHÓM NÀY

 

Phẩm Không Lỗi Lầm, Giới, Sơn Dương,

Tổ Chim Non, với Mong Mỏi Sự Tấn Hóa là thứ năm,

Hy Vọng, Người Nữ, Cây Varuṇa, Đã Uống,

với phẩm Đã Được Thoa Vào, chúng là mười,

Hơn Một Trăm Người, Thiên Nga là tương tự,

Không Tiếp Nhận, và phẩm Con Tắc Kè.

 

--ooOoo--

 

  



[1] Mỗi một bàn chân có hai móng, bốn chân có tám móng (JaA. i, 160).

[2] Đức Bồ Tát nói với Ma Vương về quyết tâm của mình rồi bước qua hố than hừng để dâng vật thực đến vị Phật Độc Giác (JaA. i, 233).


[Mục lục][01][02][03][04][05][06][07][08][09][10][11][12][13][14]


[Thư Mục Tổng Quát][Thư mục Bổn Sanh I][Thư mục Bổn Sanh II][Thư mục Bổn Sanh III]